Spelling - koppelteken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Vandaag

Herhaling werkwoordspelling

Uitleg koppelteken

Lesdoelen: 

Je gebruikt het koppelteken volgens de spellingsregels. 

Vul het werkwoord goed in:
Dagelijks een stukje fruit ... je gezond.

1. hou
2. houd
3. hout
4. houdt

Vul het werkwoord goed in:
Vanmorgen heeft de buurvrouw haar autoruiten ...

1. gekrabt
2. gekrabd
3. gekrabdt

Vul het werkwoord goed in:
Vorig schooljaar ... ik elke woensdagmiddag een paar rondjes in het park.

1. joggde
2. joggte
3. jogde
4. jogte

Vul het werkwoord goed in:
De ruit ... zodra hij zijn ladder ertegenaan zette.

1. barst
2. barste
3. barstte
4. barstten

Vul het werkwoord goed in:
Vraag jezelf eens af welke straf je nu ... .

1. verdient
2. verdiend
3. verdiendt

Vul het werkwoord goed in:
Als je ... hebt om te helpen verhuizen, moet je dat ook echt doen.

1. belooft
2. beloofd
3. beloofdt

Het koppelteken

A4-papier

auto-ongeluk

all-you-can-eatrestaurant

Bij klinkerbotsingen

• zee-egel (en niet zeeegel)
  
• foto-opname (en niet fotoopname)
  
• domino-effect (en niet dominoeffect)

Dubbele achternaam / gecombineerde achternaam

Meneer Bergsma-Pieters

Mevrouw Pieters-Bergsma

Gelijkwaardige delen

De gelijkwaardige delen zijn omwisselbaar.

assistent-coach

 hotel-restaurant

zwart-wit

cultureel-maatschappelijk

Samenstellingen met cijfers of letters

65-plusser

kleuren-tv

IQ-test

Afkortingen

Spreek je de afkorting letter voor letter uit óf heeft de afkorting één of meer hoofdletters, gebruik dan een koppelteken. 

Voorbeelden: BMW-dealer, ov-kaart, vmbo-leerling 

Spreek je de afkorting als een woord uit, dan gebruik je geen koppelteken.
Voorbeelden: pincode, havoleerling

LET OP: uitspraakprobleem? Gebruik dan wél een koppelteken!

Bijvoorbeeld: mavo-examen

Nog meer?  Ja.....

In woorden met o.a. de volgende voor- en achtervoegsels: 

ex, niet, non, -in, -up

ex-minister

niet-aflatend

non-verbaal

plug-in

back-up

En de laatste!

Bij vaste uitdrukkingen die samen een geheel vormen.

huis-aan-huisblad

doe-het-zelfzaak

een-op-eengesprek

Er zijn nog veel meer regels en uitzonderingen voor het koppelteken, te veel om te onthouden!

Raadpleeg daarom bij twijfel altijd een woordenboek. 

Samenstellingen met 

een tweedelige naam

Als in een samenstelling een eigennaam voorkomt die uit meerdere delen bestaat, dan schrijf je een spatie tussen de delen van

de eigennaam. 

Het andere deel van de samenstelling schrijf je daar vervolgens aan vast, zonder koppelteken dus.

Voorbeeld: Albert Heijnwinkel

Aan de slag

Maak opdracht 2, 3 en 4. 

(blz. 118-119)

Ja, opdracht 4 moet je helemaal uitschrijven!

Klaar? 

Ga verder met de opdrachten op het blad.