Klimaatvraagstuk 4VWO

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Klimaatvraagstukken

4VWO - §2.7 t/m 2.9

Paleoklimaten zijn...

1. klimaten uit het paleosteen
2. klimaten uit het pleistoceen
3. klimaten uit het verleden
4. klimaten die nog onvoldoende zijn onderzocht

Paleoklimaat

Levensomstandigheden op aarde varieerden enorm.

Op basis van oude fossielen en chemische isotopen (elementen), is al heel goed te herleiden hoe warm/koud het in het verleden geweest is.

Paleoklimaat

Levensomstandigheden op aarde varieerden enorm.
Vooral over laatste 2,6 miljoen jaar veel specifieke informatie:

• Diepzeesedimenten
• Landijs
• Stuifmeelkorrels
• Koralen
• Jaarringen

Hoe lang geleden stierven de dinosaurussen uit?

1. 550 miljoen jaar
2. 32 miljoen jaar
3. 250 miljoen jaar
4. 65 miljoen jaar

Wat gebeurde er 56 miljoen jaar geleden met het klimaat?

1. Sneeuwbalaarde smolt langzaam.
2. Een meteorietinslag waardoor het warmer werd.
3. Een meteorietinslag, waardoor het kouder werd.
4. Een korte zeer warme periode.

Waarom kunnen we m.b.v. ijskernen niet verder terug kijken dan ~1,5 miljoen jaar?

De ijstijden tonen een herhalende cyclus. Oorzaken voor deze cyclus zijn de Milankovic-variabelen. Welke drie variabelen zijn dit?

CO2

Voor industriële revolutie: 270 ppm (parts per million)

Nu;  Boven de 410! (jaarlijks gemiddelde)

Zie ook bron 46 tekstboek

In bron 46 zie je dat er een jaarlijkse cyclus is in de ontwikkeling van CO2 concentratie. Waarom is er in september een dal?

1. De regenwouden van de Amazone nemen dan veel CO2 op
2. De begroeiing op het noordelijk halfrond neemt in de zomer veel CO2 op
3. De ITCZ ligt dan boven Centraal-Azië waardoor CO2 wordt weggeblazen
4. De vulkaan Mauna Loa op Hawaii barst vaak in september uit.

Paleoklimaten: grote verschillen in het verleden

Variatie in paleoklimaten onder andere door: 

- Externe variabelen: vb. Milankovic / Zonnevlekken 

- Interne variablen: vb. Opname CO2 door vegetatie en organismes

Voorbeeld klimaatonderzoek: Zuurstofisotopenanalyse

Zuurstofisotopenanalyse: analyseert de verhouding tussen de stabiele zuurstofisotopen 16O en 18O in oude sedimenten.

Isotopen zijn atomen van hetzelfde element, bijvoorbeeld zuurstof (O).

Niet elk atoom is echter hetzelfde:

• Protonen: Altijd hetzelfde bij atoom (8) 
  
• Neutronen (8) 
• Massagetal: 16O (99,7% van alle zuurstofatomen) 

• 18 O (0,2%) is zwaarder (10 neutronen) 
  
• Lichtere watermoleculen verdampen het snelst (16O), waardoor de verhouding tussen 16O en 18O gedurende de tijd kan veranderen. 

 

• In een koude periode weinig zware moluculen: 
  
• Dus veel 16 O = Koude periode 
  
• Weinig 18 O = Koude periode (zie bron 16) 
  

Voorbeeld klimaatonderzoek: Zuurstofisotopenanalyse

Zuurstofisotopenanalyse: analyseert de verhouding tussen de stabiele zuurstofisotopen 16O en 18O in oude sedimenten. 

De verhouding geeft daardoor een 

indicatie in wat voor klimaat het 

sediment is afgezet:

- Relatief veel 18O isotopen 

gedurende koude periodes / ijstijden

- Relatief weinig 180 isotopen 

tijdens warme periodes/interglacialen

Leg uit waarom Frankrijk een veel lagere CO2 uitstoot per inwoner heeft t.o.v. Nederland.

Van welk land zal de uitstoot
in de toekomst waarschijnlijk
flink toenemen? Leg uit.

In welk jaar werd het klimaatakkoord van Parijs afgesloten?

1. 2001
2. 2010
3. 2015
4. 2017

Wat was de oorspronkelijke kritiek op het Klimaatakkoord van Parijs?

1. Scheepvaart en luchtvaart werden niet aangepakt
2. VS deed niet mee aan het akkoord
3. Rijke landen bleven investeren in fossiele energie
4. Afspraken waren niet bindend

Waarom is het essentieel dat landen als VS en China meedoen aan het klimaatakkoord?

Als de aarde 2,0 'C opwarmt i.p.v. 1,5 'C zal koraal praktisch uitsterven en zal het aantal hittegolven enorm toenemen.

Geef van deze processen een belangrijk gevolg voor de mens.

Maak jij thuis gebruik van duurzame technologie? Zo ja, geef een voorbeeld.

Hoeveel graden denk jij dat de aarde in 2100 gemiddeld is opgewarmd?

-110