Opdracht studiedag 27 maart 2025

• Studiedag
• Praktijkonderwijs
• Leerjaar 1-4

Studiedag 

27 maart 2025

Doelen: 

• Inzicht in proces van de werkgroep
• Vakwerkplannen updaten

Waarom?

Vakwerkplan

• Hoe leren leerlingen?

• Van visie naar praktijk

• Effect op didactiek

• Veranderende rol docent

• Samenhang in onderwijs

• De visie geeft aan hoe leerlingen leren, bijvoorbeeld door doen, samenwerken of formatief evalueren
• De visie bepaalt wat belangrijk is; het vakwerkplan maakt dit zichtbaar en concreet in de les.
• Bij een coachende rol hoort ruimte in het vakwerkplan voor begeleiding, feedback en zelfsturing.
• De rol van de docent kan veranderen; bij een coachende rol van de docent zou het vakwerkplan ruimte moeten geven voor begeleiding, feedback en zelfsturing van leerlingen.
• Als alle vakken hun plannen afstemmen op dezelfde visie, ontstaat er meer samenhang in het onderwijsaanbod.

Hoe leren leerlingen?: De visie geeft aan hoe leerlingen leren, bijvoorbeeld door doen, samenwerken of formatief evalueren

Van visie naar praktijk: De visie bepaalt wat belangrijk is; het vakwerkplan maakt dit zichtbaar en concreet in de les.

Effect op didactiek: Een nieuwe visie vraagt vaak om andere werkvormen, zoals minder klassikaal en meer activerend onderwijs.

Veranderende rol docent: Bij een coachende rol hoort ruimte in het vakwerkplan voor begeleiding, feedback en zelfsturing.

Samenhang in onderwijs: Als alle vakken werken vanuit dezelfde visie, ontstaat er een krachtig en samenhangend onderwijsaanbod.

Waarom?

Een vakwerkplan laat zien hoe we de schoolvisie toepassen in de les. Verandert de visie, dan passen we het vakwerkplan aan zodat de lessen blijven aansluiten bij wat we belangrijk vinden.

• Een visie bevat uitgangspunten over hoe lln leren; bijv. door te doen, door samen te werken, formatief evalueren, etc. 
• De visie bepaalt wat belangrijk is in het onderwijs, het vakwerkplan maakt dit concreet. Mogelijk moeten er thema's toegevoegd worden als reflectie, eigenaarschap, maatschappelijke betrokkenheid, etc.
• Een nieuwe visie kan iets betekenen voor de didactiek, zoals minder frontaal lesgeven, meer activerende werkvormen, ruimte voor keuze en differentiatie. 
• De rol van de docent kan veranderen; bij een coachende rol van de docent zou het vakwerkplan ruimte moeten geven voor begeleiding, feedback en zelfsturing van leerlingen.
• Als alle vakken hun plannen afstemmen op dezelfde visie, ontstaat er meer samenhang in het onderwijsaanbod.

Wat?

Leerplan

Een vakwerkplan zoomt in, een leerplan bewaakt totaalplaatje. Versterken elkaar. Beide nodig voor goed doordacht en samenhangend onderwijs.

Helikopterview van het curriculum

Een leerplan laat zien wat leerlingen gedurende hun hele schooltijd leren, wanneer en waarom. Het zorgt ervoor dat leerdoelen logisch op elkaar aansluiten.

Afstemming tussen vakken

Het leerplan maakt duidelijk waar vakken elkaar kunnen versterken (bijvoorbeeld als meerdere vakken aan dezelfde vaardigheid werken zoals samenwerken of reflecteren).

Voorkomt gaten en herhaling

Door het overzicht voorkomt het leerplan dat belangrijke onderdelen worden vergeten of juist te vaak worden herhaald.

Gericht werken aan schooldoelen

Het leerplan koppelt de schoolvisie aan concrete leerdoelen en maakt het mogelijk om te sturen op brede ontwikkeling (zoals burgerschap, digitale geletterdheid, of sociale vaardigheden).

Ondersteunt de ontwikkeling van de leerling

Het leerplan laat de doorgaande leerlijnen zien, zodat leerlingen stap voor stap kunnen groeien – vakoverstijgend en in hun eigen tempo.

Wat?

Leerlijn

Een leerlijn is de routekaart van leren

Wat?

Vakwerkplan

Een vakwerkplan is de handleiding voor een vak: het helpt leraren en leerlingen stap voor stap vooruit.

