4.2 verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De Verlichting

Programma

terugblik 4.1

uitleg 4.2

check 4.2 - kahoot

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je welke kritiek filosofen hadden over het absolutisme
• weet je welke ideeën zij hadden over politiek en bestuur

Lodewijk XIV was een:

1. absolute vorst
2. verlicht absolute vorst
3. een keizer
4. zonnekoning

Op welke twee manieren wil colbert zorgen dat het financieel beter gaat met Frankrijk

1. Belastingen moet omhoog
2. Frankrijk moet meer geld verdienen
3. Het innen van belasting moet beter gaan
4. Er moet meer gehandeld worden met andere landen

Op de afbeelding zie je
Jean-Baptiste Colbert.
Welk KA hoort er bij de bron?

1. 26. De wetenschappelijke revolutie.
2. 24. De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek.
3. 20. De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid.
4. 23. Het streven van vorsten naar absolute macht.

Mazarin

Colbert

Regeerde samen met Anna van Oostenrijk

Herstelde de orde na een opstand

Moderniseerde de Franse economie

Gaf Lodewijk XIV het advies alleenheerser te worden

Stichtte nieuwe staatsfabrieken

Verhoogde importbelasting op buitenlandse goederen

Wat is mercantilisme?

1. Het goddelijk recht van koningen om alle macht te hebben
2. Dat de koning boven de wet staat
3. Een militair bondgenootschap tussen Frankrijk en Engeland
4. Het beleid om de eigen handel te stimuleren en belasting te hebben op import

De verlichting

• In de wetenschappelijke revolutie gingen mensen logisch denken

       op die manier konden ze ook naar de samenleving kijken

• Mensen zeiden dat je met rationeel denken alles kon verklaren

       Deze manier van denken noemen we de verlichting

Met het verstand (de rede)

Link naar opdracht verlichting: http://www.sjlgs.nl/havo/files/Groepsopdracht-denkbeelden-verlichting.pdf

Sociale verhoudingen en John Locke:

John Locke (1632-1704) 

- Eerste die opschreef dat het absolutisme                            onacceptabel is als je logisch nadenkt. 

- Ieder mens bij de geboorte gelijke rechten.

- Koning moet rekening houden met het volk.

- Bevolking moet wetten gehoorzamen --> sociaal contract. 

- Maakt koning slechte wetten en streeft niet                    belangen van volk na? --> Dan mag je in opstand              komen.  

Glorious Revolution 

• Karel I afgezet als koning (streven naar teveel macht)
• Jacobus II: katholiek koning in een protestants Engeland --> Engelse adel vreest godsdienstvervolgingen
• 1688: Glorious Revolution
• Stadhouder Willem III (getrouwd met de Engelse Mary Stuart, dochter van Jacobus) verdrijft Jacobus en wordt vorst van Engeland, op verzoek van het Parlement
• Bill of rights (Geldt nog steeds)

Politiek: Charles Montesquieu 

-  Niet eens met absolutisme van Lodewijk. Dacht na over goede verdeling van de macht

- Macht heeft grenzen nodig

- Scheiding in drie machten:

1. De wetgevende macht (bedenkt de regels en wetten) => in Nederland Tweede Kamer

2. De uitvoerende macht (voert die wetten en regels uit) => in Nederland de regering en ambtenaren

3. De rechtsprekende macht (controleert de wetten en of mensen zich er aan houden) => in Nederland rechters. 

Verspreiding

• ideeën verspreiden in Frankrijk was moeilijk:  zomaar de gevangenis in
• bijeenkomsten in Salons: filosofen konden hier discussiëren
• 1751: Enceclopédie uitgebracht: verzamelwerk van alle verlichte ideeën 

Wat was de mening van John Locke?

1. Dat de koning de macht uit handen van God krijgt
2. De koning krijgt de macht uit handen van het volk
3. De koning moet de macht zelf verdienen
4. De koning moet zijn werk aan zijn vrouw overlaten

Wat vond Montesquieu?

1. Het volk geeft de macht aan de koning in ruil voor bescherming
2. Dat het volk zelf de macht moest hebben (democratie)
3. Dat de macht in drieën gedeeld moet worden
4. Dat verlichte denkers het land uit gezet moesten worden

De Trias Politica van Montesquieu - schuif naar de juiste plek!

onafhankelijke rechters

regering

parlement

De wetgevende macht

De uitvoerende macht

Rechtsprekende macht

Montesquieu

John Locke

Trias Politica

rationalisme

natuurrechten

Leven, vrijheid, bezit

Boek;  Perzische brieven