Theorie begrijpend lezen tweede klas periode 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesdoelen

-Je kunt het onderwerp van een tekst bepalen.

-Je weet wat deelonderwerpen zijn.

-Je weet wat een opsommend en een tegenstellend verband is.

Je kunt de kernzinnen uit een alinea halen.

Leesstrategieen

Je kunt de tekst op verschillende manieren lezen:

• Oriënterend: je leest de kopjes, kijkt naar de plaatjes en leest de inleiding. Daarna weet je het onderwerp van de tekst.
• Globaal: je leest van elke alinea de kernzin. Daarna weet je de deelonderwerpen van de tekst.
• Precies: je leest alles. Daarna weet je de hoofdgedachte van de tekst en wat het doel van de tekst is.

Elke tekst gaat ergens over. Dat noem je het onderwerp van een tekst. Je kunt met één of met een paar woorden zeggen wat het onderwerp is, bijvoorbeeld: ruimtereizen.

In het middenstuk van een tekst worden meestal verschillende aspecten (delen) van het onderwerp besproken. Dit noemen we deelonderwerpen.

De hoofdgedachte van een tekst is één volledige zin, die samenvat wat in de tekst over het onderwerp gezegd wordt.  Vaak vind je de hoofdgedachte in de inleiding of het slot.

Disney neemt afscheid van de klassieke eigenschappen van de sprookjesprinses.

Rapunzel

afscheid disneyprinsessen

onderwerp

deelonderwerp

hoofdgedachte

Tekstdoelen

De aandacht trekken:

Met een anekdote: een kort, meestal grappig verhaaltje waarvan het niet zeker is of het echt gebeurd is of niet.

Met een voorbeeld: iets wat duidelijk maakt wat het onderwerp is omdat het een toelichtend geval beschrijft (een voorbeeld van een vervoermiddel is een fiets).

Door in te spelen op de actualiteit: iets vertellen wat pas is gebeurd.

Met een vraag (die later in de tekst wordt beantwoord).

Tekstverbanden

• Zinnen en alinea's bestaan niet los van elkaar,
  maar staan met elkaar in verband.
•  Signaalwoorden geven je een teken welk verband er is.
  
• Voorbeelden van een verband:
  opsomming, tegenstelling, voorbeeld.

Tekstverbanden

Opsommend verband

• ook
• verder
• bovendien
• en
• maar ook
• ten eerste

Tegenstellend verband

• echter
• maar
• daarentegen
•  hoewel
• toch
• tenzij

Tekstverbanden

Samenvatting van de tekst in 1 zin.

Een tekst kun je in logische stukken indelen. Een stuk dat bij mekaar hoort, heet een ...

Een beschrijving van 1 woord/ een paar woorden waar de tekst over gaat.

Het onderwerp van een alinea

Overtuigen, amuseren, informeren

globaal, zoekend, precies lezen

Hoofdgedachte

Alinea

onderwerp

deelonderwerp

Tekstdoelen

Leesstrategieën

Wat zijn 'kernzinnen' in een tekst?

1. De eerste of laatste zin van de alinea's
2. De inleiding en het slot van een tekst
3. De tussenkopjes in een tekst
4. De titel van een tekst

Uitleg

• Hoofdzaken: Alles wat in een tekst belangrijk is (alle kernzinnen)
• Kernzin: belangrijkste zin van een alinea (eerste of laatste zin)
• Hoofdgedachte: één zin waar de hele tekst over gaat
  

Opdrachten

1. Noteer het onderwerp van de tekst.
2. Welke deelonderwerpen vind je?
3. Ga op zoek naar de verbanden tegenstelling en opsomming.
4. Onderstreep van elke alinea de kernzin.

Noem 3 dingen die je deze les hebt geleerd?

https: