3 MAVO samenvatting hoofstuk 1

• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Zuivere stoffen en mengsels

Stofeigenschappen

De eigenschappen waaraan je een stof kan herkennen noemen we stofeigenschappen.

Voorbeelden van stofeigenschappen zijn:

• Geur
• Kleur
• Smaak 
• Brandbaarheid

Stofeigenschappen:

• Brandbaarheid
• Geur
• Kleur
• Smaak
• Fase (bij kamertemp.)
• Kookpunt
• Smeltpunt
• Oplosbaarheid in water

Geen stofeigenschappen:

• Temperatuur
• Vorm
• Massa
• Volume

1.1: Stofeigenschappen

Chemie gebruiken we in veel werkvelden en zie je overal terug, van de plastic bekers op een festival tot DNA onderzoek bij een politiezaak

wat is geen stofeigenschap?

1. smaak
2. kleur
3. massa
4. dichtheid

Groepjes van twee
Zet in het juiste vak

wel een stofeigenschap

geen stofeigenschap

kleur

geur

smeltpunt

kookpunt

massa

volume

dichtheid

fase

oplosbaarheid in water

oplosbaarheid in olie

3 punten wanneer ze de drie NIET stofeigenschappen goed hebben

Dichtheid

Wat is zwaarder, een kilo veren, lood of water?

Dichtheid

Formule: dichtheid = massa / volume

dichtheid is in                    of     

ρ=​V​​m​​

​cm​3​​​​g​​

​m​3​​​​kg​​

Even oefenen

Ik heb een blokje met een massa van 21 gram, het volume van het blokje is 2 cm3. Wat is de dichtheid?

Iedereen even rekenen

Ik heb een blokje met een massa van 21 gram, het volume van het blokje is 2 cm3. Wat is de dichtheid

1. 21/3 = 7 gram/cm3
2. 21/3 = 7 g/cm3
3. 3/21 = 0,14 gram/cm3
4. 3/21 = 0,14 g/cm3

Het molecuul (deeltjes) model

Het molecuulmodel

Kenmerken deeltjes model

Elke stof is opgebouwd uit heel kleine deeltjes, moleculen genoemd.

• Elke stof bestaat uit zijn eigen soort moleculen. 

• Moleculen bewegen voortdurend.

• Als de temperatuur stijgt, gaan de moleculen sneller (heftiger) bewegen.

• Moleculen trekken elkaar aan.

Geef de meest correcte beschrijving op microniveau van dit molecuulmodel van een vloeistof.

1. De moleculen hebben geen vaste plaats, maar bewegen vrij langs elkaar heen. Tussen de vloeistofmoleculen is wat meer ruimte dan tussen de moleculen van een vaste stof.
2. De moleculen hebben geen vaste plaats, bewegen vrij langs elkaar heen maar trillen nog niet. Tussen de moleculen is wat meer ruimte dan tussen de moleculen van een vaste stof.
3. De moleculen hebben een vaste plaats, maar bewegen vrij langs elkaar heen. Tussen de vloeistofmoleculen is wat meer ruimte dan tussen de moleculen van een vaste stof.
4. De moleculen hebben een vaste plaats, bewegen vrij langs elkaar heen maar trillen nog niet. Tussen de moleculen is wat meer ruimte dan tussen de moleculen van een vaste stof.

Welke uitspraak klopt niet? Volgens het molecuulmodel ...

1. bestaan stoffen uit moleculen
2. zijn moleculen altijd aan het bewegen
3. heeft elke stof dezelfde soort moleculen
4. trekken moleculen elkaar aan

Met het molecuulmodel kun je chemische reacties verklaren.

1. Juist
2. Onjuist

Als de temperatuur oploopt, gaan volgens het molecuulmodel de moleculen van een stof ...

1. sneller bewegen
2. minder snel bewegen
3. even snel bewegen

Dit is een molecuulmodel
van een:

1. Vaste stof
2. Vloeistof
3. Water
4. Gas

Fase bij kamertemperatuur een stofeigenschap 

Fasen en fasenovergang

fasenovergangen van water

water(s)                water(l)                 smelten

water(l)                 water(g)                verdampen

water(g)                water(l)                 condenseren

water(s)                 water(g)               sublimeren

water(g)                 water(s)               rijpen

De woorden ijs en waterdamp gebruik je dus niet in dit schema!

