Dominant en recessief (kruisingen)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Kruisingen

We gaan eerst even de voorkennis testen!

Hoe noem je de verschillende varianten van een gen?

1. Eiwitten
2. Chromosomen
3. Allelen
4. Genomen

Hoeveel chromosomen bevinden zich in een menselijke geslachtscel?

1. 46
2. 23
3. 44
4. 32

Kruisingen

Doelstelling 12: je moet kunnen omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekent. 

Werkblad: je moet een kruisingsdiagram kunnen maken en je moet de informatie hieruit kunnen toepassen.

Homozygoot

Een genenpaar heeft twee gelijke allelen.

Heterozygoot

Een genenpaar heeft twee verschillende allelen.

Anne heeft een allel voor groene ogen en een allel voor blauwe ogen.
Is Anne homozygoot of heterozygoot voor oogkleur?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Als we een genotype noteren als AA, is dit dan heterozygoot of homozygoot?

1. Heterozygoot
2. Homozygoot

Dominant allel

Dit allel bepaalt hoe deze eigenschap in het fenotype tot uiting komt.

Recessief allel

Dit allel is ondergeschikt aan een dominant allel in het genenpaar.

Voorbeeld:

A = groene ogen

a = blauwe ogen

Welke kleur ogen hebben de genotype in de afbeelding dan?

Hoe maak je een kruisingsdiagram?

Bekijk de fenotypes van de ouders. Welke geslachtscellen kunnen worden gevormd?

Zet deze in het schema.

Vul daarna het schema verder in.

Een man heeft genotype Bb, welke geslachtscellen kunnen worden gevormd?

1. Twee cellen met B
2. Een cel met B, en een cel met b
3. Twee cellen met b

Een man met blauwe ogen krijgt kinderen met een vrouw met bruine ogen. Eén van hun kinderen

heeft blauwe ogen. De vrouw is zwanger van een tweede kind.

Gegeven is: Bruin (allel B) is dominant over Blauw (allel b).

Vraag: “Hoe groot is de kans dat de baby heterozygoot is voor de oogkleur?”

Bepaal de genotypes:

Blauwe ogen: bb

Bruine ogen: BB of Bb

1 van de kinderen van de vrouw heeft blauwe ogen: dus moet de vrouw in ieder geval een b doorgegeven hebben. Haar genotype is dus Bb.

Een man met blauwe ogen krijgt kinderen met een vrouw met bruine ogen. Eén van hun kinderen

heeft blauwe ogen. De vrouw is zwanger van een tweede kind.

Gegeven is: Bruin (allel B) is dominant over Blauw (allel b).

Vraag: “Hoe groot is de kans dat de baby heterozygoot is voor de oogkleur?”

Vrouw: Bb

Man: bb (want, blauwe ogen)

Hoeveel van de nakomelingen zijn heterozygoot? En hoe groot is de kans dus..?

Bekijk het kruisingsdiagram. Hoeveel procent kans is er hier op een homozygoot genotype van de nakomelingen?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Intermediair

Dominantie speelt geen rol.

De allelen in de kruising worden gecombineerd.

Bekijk de afbeelding. Wat zijn pollen?

1. Stuifmeel (mannelijke zaadcellen)
2. Stuifmeel (vrouwelijke eicellen)
3. Stamper met mannelijke zaadcellen
4. Stamper met vrouwelijke zaadcellen

Hoeveel procent van de nakomelingen heeft paarse bloemen?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Kruisingen

Doelstelling 12: je moet kunnen omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief betekent. 

Werkblad: je moet een kruisingsdiagram kunnen maken en je moet de informatie hieruit kunnen toepassen.