Dorpen en steden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waardoor in Mesopotamië stedelijke gemeenschappen ontstonden.
• Je kunt enkele stedelijke gemeenschappen uit de Tijd van jagers en boeren noemen en daarvan kenmerken geven, verklaren en herkennen.

Prehistorische culturen

• Namen van bevolkingsgroepen uit de Prehisotrie zijn bedacht.
  
• Deze culturen zijn vernoemd naar de plek of naar de bijzondere voorwerpen die ze maakten.
• De boeren die hunebedden bouwden worden ook Trechterbekercultuur genoemd.
• Ook in de rest van Europa waren landbouwsamenlevingen .

Trechterbekercultuur

Trechterbekercultuur

Succes van de irrigatielandbouw

• Midden-Oosten ontwikkelde zich anders dan Noord- Europa.
• Grote oogsten in het gebied van de Vruchtbare Halve Maan.
• Veel boeren woonden in Mesopotamië en bevloeiden hun akkers door kanaaltjes te graven.
• Overtollig water werd opgevangen voor gebruik tijdens de droge periode. 
• Het slib in het rivierwater maakte de grond erg vruchtbaar.

Succes van de irrigatielandbouw

• Dit systeem, van waterbeheersing, heet irrigatielandbouw.
• Irrigatielandbouw zorgt voor grotere oogsten.
• Irrigatielandbouw dwingt boeren om samen te werken.
• Boeren die irrigatielandbouw goed beheersten kregen macht en aanzien. Later werden ze leiders van het gebied.
• Door de irrigatielandbouw groeide de bevolking en ontstonden er dorpen en steden.

Succes van de irrigatielandbouw

• Landbouwoverschotten werden opgeslagen.
• Door de grote overschotten hoefde niet iedereen meer boer te zijn.
• Mensen konden zich specialiseren in andere beroepen, bijvoorbeeld bakker, bouwvakker, gereedschapmaker etc.

Hiërarchie en monumenten

• Stadstaten, steden en het omringende platteland.
• De samenleving was vaak hiërarchisch opgebouwd.
• Men geloofde in meerdere goden: polytheïsme
• Steden hadden een centrum met monumenten zoals tempels en paleizen.
• In de ziggurat werd de belangrijkste god van de stad vereerd.

Hiërarchie en monumenten

• De ziggurat had ook een economische functie.
• Er werden goederen verhandeld.
• Boeren betaalden hier hun belastingen aan de koning.
• Belastingen werden herverdeeld onder mensen die werkten voor de stad, zoals bijvoorbeeld priesters, schrijvers, ambtenaren en militairen.

Irrigatielandbouw

Ziggurat

Het schrift

• De samenleving was complex.
• Om afspraken vast te kunnen leggen ontstond het schrift.
• In eerste instantie was dit een beeldschrift, later ontstond er een klankschrift.
• Het schrift werd gekrast in vochtige kleitabletten.
• Vermoedelijk kon maar een klein deel van de bevolking lezen en schrijven.

Beeldschrift

Hiërogliefen

Klankschrift

Spijkerschrift

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waardoor in Mesopotamië stedelijke gemeenschappen ontstonden.
  
• Je kunt enkele stedelijke gemeenschappen uit de Tijd van jagers en boeren noemen en daarvan kenmerken geven, verklaren en herkennen.