Welke faseaanduiding hoort er bij welke fase?

Vast

Vloeibaar

Gas

Opgelost in water

(l)

(aq)

(s)

(g)

Sleep de fase en faseovergang naar de juiste plek.

Ik kan benoemen in welke drie fasen een stof kan voorkomen.

1

Smelten

Stollen

Condenseren

Vervluchtigen

Rijpen

Verdampen

gas

vloeistof

vaste stof

Zuivere stof          mengsel

Een zuivere stof bestaat uit 1 soort moleculen

Zuivere stof of mengsel

Welk plaatje geeft een mengsel aan en welke een zuivere stof

Mengsel

Zuivere stof

Zuivere stof

Mengsel

Zuivere stof

Zuivere stof

Mengsel

Homogene en heterogene mengsels

Homogeen: moleculen zijn overal gelijk verdeeld in het mengsel

--> Oplossingen en mengsels van gassen

Heterogeen: moleculen zijn niet gelijk verdeeld in het mengsel 

--> alle troebele mengsels

Oplossing

ALTIJD helder = je kunt er doorheen kijken. LET OP: kan wel een kleur hebben!

oplosmiddel = vloeistof waarin je de  stof oplost

                                           (s) + (l)                                                       (l) + (l)

Suspensie

Troebel

                                                                        (s) + (l)

Bezinken: vaste deeltjes zakken naar de bodem

Emulsie

troebel

TWEELAGENSYSTEEM

                               (l) + (l)

Om een tweelagensysteem te voorkomen: emulgator toevoegen!

Oplossing - Suspensie?

Oplossing/Suspensie?

Suspensie

Oplossing/suspensie?

Oplossing

Troebel: mengsel van een vaste stof in een vloeistof => Suspensie.

Een helder mengsel van een stof in een vloeistof => Oplossing.

Oplossing - Suspensie - Emulsies?

Emulsie

2

Suspensie

3

Oplossing

1

Welk mengsel?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie

Andere troebele mengsels

Rook (smog) = vaste stof in een gas

Schuim = gas in een vloeistof

Nevel = vloeistof in gas

Welk mengsel?

1. oplossing
2. suspensie
3. emulsie

Een suspensie is .....

1. Helder
2. Troebel

Een oplossing is ....

1. Helder
2. Troebel

Wat voor soort mengsel is dit?

1. Oplossing
2. Zuivere stof
3. Suspensie
4. Emulsie

spa rood is een .....

1. suspensie
2. emulsie
3. oplossing
4. nevel

Een blijvende emulsie is een mengsel van..

1. Water en zout
2. water, olie en emulgator
3. Olie en bezine
4. water en olie

De benzine en het water zijn slecht te mengen, ze gaan steeds weer uit elkaar. Dit noem je een tweelagensysteem. Waardoor Ontstaat een tweelagensysteem?

1. Door een verschil in deeltjesgrootte
2. Doordat de vaste deeltjes zinken
3. Door een verschil in dichtheid
4. Geen idee

Benzine en water zijn dus slecht te mengen, ze gaan steeds weer uit elkaar. Je moet een stof toevoegen om dit mengsel egaal te houden, hoe heet zo'n stof?

1. Katalysator
2. Emulgator
3. Centrifigator
4. Extractie middel

Noem een voorbeeld van een mengsel van een gas in een vloeistof.

1. Nevel
2. Rook
3. Schuim
4. Schuimrubber

Suspensie

Emulsie

Oplossing

Omschrijving

Voorbeeld

Rook

Nevel

Vaste stof die niet oplost in vloeistof

Vloeistof die niet oplost in vloeistof

Vaste stof of vloeistof die wel oplost in vloeistof

Krijt in water

Zout in water

Mayonaise

Vloeistofdruppels fijn verdeeld in een gas

Vaste deeltjes fijn verdeeld in een gas

Deodorant spray

Roetwolk uit een uitlaat van een auto

Modderwater is een

1. suspensie.
2. oplossing.
3. emulsie.

dit mengsel is:

het is dus een:

dit mengsel is:

het is dus een:

helder

troebel

oplossing

suspensie