Thema 3 blok 1 Olympische Spelen

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

HERAKLES

AJAX

De Griekse helden

• Het Griekse woord "Heros" betekent held
• Een Griekse held wordt gezien als een halfgod
• Een held wordt je na een bijzondere prestatie in een oorlog.. of het winnen van de Olympische spelen

Blok 1: De Olympische Spelen

Wat waren de Olympische Spelen?

Waarom werden ze georganiseerd?

Wat zijn de verschillen met de huidige Olympische Spelen?

2. Grieken en Romeinen

Tijdvak 2: Tijd van Grieken en Romeinen

De Oude Egyptenaren 

(3300 - 332 VC)

• Kleine dorpjes worden steden
• De Farao is de baas en zorgt voor wetten en houdt de administratie bij
• Eén cultuur (zelfde taal en zelfde goden)

De Oude Grieken

(800 - 146 VC)

• Kleine dorpjes worden steden
• Elke stad heeft zijn eigen bestuur (stadstaat/polis)
• Eén cultuur (zelfde taal en zelfde goden)
• Onderling soms ruzie en oorlog

"Stad en Ommeland"

• Een stad met daaromheen kleine dorpjes en landbouw gronden.
• Onderling ruzie en oorlog

Alternatief voor oorlog: Sport

• Er is één stad die speciaal gebouwd is voor de goden
• Deze stad is neutraal terrein: er worden sportwedstrijden georganiseerd tussen de beste sporters van elke stad
• De stad heeft Olympia en de wedstrijden worden de Olympische Spelen genoemd 
• Steden mogen geen oorlog voeren tijdens de Olympische Spelen (anders worden ze gediskwalificeerd)

De Olympische Spelen

• Het winnen van de Spelen staat gelijk aan het winnen van een oorlog
• Winnen is dus heel belangrijk!
• Winnaars worden gezien als helden

Rituelen

• Een vuur wordt aangestoken die blijft branden totdat de spelen voorbij zijn
• Er worden offers gebracht om de goden te eren
• Elk jaar worden de Olympische Spelen gehouden in Olympia

Sporten

• In het begin alleen hardlopen
• Later ook: Discuswerpen, speerwerpen, verspringen, worstelen en pankration 

Panktration was een Griekse vechtsport die je (bijna) helemaal naakt deed en waar alles was toegestaan (behalve ogen uitkrabben). Je kon er dus ook bij doodgaan.

Vrouwen

• Vrouwen mochten niet mee doen aan de Spelen. Ze hadden hun eigen Olympische Spelen (alleen hardlopen)
• Ze mochten zelfs niet bij de mannen kijken
• Niet alleen vrouwen, maar ook buitenlanders mochten niet meedoen (Discriminatie)

Stad:  

• Agora (centrum, markt, belangrijke gebouwen)
• Akropolis (hoogstgelegen punt, paleis van de leider)
• Muren (alleen rijke Poleis)

Ommeland:

• Landbouw
• Dorpjes
• Trainingsvelden
• Tempels

Griekse Stadsstaat (Polis)

Griekse Stadsstaten (Poleis)

Polis

• Athene en Sparta de grootste 
• Sparta was een monarchie en een aristocratie
• Bondgenoten vaak ook
• Een aristocratie kan veranderen in een tirannie... 

Polis

• Athene is de eerste democratie, al werkt dat anders dan bij ons

• Democratie verspreidt onder bondgenoten Athene
• Maar bondgenoten veranderen..

Deze les

Blok 3.1: De Grieken & De Olympische Spelen

Hoe zag het leven in een Griekse polis er uit?

Hoe werden de poleis bestuurd?

Verschillen/overeenkomsten Nederlandse en Atheense democratie

Voedsel

• Geen Nijl in Griekenland
• Landbouw is mogelijk, maar Griekse poleis groeien snel
• Al gauw is er te weinig voedsel
• De Grieken stichten kolonies rondom de Middellandse zee

Kolonie: Een gebied van een land buiten het moederland (of -polis)

Kolonies

• Kolonies worden gesticht met het doel voedsel te produceren 
• Griekse bewoners verhuizen naar de kolonie

Griekse wetenschap

Wetenschap

• Kennis verzamelen
• Nadenken over de wereld

• Grieken dachten veel na
• Veel van de moderne wetenschap komt uit het oude Griekenland

Verspreiding Middellandse zee

• Veel bevolkingsgroepen nemen elementen uit de Griekse cultuur over
• De Griekse wereld concentreert zich rondom de Middellandse zee
• Door handel en kolonies verspreid het snel rondom de Middellandse zee
• Zo ook in een stad in Italië: Rome