• Wat je in een schooljaar leert voor een vak 
• Welke onderwerpen en thema’s aan bod komen
• Welke lesvormen je gebruikt
• Hoe en wanneer je toetst of beoordeelt

Leerplan:

• Algemeen
• Grote lijn
• beschrijft WAT
• Leerdoelen en eindtermen
• Flexibel en schoolbreed

Leerlijn:

• Wat leerlingen leren
• Wanneer ze dat leren (welk leerjaar of niveau)
• In welke volgorde ze dat leren 
• Hoe ze groeien in zelfstandigheid, kennis of vaardigheid

Vakwerkplan:

• Concreet
• Per periode (of per week)
• Beschrijft HOE en WANNEER
• Lessen, werkvormen, toetsmomenten
• Vakspecifiek, leerjaar

Te maken stappen

• Stap 1: Bekijk wat er al is
• Stap 2: Maak een nieuw leerplan
• Stap 3: Maak een nieuw vakwerkplan
• Stap 4: Combineer en structureer
• Stap 5: Vergelijk oud en nieuw
• Stap 6: Zoek oplossingen
• Stap 7: Maak een plan om het nieuwe vakwerkplan in te voeren

Stap 1: Bekijk wat er al is

• Kijk naar het oude vakwerkplan en het nieuwe leerplan van je vak.

• Zorg dat je begrijpt hoe de lessen nu worden gegeven en wat de visie op onderwijs is.

Stap 2: Maak een nieuw leerplan

• Schrijf een duidelijk leerplan op basis van de onderwijsvisie en het oude vakwerkplan. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

Stap 3: Maak een nieuw vakwerkplan

• Gebruik het leerplan om een vakwerkplan te maken dat past bij vier periodes per leerjaar. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

Stap 4: Combineer en structureer

• Voeg het nieuwe vakwerkplan en leerplan samen tot één overzichtelijk document.

• Zorg ervoor dat er een lessenoverzicht per week per jaar in staat, net als in het oude vakwerkplan. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

Stap 5: Vergelijk oud en nieuw

• Kijk naar de verschillen tussen het oude en nieuwe vakwerkplan.

• Bepaal welke problemen er kunnen ontstaan bij de overstap naar het nieuwe plan.

Stap 6: Zoek oplossingen

• Bedenk manieren om de problemen op te lossen. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

• Werk een concreet voorbeeld uit van een oplossing. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

Stap 7: Maak een plan om het nieuwe vakwerkplan in te voeren

• Zet stap voor stap op papier hoe je van het oude naar het nieuwe vakwerkplan gaat. En maak hierbij gebruik van het voorbeeld.

Voorbeeld

• Oud:
• Beoordeling van leerlingen op technieken en vaste opdrachten. 
• Nieuw:
• Nu richten we ons meer op creativiteit, het proces en hun eigen ontwikkeling.
  

Uitdaging

Voorbeeld

• Hoe bepalen we of een kunstwerk goed genoeg is zonder vaste regels? 
• Hoe zorgen we voor een eerlijke beoordeling van alle leerlingen?

Mogelijke Problemen

Voorbeeld

• Duidelijke beoordelingslijst met punten voor techniek, inzet, creativiteit en groei. 
• Leerlingen reflecteren zelf op hun werk en leggen hun keuzes uit.

Oplossingen

Opdracht

• 🐻 Beren op de weg = onzekerheid, weerstand, obstakels
• 🌉 Bruggen = oplossingen, ideeën, hulpmiddelen
• We bouwen samen bruggen over de beren heen.

Van beren naar bruggen

Opdracht

Vraag: Wat verandert er? Wat valt op? Waar denk je tegen aan te lopen?

Van beren naar bruggen

Opdracht

Bedenk per beer een concrete oplossing.

Schrijf deze op.

Van beren naar bruggen

Opdracht

Loop langs andere groepen.

Lees elkaars beren en bruggen.

Plak eventueel aanvullingen erbij.

Van beren naar bruggen

Opdracht

Elke groep deelt:

• 1 belangrijke beer

• 1 creatieve brug

Van beren naar bruggen

Opdracht

• Van knelpunt naar kans
• Van obstakel naar oplossing
• Van beer naar brug
• Samen maken we de overstap haalbaar én betekenisvol!

Van beren naar bruggen

Opdracht

"Welke brug neem jij morgen mee?"

Schrijf op een kaartje of post-it.

Hang op muur/raam.

Van beren naar bruggen