5.4 - A - Het ontstaan van Staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.4 - A -  Het ontstaan 

van staten

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste gevolgen opnoemen van de opkomst van de geldeconomie. 
  
  
• Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar

Planning

• Vorsten, ambtenaren en huurlegers
• Steeds meer centraal bestuur
• Ruzie tussen paus en vorsten
• Zelfstandig werken
• Afsluiting 

Vorsten, ambtenaren en huurlegers

• Koningen hadden weinig meer te zeggen over de steden. Alleen via belasting konden zij profiteren van de rijkdom. 
• Gevolg I: Koningen konden ambtenaren in dienst nemen die hielpen bij het bestuur. 
• Gevolg II: koningen konden een huurleger betalen zonder het leenstelsel. 
• Voordelig!

Steeds meer centraal bestuur

• Vorsten trekken niet meer rond, maar besturen hun gebied vanuit één plek. Je noemt dit een centraal bestuur. 
• Vanuit hier werd er rechtgesproken, wetten uitgevaardigd en belastingen geïnd. 
• De koning kreeg veel verzet hier tegen. 
• Zo ontstonden de eerste staten. 

Ruzie tussen paus en vorsten

• Vorsten benoemden bisschoppen die het rijk voor hen bestuurden. (zij mochten niet trouwen).
• De paus vond dat hij als enige bisschoppen mocht benoemen. 
• Daarna kwam er een scheiding tussen kerk en staat: de paus bemoeide zich alleen met de kerk, de vorst bestuurde het land. 

Zelfstandig werken

• We lezen gezamenlijk de paragraaf. 
  
  
• Ga aan de slag met opdracht: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10 en 11.
  
  
• Ben je klaar? Dan ga je aan de slag met de test jezelf van deze paragraaf. 

Leerdoelen

• Je kunt de belangrijkste gevolgen opnoemen van de opkomst van de geldeconomie. 
  
  
• Je kunt uitleggen waarom de paus en vorsten in de late middeleeuwen een conflict hadden met elkaar

Sleep de teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Ik ben van adel

Ik ben een geestelijke

Ik betaal pacht

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

Maak de juiste combinaties

heilig boek voor moslims

stad waar Mohammed in het jaar 622 uit wegvluchtte

de god van de moslims

 stad waar Mohammed in het jaar 622 naartoe vluchtte

mensen die geloven dat Mohammed de waarheid sprak

Koran

Mekka

moslims

Allah

Medina