gedragswetenschappen H3 stap2

• Gedragswetenschappen
• Secundair onderwijs

Wat leer ik in dit hoofdstuk? (p78)

Ik kan de verschillende componenten van emoties onderscheiden

Ik kan in situaties basisemoties onderscheiden van andere emoties

Ik kan het evolutionair voordeel van emoties in verband brengen met de evolutie van onze hersenstructuur

Ik kan zowel positieve als negatieve emoties herkennen die me motiveren om iets wel of juist niet te doen

Ik kan kennis vanuit de wetenschappen halen om basisemoties als universeel en erfelijk te benoemen

Ik kan concrete situaties analyseren om aan te tonen hoe emotieregulatie werkt

Ik kan het verschil aantonen tussen sympathie en empathie

Ik kan in situaties analyseren op welk niveau we empathisch zijn, cognitief of emotioneel

Ik kan gebruik maken van een motivatietheorie om behoefte te verklaren

Ik kan het begrip veerkracht toelichten en aantonen dat veerkracht niet voor iedereen hetzelfde is4ik kan het verband tussen veerkracht en het stellen van realistische doelen aangeven

Ik kan zowel constructieve als destructieve copingsstrategieën onderscheiden

Stap 2: Wetenschap op zoek naar universele emoties (p86)

Waaraan denk je bij
het woord NATURE?

Waaraan denk je bij
het woord NURTURE?

Emoties zijn ...

nature

nurture

geen idee

allebei

Een baby lacht ...

dat is aangeboren

dat is aangeleerd

dat is een reflex

Groepswerk per 4 lln

Groep 1: Emoties: wat zeggen de filosofen (p87 kader)

Groep 2: Emoties: wat zeggen de natuurwetenschappers (p88)

Groep 3: Emoties: wat zeggen de psychologen (p90)

Groep 4: Kan wetenschap misbruikt worden? Biedt wetenschap voordelen? (p92)

=> Lees individueel de theorie en wissel kort mening uit (5min)

Groepswerk per 4

=> volgens Jigsaw nieuwe groep samenstellen.

STAP 1:   persoon uit groep 1 vertelt kort theorie (gebruik eventueel de slides of cursus)

STAP 2: iedereen maakt individueel de oefeningen bij deze visie

STAP 3: de expert overloopt de antwoorden.

herhaal STAP 1, 2 en 3 voor de andere thema's.

Emoties 
Wat zeggen de filosofen? (p87)

Een rationalistische visie René Descartes (1596-1650)	Emoties zijn dierlijk, het laagste van het laagste. Emoties staan het hoger (=het denken) van de mens in de weg. Emoties zijn ongecontroleerde/dierlijke handelingen
Een romantische visie Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)	Emoties zijn puur natuur, als de essentie en het waren in de mens. De ratio (het denken) is iets dat opgelegd werd door de cultuur.

Opdracht: oef 1 p 87

Uitspraken uit onze taal.

 rationalistische visie       OF       romantische visie

Emoties

Wat zeggen de natuurwetenschappers? (p88)

Charles Darwin (1809-1889)

Onderzoek "The expression of the Emotions in man
and animals" (1872) waarin hij zocht naar gelijkenis
in het gedrag van mensen en apen. 

=> duidelijke overeenkomsten in emotionele expressies.

=> emoties zijn erfelijk.

=> emoties hadden een evolutionair nut, waren nuttig om te overleven.

Opdracht p89 oef2: koppel uitleg met basisemotie

Visie van Darwin

emoties = een product van onze evolutie en hebben een biologisch element. 

Marc Nelissen (Begische gedragsbioloog) beschrijft in zijn boek 'De breinmachine' (2013) de evolutionaire oorsprong van de 6 basisemoties. 

                                       walging                                                                                          geluk                       woede

angst                           afkeer                       verrassing             verdriet                   blijdschap            boosheid

Emoties

Wat zeggen de psychologen? (p90)

Paul Ekland (°1934)

Liet mensen van verschillende landen een foto
zien met daarop een emotie. 

=> de antwoorden waren gelijklopend
=> de 6 emotionele expressies zijn universeel en  daarom erfelijk; ze komen voor in alle culturen.

De basisemoties zijn in de natuurlijke taal woede, angst, vreugde en verdriet.

opdracht p91 oef 3

Kun je de 6 basisemoties aflezen en benoemen?

Tip: kennis van het Engels kan je helpen

N= neutrale expressie (niet afgebeeld)

opdracht: Kan wetenschap misbruikt worden? Biedt wetenschap voordelen?  (p92)

STAP 1: Lees het artikel

STAP 2: Lees de bijhorende vragen en denk na over het antwoord.

STAP 3: bespreek jullie antwoorden bij de 2 vragen. 

Klaar? Lees dan                            op p92.

