samenvatting thema 5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 4

samenvatting thema 5

B1 het skelet

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Sterkste bot --> dijbeen

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Sterkste bot --> dijbeen

Meest voorkomende botziekte --> botontkalking 

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Sterkste bot --> dijbeen

Meest voorkomende botziekte --> botontkalking 

Meest gebroken bot --> Enkel

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Sterkste bot --> dijbeen

Meest voorkomende botziekte --> botontkalking 

Meest gebroken bot --> Enkel

Meest fragiele bot -->  teenbotje

Wist jij dat?

Baby 350 botten --> volwassen 206 

Kleinste bot zit in je oor --> stijgbeugel (2-3 mm)

Sterkste bot --> dijbeen

Meest voorkomende botziekte --> botontkalking 

Meest gebroken bot --> Enkel

Meest fragiele bot -->  teenbotje

Lichaamsdeel met meeste botten --> Hand

Bouw van het skelet (geraamte)

206 beenderen (botten)

• Schedel
• Wervelkolom
• Borstkas
• Schoudergordel
• Heupbeenderen

Romp

Ledenmaten

Het Skelet (geraamte)

Kapstok = ruggenwervel

Functie:

1. Beschermen (organen)
2. Stevigheid (pudding)
3. Beweging
4. Vorm

B2 bouw van botten

B3 been verbindingen

Verschillende bewegingen

Sommige botten onbeweeglijk verbonden

- Vergroeid 

- Naad

Sommige botten bewegelijk verbonden

- Door kraakbeen 

- Door een gewricht

Verschillende bewegingen

Sommige botten onbeweeglijk verbonden

- Vergroeid 

- Naad

Sommige botten bewegelijk verbonden

- Door kraakbeen 

- Door een gewricht

Verschillende bewegingen

Sommige botten onbeweeglijk verbonden

- Vergroeid 

- Naad

Sommige botten bewegelijk verbonden

- Door kraakbeen 

- Door een gewricht

Verschillende bewegingen

Sommige botten onbeweeglijk verbonden

- Vergroeid 

- Naad

Sommige botten bewegelijk verbonden

- Door kraakbeen 

- Door een gewricht

Gewricht

• Kraakbeen laagjes --> tegen slijtage
• Gewichtskapsel --> geeft gewrichtssmeer 
• Gewrichtsbanden --> houden botten op hun plaats

Gewricht

• Kraakbeen laagjes --> tegen slijtage
• Gewichtskapsel --> geeft gewrichtssmeer 
• Gewrichtsbanden --> houden botten op hun plaats

B4 spieren

Uitleg spierbevestiging en spierbewegingen 

Het menselijk lichaam telt meer dan 600 spieren. 

Spieren zitten overal, zelfs in de ogen en de huid (kippenvel). Ook het hart is een spier.

Veel spieren zorgen voor beweging. 

Rechts zie je de haren overeind staan En de spier is aangespannen de huid is daardoor hobbeliger

Koud --> bibberen (spieren)

      Gewone huid                    kippenvel

Spierstelsel (skeletspieren)

Functie 

• Bewegen 

Verbinding bot en spier

- Door pezen

- Aanhechtingsplaats

- Pezen kunnen niet samen trekken

Spierstelsel (skeletspieren)

Functie 

• Bewegen 

Verbinding bot en spier

- Door pezen

- Aanhechtingsplaats

- Pezen kunnen niet samen trekken

Pezen

Functie

• Verbinding bot en spier
• Kan niet samentrekken
• Aanhechtingsplaats

Pezen

Functie

• Verbinding bot en spier
• Kan niet samentrekken
• Aanhechtingsplaats

Spieren

Functie

• Bot laten bewegen
• Samentrekken

Spier bij samentrekken

• Korter
• Dikker

Spieren

Functie

• Bot laten bewegen
• Samentrekken

Spier bij samentrekken

• Korter
• Dikker

Spieren bewegen maar naar één kant

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier

Antagonistisch paar (buig & strekspier)

B5 houding en beweging

Wervelkolom

dubbele S- vorm

Spieren aan wervels

Tussenwervelschijven (schokdempers)

Goede lichaamshouding = goede S vorm

Goede S vorm = geen rug klachten

Acuut of chronisch 

Wervelkolom

dubbele S- vorm

Spieren aan wervels

Tussenwervelschijven (schokdempers)

Goede lichaamshouding = goede S vorm

Goede S vorm = geen rug klachten

Acuut of chronisch 

Wervelkolom

dubbele S- vorm

Spieren aan wervels

Tussenwervelschijven (schokdempers)

Goede lichaamshouding = goede S vorm

Goede S vorm = geen rug klachten

Acuut of chronisch 

Houding

Super belangrijk

10 regels -->

S vorm zo veel mogelijk

B6 blessures

Blessure

Verschillende soorten

- Spierscheuring

- botbreuk

- voetbalknie

- kneuzing

- Verzwikking

- Ontwrichting

-RSI

Spierscheuring

Scheurtje in spier

• Te sterke inspanning
• Plotselinge beweging
• Zweepslag

Herstel

- Rusten en meteen koelen

Catergorie

Categorie 1: Hierbij is er sprake van een verrekking waarbij slechts enkele spiervezels verrekt zijn. Er is sprake van een minimale scheuring van de vezels (minder dan 10 procent) en zonder dat er een merkbaar defect in de spier te voelen is.

 

Categorie 2: Hierbij is er sprake van een verrekking waarbij de spiervezels gedeeltelijk (tussen 10 en 50 procent) zijn gescheurd. Meestal is deze scheuring in de spier te voelen.

Categorie 3: Hierbij is er sprake van een uitgebreide of totale scheuring (50 tot 100 procent) van de spiervezels. Hierbij is een duidelijke, goed (voelbare) scheur in de spierbuik aanwezig.

Botbreuk

Breken van een bot

- vallen

- ruw spel

Herstel

- Ziekenhuis

- Operatie --> gibs

- Pinnen

Voetbalknie

Gewrichtkapsel en kapselbanden beschadigd

(kniebanden of de kruisbanden)

- draaibeweging als onderbeen blijft staan

Meniscus

is een stuk kraakbeen tussen de botten van een kniegewricht.

Meniscus gescheurd

Knie opslot --> stukje meniscus --> niet bewegen

 

Herstel voetbalknie

Herstel

- Ziekenhuis

- Kijk operatie

- Operatie

Verzwikking

Rekken het gewrichtskapsel en de kapselbanden te ver uit

Ernstige --> scheur

Herstel

- Rusten

- Koelen

Ontwrichting

- Uit de kom

Herstel

- Gewricht weer terug zetten

RSI

Herhaaldelijk dezelfde beweging (spieren en pezen overbelast)

• Tenniselleboog
• muisarm

Herstel

- Rust (belangrijk anders chronisch)

- Goede houding

Oorzaken van sportblessures

1. ruwheid en overtredingen
2. ongeoefende technieken
3. Gebrek aan conditie (ook slechte voeding)
4. Overbelasting van spieren en oververmoeiheid
5. Onvoldoende warming- up, onvoldoende rekoefeningen, onvoldoende coolingdown
6. Slechte sportuitrusting

Behandelen van blessures

1. Blijf rustig en ga de situatie na
2. Vraag om hulp
3. Bij veel blessures moet je de plek koelen (tegen zwelling)
4. Bij botbreuken of andere zware blessures ga naar de dokter
5.  Bij koelen, niet op de huid, 20 min de plek koelen, 10 min rust, 20 min de plek koelen.
6. Bij twijfel altijd naar de huisarts