Thema 3 blok 1 Olympische Spelen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

HERAKLES

AJAX

De Griekse helden

• Het Griekse woord "Heros" betekent held
• Een Griekse held wordt gezien als een halfgod
• Een held wordt je na een bijzondere prestatie in een oorlog.. of het winnen van de Olympische spelen

Planning

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen (15 min)

Opdracht Olympische spelen (10 min)

Opdracht bespreken (5 min)

Samenvatten (5 min)

Deze les

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Wat waren de Olympische Spelen?

Waarom werden ze georganiseerd?

Wat zijn de verschillen met de huidige Olympische Spelen?

2. Grieken en Romeinen

Tijdvak 2: Tijd van Grieken en Romeinen

De Oude Egyptenaren 

(3300 - 332 VC)

• Kleine dorpjes worden steden
• De Farao is de baas en zorgt voor wetten en houdt de administratie bij
• Eén cultuur (zelfde taal en zelfde goden)

De Oude Grieken

(800 - 146 VC)

• Kleine dorpjes worden steden
• Elke stad heeft zijn eigen bestuur (stadstaat)
• Eén cultuur (zelfde taal en zelfde goden)
• Onderling soms ruzie en oorlog

"Stad en Ommeland"

• Een stad met daaromheen kleine dorpjes en landbouw gronden.
• Onderling ruzie en oorlog

Alternatief voor oorlog: Sport

• Er is één stad die speciaal gebouwd is voor de goden: hier wonen veel priesters (en doen niet mee aan oorlogen)
• Deze stad is neutraal terrein: er worden sportwedstrijden georganiseerd tussen de beste sporters van elke stad
• De stad heeft Olympia en de wedstrijden worden de Olympische Spelen genoemd 
• Steden mogen geen oorlog voeren tijdens de OS (anders worden ze gediskwalificeerd)

De Olympische Spelen

• Het winnen van de Spelen staat gelijk aan het winnen van een oorlog
• Winnen is dus heel belangrijk!
• Winnaars worden gezien als helden

Rituelen

• Een vuur wordt aangestoken die blijft branden totdat de spelen voorbij zijn
• Er worden offers gebracht om de goden te eren
• Elk jaar worden de Olympische Spelen gehouden in Olympia

Sporten

• In het begin alleen hardlopen
• Later ook: Discuswerpen, speerwerpen, verspringen, worstelen en pankration 

Panktration was een Griekse vechtsport die je (bijna) helemaal naakt deed en waar alles was toegestaan (behalve ogen uitkrabben). Je kon er dus ook bij doodgaan.

Vrouwen

• Vrouwen mochten niet mee doen aan de Spelen. Ze hadden hun eigen Olympische Spelen (alleen hardlopen)
• Ze mochten zelfs niet bij de mannen kijken
• Niet alleen vrouwen, maar ook buitenlanders mochten niet meedoen (Discriminatie)

Opdracht (10 min)

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Schrijf op/typ: Wat zijn de verschillen tussen de Olympische spelen van vroeger en nu? (op het gebied van:         )

Overleggen: Fluisterend

Muziek: Ja

iPad (boek) gebruiken: Ja

1. Locatie

2. Rituelen

3. Sporten

4. Discriminatie

5. Winnen van de Olympische Spelen

Deze les

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Wat waren de Olympische Spelen?

Waarom werden ze georganiseerd?

Wat zijn de verschillen met de huidige Olympische Spelen?

Planning

Blok 3.1: Stadstaten #1 (10-15 min)

Opdracht Polis (Rest van de les)

Afsluiten (5 min)

De Verenigde Staten van Amerika (VS)

The United States of America (USA)

https:

Verenigde Staten van Griekenland?