Naast nature stuurt ook
nurture hoe we emoties uiten. (p93)

Primaire emoties

ontstaan als bepaalde behoeften vervuld zijn of niet. 

vb compliment krijgen

= blij want behoefte aan waardering is vervuld. 

=> erfelijk

Secundaire emoties

gaan gepaard met gevoelens door (negatief) oordelend denken over anderen. 

vb: geen uitnodiging gekregen

= primair: triest want behoefte aan erbij horen niet vervuld.

= secundair: "hij deed het met opzet", gevoelens van boosheid/haat/ergernis

=> vaak aangeleerd of overgenomen van anderen die je observeert.

Duo opdracht (p93)

Herken je sommige secundaire gevoelens bij jezelf? 

Bespreek met je duo 1 emotie (schaamte/teleurstelling of jaloezie).

Context en emotie (p94)

Culturele context geeft kleur aan expressie van emoties

Affectieve culturen

mensen laten emoties gemakkelijk de vrije loop met stemverheffingen en veel gebaren.

vb: Egypte, Koeweit, Cuba, Spanje,...

Neutrale culturen

mensen tonen over het algemeen liever niet hun gevoelens.

vb: Oostenrijk, Japan

Individuele opdracht (p94-95): affectieve of neutrale cultuur.

Emoties

Wat zeggen de neurowetenschappen? (p96)

* Emoties zijn gekoppeld aan delen in de hersenen

* Verschillende delen: 
                  

Opdracht p98

Handelt men vanuit het reptielenbrein, zoogdierenbrein of mensenbrein?

Blijheid

Angst

Verbazing

Afkeer

geschrokken

afschuw

overdonderd

panisch

vies

verheugd

onverwacht

Surprise!

"Van pure angst kneep Jeroen tijdens de scene zo hard in zijn handen dat de afdruk van zijn nagels in zijn huid stond."
Dit is een uitspraak die iets vertelt over...

1. de fysiologische ervaring
2. de beleving
3. de psychologische reactie
4. beschrijving van het gedrag

"Jens is bang dat hij zijn mondeling examen Frans niet zal kunnen".
Deze uitspraak zegt iets over...

1. de fysiologische ervaring
2. de beleving
3. de psychologische reactie
4. beschrijving van het gedrag

"Leonie gaat naar de garage. Vlakbij de lichtschakelaar zit een grote spin, dat ziet ze pas wanneer het licht aan is. Onmiddellijk wordt ze overvallen door angst, gilt het uit en loopt al wenend naar haar kamer."
"ze gilt het uit" verwijst naar...

1. de gebeurtenis
2. de betekenis die de persoon eraan heeft
3. de fysiologische voorbereiding
4. het gedrag

"Emoties zorgen voor dierlijk handelen."

1. Rationalistische visie
2. Romantische visie
3. visie van Darwin (natuurwetenschapper)
4. visie van Ekman (psycholoog)

"Emoties zijn nuttig om te overleven. Ze hebben een evolutionair nut"

1. visie van Descartes (Rationalistische visie)
2. visie van Rousseau (Romantische visie)
3. visie van Darwin (natuurwetenschapper)
4. visie van Ekman (psycholoog)

"Liefde maakt blind"

1. visie van Descartes (Rationalistische visie)
2. visie van Rousseau (Romantische visie)
3. visie van Darwin (natuurwetenschapper)
4. visie van Ekman (psycholoog)

Ik ben niet geslaagd voor de toets. Die leerkracht heeft echt een pik op mij!

1. primaire emotie
2. secundaire emotie

Het is vandaag mijn verjaardag. Bij het binnenkomen van de klas zingen mijn klasgenoten spontaan "Happy Birthday"

1. primaire emotie
2. secundaire emotie

Mijn zus mocht mijn lievelingstrui aan voor een feestje. Ze maakte er een vlek op die nu niet meer uit gaat. Ik ben echt teleurgesteld. Als ze maar zo goed met mijn spullen omgaat, moet ze mij nu niets meer komen ontlenen.

1. primaire emotie
2. secundaire emotie

Afgaan op mijn intuïtie.

Welk brein gebruik ik dan?

1. reptielenbrein
2. zoogdierenbrein
3. mensenbrein

Ik krijg onder mijn voeten van de leerkracht.
Ik kijk haar gewoon aan en zeg niets.

Welk brein gebruik ik dan?

1. reptielenbrein
2. zoogdierenbrein
3. mensenbrein

Ik kan weer eens niet slapen. Ik luister naar relaxatiemuziek op mijn gsm en let op mijn ademhaling.
Welk brein gebruik ik dan?

1. reptielenbrein
2. zoogdierenbrein
3. mensenbrein

Ik stel mijn afspraak bij de tandarts zo lang mogelijk uit.
Welk brein gebruik ik dan?

1. reptielenbrein
2. zoogdierenbrein
3. mensenbrein