VWO2 H2: Van de bergen naar de zee

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H2: Van de bergen naar de zee

VWO 2 BC AK

Herhaling: Hoe ontstaan bergen?

Herhaling: Wat zijn endogene en exogene krachten?

De Alpen zijn het resultaat van plooiing van gesteente door twee botsende aardplaten.
Het sedimentgesteente van de oorspronkelijke zeebodem wordt omhoog geduwd. 

verschillen gebergten: oud / jong

Verwering en erosie

Verwering: Het uiteen vallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Erosie: Het afschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, wind of ijs.

Twee soorten Verwering

Mechanische verwering: temperatuurverschillen, vorst en plantenwortels

De samenstelling verandert niet

Chemische verwering: uitwisseling zuur-zout, oplossen van gesteente

De samenstelling verandert wel

Mechanische verwering - vorstwerking

Chemische verwering

H2.2 Rivieren van ijs

(p.28 en p.29)

B91 Gletsjers

Firnbekken = een verzamelbekken van sneeuw, hoog in de bergen.
Firn = sneeuw dat er al jaren ligt
Het firn stapelt zich op en wordt harder en groter, totdat het te zwaar is en naar beneden glijdt > schuivende ijstong > gletsjer
Gletsjer komt niet lager naar beneden door warmte > aan het eind smelt het en ontstaat er een gletsjerrivier!

Is er in of op een gletsjer sprake van mechanische verwering?

1. Ja, want....
2. Nee, want....

Leg zelf eens uit hoe een gletsjer kan leiden tot erosie.

Hoe zouden dit soort dalen heten?

1. Eroderende dalen
2. V-dalen
3. Driehoeksdalen
4. U-dalen

Noem de drie soorten rivieren die wij kennen. Tip één is een combinatie van de andere twee.

Huiswerk

lezen: 
B109: Gesteentekringloop
Paragraaf 2.2 en herhalen 2.1 kernbegrippen

Aantekening

3 soorten rivieren:
> regenrivier: door regen gaat het water stromen.
> gletsjerrivier: door het smelten van een gletsjer. (schuivend ijs)
> gemengde rivier: krijgt zijn water van beide soorten rivieren.

Bovenloop - Middenloop - Benedenloop 

            Hydroelektriciteit                                                                                                       

Par 2.3
 Stroomgebied van de Rijn

De Geo
VWO2

Test:

Geef een omschrijving van de volgende begrippen:
- Erosie
- Verwering
- Sedimentatie

Verval en verhang

• verval = het aantal meters dat een rivier naar beneden 'valt' tussen twee bepaalde punten

• Verhang = het verval / de totale lengte van de rivier tussen twee bepaalde punten

verhang=​lengte(km)​​verval​​

De bovenloop van de Rijn

De Rijn is een gemengde rivier: regen-en smeltwater
In de bovenloop stroomt de rivier hard (veel water wordt vervoerd binnen een korte tijd = groot verhang)

Er ontstaat een V-vormig dal.

Fasen van erosie en sedimentatie

Meander rivier erosie/sedimentatie

Meanders + Hoefijzermeer

Meanders ontstaan door erosie en sedimentatie.
Buitenbocht > water stroomt snel en schuurt de kant af
Binnenbocht > water stroomt langzaam en grind en zand bezinken.

Hoefijzermeer: De meander wordt zo groot dat de rivier een andere snellere route volgt en de bocht wordt afgesloten.

Horsten en slenken

Breken gebeurt aan het oppervlakte

rek-> breuk -> delen zakken weg (slenk) of worden opgeheven (horst) -> breukgebergte

Wat voor soort rivier is de Rijn?

1. regenrivier
2. gletsjerrivier
3. gemengde rivier
4. bergrivier

Par 4: Kustvormen

Waardoor kunnen er nog meer golven ontstaan?