Niet helemaal:

• Net als de VS: veel zelfstandigheid
• Net als de VS: dezelfde taal 
• Anders: Geen nationale regering
• Amerikaanse Staat: een minilandje
• Griekse Staat: een stad dat wordt bestuurd als land (stadsstaat)

Stad:  

• Agora (centrum, markt, belangrijke gebouwen)
• Akropolis (hoogstgelegen punt, paleis van de leider)
• Muren (alleen rijke Poleis)

Ommeland:

• Landbouw
• Dorpjes
• Trainingsvelden
• Tempels

Griekse Stadsstaat (Polis)

Griekse Stadsstaten (Poleis)

De klas is Griekenland

• We verdelen de klas in verschillende Poleis.
• Rijke handelaren willen een tempel bouwen in een Polis, maar ze weten niet welke of voor wie.
• Een tempel zorgt voor veel toeristen (en dus veel handel)
• Een wit voetje halen bij een van de goden

In welke Polis moet de tempel komen?

In tweetallen: waarom is jouw Polis (wordt toegewezen) beter als de anderen? Presenteer dit aan de handelaren. 

- Waar ligt je Polis?

- Welke Griekse bouwwerken staan er?

- Voor welke god wordt de tempel en waarom is hij de beste keuze?

- Welke bijzondere verhalen komen uit je Polis? 

- Laat zien hoe mooi je Polis is met foto's!

- Morgen: wat voor regering heeft je polis, 

   en wat is daar goed aan?

Grieken vertelden mooie verhalen, maar niet alles is waar. Soms werden verhalen overdreven. Jullie mogen een bestaand verhaal gebruiken, maar er ook één verzinnen. Er moeten wel echte personen/goden/wezens in voorkomen.

Doel is morgen het tweede uur, maar we kijken hoelang iedereen nodig heeft

Planning

Opdracht vorige week (10 min)

Blok 3.1: Leven in een Poleis (10 min)

Opdracht verschil democratie (10 min)

Bespreken (5 min)

Samenvatten (5 min)

Deze les

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Hoe zag het leven in een Griekse polis er uit?

Hoe werden de poleis bestuurd?

Verschillen/overeenkomsten Nederlandse en Atheense democratie

Polis

• Athene en Sparta de grootste 
• Sparta was een monarchie en een aristocratie
• Bondgenoten vaak ook
• Een aristocratie kan veranderen in een tirannie... 

Polis

• Athene is de eerste democratie, al werkt dat anders dan bij ons

• Democratie verspreidt onder bondgenoten Athene
• Maar bondgenoten veranderen..

Maak de opdracht

• Verschillen Atheense democratie en de Nederlandse democratie. Schrijf/typ ze.

• Klaar? Weet je nog meer verschillen?
  
• Klaar-Klaar? Taakwerk / huiswerk

Deze les

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Hoe zag het leven in een Griekse polis er uit?

Hoe werden de poleis bestuurd?

Verschillen/overeenkomsten Nederlandse en Atheense democratie

Voedsel

• Geen Nijl in Griekenland
• Landbouw is mogelijk, maar Griekse poleis groeien snel
• Al gauw is er te weinig voedsel
• De Grieken stichten kolonies rondom de Middellandse zee

Kolonie: Een gebied van een land buiten het moederland (of -polis)

Kolonies

• Kolonies worden gesticht met het doel voedsel te produceren voor de moederpolis
• Griekse bewoners verhuizen naar de kolonie
• De kolonie haalt de moederpolis in en wordt zelfstandig
• Efeze, Milete maar ook Marseille zijn voorbeeld van zulke kolonies

Griekse wetenschap

Wetenschap

• Kennis verzamelen
• Nadenken over de wereld

• Grieken dachten veel na
• Veel van de moderne wetenschap komt uit het oude Griekenland

Verspreiding Middellandse zee

• Veel bevolkingsgroepen nemen elementen uit de Griekse cultuur over
• De Griekse wereld concentreert zich rondom de Middellandse zee
• Door handel en kolonies verspreid het snel rondom de Middellandse zee
• Zo ook in een stad in Italië: Rome