Grammatica zinsdelen 2A1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsdelen

Doel van de les

• een zin ontleden: pv, ow, wg/ng, lv, mv en bwb en werkwoordelijke uitdrukking

Wat moet je kunnen/weten?

• Je moet een hele zin kunnen ontleden: (pv, ow,) wg/ng, lv, mv en bwb
• een zin met een werkwoordelijke uitdrukking herkennen.
  

werkwoordelijk gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

bijwoordelijke bepaling

Tijdens de pauze

heeft

de directeur

mij

een waarschuwing

gegeven.

Leg in je eigen woorden het verschil uit tussen een NG en een WG.

Werkwoordelijk gezegde

• Onderwerp DOET iets
• Alleen werkwoorden (soms 'te' en 'aan het') 
  
• Belangrijkste werkwoord (achteraan) is een zelfstandig werkwoord
  

Ik heb elke dag de woonkamer gestofzuigd voor mijn moeder.

Naamwoordelijk gezegde

• Onderwerp IS iets 
• werkwoorden +  naamwoordelijk deel (eigenschap/toestand)
  
• eigenschap/toestand staat tussen vierkante haakjes [...]
• belangrijkste werkwoord (achteraan) is koppelwerkwoord
  
  

Ik ben vorige maand [25 jaar] geworden.

Het team van het Nederlands elftal heeft op het WK-voetbal niet goed gepresteerd.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Kleine kinderen zijn meestal bang in het donker.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Eén van de beroemdste Nederlandse zangers is in ons dorp komen wonen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Ontleed de onderstaande zin: pv, ow, wg/ng, bwb

"Na drie uur zwemmen waren de leerlingen uit 2J bekaf."

Antwoord vorige dia

"Na drie uur zwemmen / waren / de leerlingen uit 2J / bekaf."

pv = waren
ow = de leerlingen uit 2J

ng = waren bekaf

bwb = Na drie uur zwemmem

Lijdend voorwerp 

• ding of persoon ondergaat iets (= kan er niets aan doen dat het gebeurt)
• Alleen bij een werkwoordelijk gezegde!
• begint nooit met een voorzetsel 
  
  
  Wat/wie + pv + ow + rest wg 
  

Meewerkend voorwerp 

• persoon ontvangt iets
  
• kan bij werkwoordelijk én naamwoordelijk gezegde
• begint vaak met aan/voor
  
  
  Aan wie/voor wie + pv + ow + (lv) + rest wg 

Ik zag jou op de hoek van de straat staan.

Lijdend
voorwerp

Meewerkend
voorwerp

Ander
zinsdeel

De zuster biedt hulp aan oudere mensen.

Die tafel heeft mijn broer getimmerd.

Het schilderij hangt aan de muur in het museum.

Ontleed de onderstaande zin: pv, ow, wg, lv, mv en bwb

"Op de A28 staan twee motoragenten bekeuringen uit te delen aan snelheidsduivels."

Antwoord vorige dia

"Op de A28 / staan / twee motoragenten /  bekeuringen / uit te delen / aan snelheidsduivels."

pv = staan
ow = twee motoragenten
wg = staan uit te delen
lv = bekeuringen
mw = aan snelheidsduivels

Op de A28 = bwb

bijwoordelijke bepaling

heeft

De man

mooie, grote, rode rozen

gekocht 

om zeven uur 's ochtends

op de markt

voor zijn moeder.

Ontleed de zin helemaal.

"In de kantine zal de sponsor alle scheidsrechters trakteren op koffie met gebak."

Antwoord vorige dia

"In de kantine / zal / de sponsor / alle scheidsrechters / trakteren / op koffie met gebak."

pv = zal
ow = de sponsor
wg = zal trakteren
lv = alle scheidsrechters (wie/wat zal de sponsor trakteren?)
mv = X
bwb = In de kantine, op koffie en gebak

Werkwoordelijke uitdrukking

•  een vaste combinatie van een werkwoord en een of meer andere woorden
• het heeft een figuurlijke betekenis  
• je benoemt de hele werkwoordelijke uitdrukking als wg

Tijdens de uitverkoop heeft hij achter het net gevist. 

pv = heeft / ow = hij / wg = heeft achter het net gevist 

In welke zin staat een werkwoordelijke uitdrukking?

1. De peuter is tijdens de les op de kast geklommen.
2. De conciërge laat de vervelende leerling de vloer vegen.
3. Ik wandel vandaag lekker door het bos.
4. Jorn werd voor het karretje gespannen door zijn zusje.

De ervaren schaatser gaat niet verder trainen.

1. Deze zin heeft een werkwoordelijke uitdrukking
2. Deze zin heeft geen werkwoordelijke uitdrukking

Ontleed de zin helemaal.

"Waarmee heb je de beginnende journalist op de kast gejaagd?"

Antwoord vorige dia

"Waarmee heb je de beginnende journalist op de kast gejaagd?"

pv = heb
ow = je
wg = heb op de kast gejaagd

lv = de beginnende journalist
bwb = waarmee

In hoeverre denk je dat je de einddoelen van grammatica zinsdelen beheerst?

😒🙁😐🙂😃