5.3 De Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Tijd van Regenten en Vorsten

De Republiek, een bijzonder land

Paragraaf 5.3

De Gouden Eeuw

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe de Republiek bestuurd werd
• Je kunt uitleggen wie in de Republiek de meeste macht hadden.
• Je kunt met een voorbeeld uitleggen wat er bijzonder was aan kunst in de Gouden Eeuw
• Je kunt met voorbeelden laten zien dat er in de 17e eeuw een wetenschappelijke revolutie was
  

Het bestuur van de Republiek

• Tijdens de Opstand (1568-1648) vocht een aantal Nederlandse gewesten tegen de Spaande koning.
• In 1588 ontstond de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden: geen echte eenheid.
• Bestond uit 7 gewesten met elk een eigen bestuur

Republiek der 7 Verenigde Nederlanden

Welke gebied hoort niet bij de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden?

1. Utrecht
2. Limburg
3. Holland
4. Groningen

Het bestuur van de Republiek

• Elk gewest had dus zijn eigen bestuur.
• Eigen wetten
• Eigen rechtspraak
• Eigen belastigen
  

Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, Friesland, Groningen en Overijssel hadden dus allen hun eigen bestuur!

Het bestuur van de Republiek

• De 7 gewesten vergaderden met elkaar in de Staten-Generaal in Den Haag over:
• buitenlandse politiek van de Republiek
• verdediging van de Republiek

Staten-Generaal vd Republiek der 7 verenigde Nederlanden

Waarover beslisten de gewesten niet zelf?

1. Oorlog & vrede
2. Rechtspraak
3. Belastingen
4. Wetten

Waarover beslisten de gewesten samen?

1. Buitenlandse politiek
2. Rechtspraak
3. Belastingen
4. Wetten

Het bestuur van de Republiek

• Kleine groep rijke en protestantse burgers bestuurden de Republiek: regenten.
• Belangrijke banen werden onder de regenten verdeeld.
• Macht bleef zo in handen van een klein groepje rijke families.

Het bestuur van de Republiek

• De stadhouder was ook een belangrijk bestuurder.
• Opperbevelhebber leger & vloot Republiek.


• Gewesten kozen hun eigen stadhouder. Meestal kozen zij allen dezelfde: de Prins van Oranje.

Wie was verantwoordelijk voor het leger en de vloot in de Republiek?

1. Koning
2. Stadhouder
3. Gewesten
4. Ministers

5.3 Arm en Rijk

• In het bestuur van de Republiek waren rijke burgers uit de steden heel belangrijk.
• Maar niet iedereen was rijk

Rijken

Winkeliers en ambachtslieden

Arbeiders

Armen

Bloei van de kunst

• Tussen 1588 - 1672 ging het goed met de Republiek.
• Amsterdam centrum wereldhandel.
• Bloeiperiode voor de kunst en wetenschap.
• Gouden Eeuw.

Bloei van de kunst

• In de Republiek lieten rijke kooplieden en stadsbestuurders kunst maken.
• Ook ambachtslieden en winkeliers waren vaak rijk genoeg om kunst te kopen.

Bloei van de kunst

• Bijzonder, want in andere landen gaven vooral de koning en de kerk opdracht voor kunst.

• Portretten, landschappen, steden, dagelijks leven zijn geliefde onderwerpen in de Gouden Eeuw.
• Let op: niet iedereen kon dit betalen!

Bloei van de wetenschap

• In de 16e eeuw:
• Ontdekkingsreizen: nieuwe volken, planten, dieren.
• Geleerden twijfelden aan kennis uit oude boeken.
• Niet alle kennis stond in boeken.
• Zelf onderzoek doen naar de natuur en menselijk lichaam.
• Tussen 1600 - 1700 werden veel nieuwe ontdekkingen gedaan: wetenschappelijke revolutie.

In welke eeuw was de Gouden eeuw?

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 19e eeuw

Jan Steen

Rembrandt van Rijn

Wie gaven in de Republiek opdracht om kunst te maken?

1. Alleen de kerk
2. Alleen rijke burgers
3. De kerk & rijke burgers