H5.4 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Lesdoelen:

In deze paragraaf leer je:

- hoe de opstand een oorlog werd.

- hoe de Nederlandse onafhankelijke staat tot stand kwam.

KA: Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat.

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Opstand en oorlog

Willem van Oranje bleef trouw aan Fillips, maar kwam in opstand tegen Alva en andere slechte adviseurs.

Alva sloeg de aanvallen van Oranje met gemak af, maar maakte zich gehaat door nieuwe belastingen. Oranje ging samenwerken met de geuzen: calvinistische opstandeling in de Nederlanden tegen Filips II.​

​

In 1572, na de verovering van Den Briel, gaven de meeste Hollandse en Zeeuwse steden zich over aan de geuzen en verklaarden zich voor Oranje.​

​

De geuzen en de troepen van Alva begingen veel wreedheden. ​​

Alva heroverde de hele Nederlanden behalve Holland en Zeeland.​

​

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Opstand en oorlog

In 1570 kwam Filips in geldnood door de oorlog met Ottomaanse rijk, de Spaanse soldaten sloegen daarop aan het plunderen. ​

De gewesten sloten zich aan bij de opstandige Holland en Zeeland. 

--> 1579 Unie van Utrecht

Militair en politiek bondgenootschap:

- vertrek van alle Spaanse troepen​. 

- alle gewesten regelen zelf hun godsdienstige zaken.

--> vrij snel nemen de calvinisten bijna overal de macht over en verboden ze de katholieke kerk.

​

Spaanse wreedheden in Haarlem

Hertog van Parma, landvoogd van de Nederlanden

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Een onafhankelijke staat

Filips en Oranje werden openlijk vijanden. De Staten-Generaal van de Unie zwoeren Filips af in het Plakkaat van Verlatinge (1581).​

Parma werd de nieuwe landvoogd.--> De zuidelijke gewesten sloten een verbond met hem (Unie van Atrecht).

- De andere gewesten vormden de Unie van Utrecht. Dit werd de kern van een nieuwe Nederlandse staat.

--> Parma veroverde veel steden in Vlaanderen en Brabant. Oranje werd in 1584 vermoord, Parma nam in 1585 Antwerpen in. -->

De Spaanse overwinning leek dichtbij. Filips wilde ook afrekenen met de protestantse Engelse koningin, maar zijn vloot (de Armada) ging ten onder in 1588.

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Het onafhankelijke staat

In 1588 besloten de Staten om zelf de soeverein van hun gewesten te worden. ​

Ze vormden de Republiek. Tussen 1588 en 1598 veroverde prins Maurits als stadhouder bijna het hele noorden voor de Republiek.​

​

 In 1648 sloten Spanje en de Republiek de Vrede van Munster.​

​

Jonge prins Maurits 1588

Ondertekening vrede van Münster

Kaart van de Republiek tussen 1715 en 1789.

Bestond uit de soevereine provinciën Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland, Groningen, Overijssel en Gelderland, plus het landschap Drenthe en de verschillende Generaliteitslanden.

Havo 4

5.4 De Nederlandse Opstand

Aan de slag!

- Maak de Memory opdracht door hierop te klikken.

- Maak de Eindopdrachten in Teams

- Oefen met de kenmerkende aspecten

Maak de memoryopdracht en voeg een screenshot toe.

Memoryopdracht

Geef aan wie de Geuzen waren en leg uit waarom zij in 1572 belangrijk werden in de strijd tegen Alva.

Geef aan wat de Unie van Utrecht was.

Geef aan; welk besluit in 1581 werd genomen door de Staten-Generaal van de Unie van Utrecht (zie bron 15 blz. 54 wb)

Geef aan wat de directe oorzaak was van dit besluit.

Geef aan welk besluit in 1588 werd genomen door de Staten van de zeven overgebleven gewesten.

Gebruik afbeelding 5.14
Leg uit dat de afbeelding past bij het kenmerkend
aspect van deze paragraaf.

Werk het leerdoel uit:
Leg uit hoe de opstand een oorlog werd.

Werk het leerdoel uit:
Leg uit hoe de Nederlandse onafhankelijke staat tot stand kwam.