Hoe werken markten? - les 1

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Plattegrond

Wat gaan we doen vandaag?

• Vakantie
• Introductie hoofdstuk 3
• Leerdoelen hoofdstuk 3 paragraaf 1
• Uitleg paragraaf 1
• Aan het werk
• Bespreken leerdoelen

Welke goederen en diensten zie je?

Wanneer is het een product en wanneer een dienst?

(her)ken je verschillende markten?

Leerdoelen 

• Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen concrete en abstracte markten
• Je kunt uitleggen dat het de betalingsbereidheid en het consumetensurplus verschillend is bij verschillende prijzen
• Je kunt de vraaglijn tekenen en de vraagfunctie opstellen.

Verschuiving van de vraaglijn

• Betekenis van deze vraaglijn?
• Bij elke prijs is de vraag groter geworden.
• Oorzaken van grotere vraag?
• hoger inkomen
• concurrentie is duurder geworden
• goede reclame

• Kortom: er is iets veranderd in 1 van de overige omstandigheden die vraag bepalend is.
  

Verschuiving van de vraaglijn

• Betekenis van deze vraaglijn?
• Bij elke prijs is de vraag groter geworden.
• Oorzaken van grotere vraag?
• hoger inkomen
• concurrentie is duurder geworden
• goede reclame

• Kortom: er is iets veranderd in 1 van de overige omstandigheden die vraag bepalend is.
  

Vraagfactoren

Behalve de prijs, wordt de individuele vraag naar een product beïnvloed door:
- budget (inkomen)

- voorkeuren
- aanwezigheid & prijs van substitutiegoederen
- aanwezigheid & prijs van complementaire goederen

Substitutiegoederen

Substitutiegoederen zijn goederen die elkaar in het gebruik kunnen vervangen.  

 

 Enkele voorbeelden van substitutiegoederen: 

• in plaats van de auto te gebruiken, kun je ook de trein nemen. 
• koffie drinken, kun je vervangen door thee drinken. 
• om een kaars aan te steken kun je een aansteker gebruiken, maar ook een lucifer.

Complementaire goederen

Complementaire goederen zijn goederen die elkaar in het gebruik aanvullen. 

 

Bijvoorbeeld:  

koffie en koffiemelk 

auto en benzine 

patat en mayonaise 

tandpasta en een tandenborstel

Als de vraag naar een product stijgt...

1. ... verschuift de vraaglijn naar rechts
2. ... verschuift de vraaglijn naar links
3. ... De vraaglijn verschuift omhoog
4. ...De vraaglijn verschuift omlaag

Waarom gaat de vraaglijn altijd omlaag?

1. Hoe hoger de prijs, hoe hoger de vraag
2. Hoe hoger de prijs, hoe lager de vraag
3. Omdat de vraaglijn omhoog gaat
4. Omdat er altijd evenwicht is.

In plaats van koffie kun je ook thee drinken. Dit is een voorbeeld van substitutiegoederen

1. Waar
2. Niet waar

Een auto en benzine zijn voorbeelden van complementaire goederen

1. Waar
2. Niet waar

Complementaire goederen

Substitutie goederen

koffie thee

schoen veter

auto

fiets

afwasmiddel afwasborstel

frikandel kroket

racket shuttle

Aan het werk 

De komende 10 minuten gaat iedereen aan het werk met deze opdrachten. Je kunt nu geen vragen stellen of overleggen. 

VWO: opdracht 1 t/m 17.
Havo: 1 t/m 13.

Leerdoelen 

• Wat is het verschil tussen een concrete en abstracte markt?
• Waarom is het consumentensurplus anders bij een prijs van €25 dan bij een prijs van €45?

Controleren leerdoelen

Wanneer de prijs van een product veranderd is er sprake van een verplaatsing van de vraaglijn.

1. juist
2. onjuist

Noem de vier factoren die invloed hebben op de vraag?

Keuzewerk

Je kunt aan de slag met de volgende keuzes: 

• Basis: havo 11 t/m 13
  vwo: 11 t/m 14
• Ondersteuning: Herhalingsopdrachten 3.1 (blz 90)
• Verrijking: Plusopdrachten 3.1 (blz 92)
  

Huiswerk 

Afmaken paragraaf 1