1.1 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

VMBO KGT 4

H1.1 Nederland wordt een democratie

Lesdoelen:

In deze les kun je;

- benoemen welke twee soorten burgerrechten Nederlanders na 1848 hadden.

- kun je beschrijven met welke stappen het kiesrecht in Nederland russen 1848 en 1919 werd uitgebreid.

Wat is een rechtsstaat?

1. Een staat waarbij iedereen zich aan de wet moet houden
2. Een staat waarbij iedereen rechten heeft

Het parlement bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en staatssecretarissen

Op de munt ontbreekt een deel van de naam van een koning. 

Welke naam ontbreekt? 

1. Willem I, Koning der Nederlanden
2. Willem II, Koning der Nederlanden
3. Willem III, Koning der Nederlanden
4. Geen van de genoemde koningen is juist

Parlement

Kabinet

Koning

Tweede kamer

Eerste kamer

Ministers

Staatssecretarissen

Ministers

VMBO KGT 4

1.1 Nederland wordt een democratie

Luxemburgse kwestie

De Tweede kamer was boos om de kwestie.

Vraag; Heeft de Tweede kamer invloed over de buitenlandse politiek?

Willem III en ministers: Nee

Tweede kamer: Ja --> ontbond de kamer --> nieuwe verkiezingen, nieuwe kamer heeft hetzelfde standpunt.

--> Willem III gaf toe, geen enkele regering (koning + ministers) blijft aan zonder vertrouwen van de kamer.

VMBO KGT 4

1.1 Nederland wordt een democratie

Meer burgerrechten

Liberalen wilden voorkomen dat de overheid te machtig zou worden, zodat het de vrijheden van de burgers kan inperken.

--> Grondrechten: belangrijkste rechten van de burgers. Deze werden opgenomen in de grondwet van 1848.

- Klassieke grondrechten: vrijheid van onderwijs, meningsuiting, godsdienst, drukpers en vereniging en vergadering.

- Sociale grondrechten: Bijv. recht op huisvesting, gezondheidszorg en onderwijs.

--> Nieuw in de grondwet: Tweede kamer, Provinciale Staten en de Gemeenteraad werden rechtstreeks gekozen door het volk.

Klassiek grondrecht

Sociaal grondrecht

vrijheid van meningsuiting

vrijheid van godsdienst

vrijheid van onderwijs

recht op onderwijs

recht op gezondheidszorg

recht op bestaanszekerheid

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een
klassieke of sociale is.

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een klassieke of sociale is.

VMBO KGT 4

1.1 Nederland wordt een democratie

Uitbreiding van het kiesrecht

Rond 1848 mochten alleen de mannen die voldoende belasting betaalden stemmen --> censuskiesrecht.

Liberalen; 'Politiek is alleen voor de verstandige mensen en niet voor de massa'.

Vanaf 1848 werd Nederland een parlementaire democratie;

Een land waarin de regering afhankelijk is van een parlement dat via algemeen kiesrecht werd gekozen.

VMBO KGT 4

1.1 Nederland wordt een democratie

Uitbreiding van het kiesrecht

--> Steeds meer liberalen vonden het censuskiesrecht oneerlijk

- Grondwetsherziening van 1887 --> censuskiesrecht verdwijnt.

Stemrecht: mannen die genoeg 'tekenen van geschiktheid' hebben.

--> parlement bepaald wat dit is (Caoutchouc-artikel=oprekbaar zoals rubber).

De arme arbeiders mochten echter nog steeds niet stemmen. De SDAP eiste kiesrecht voor alle mannen. --> 1917 algemeen mannenkiesrecht.

- 1919 algemeen kiesrecht (mannen en vrouwen).

VMBO KGT 4

1.1 Nederland wordt een democratie

Aan de slag!

- Maak de LessonUp af.

- Lees blz. 14-15 en maak opdr. 6-7-10 en 12 par. 1.1

Controleert

=

=

Parlement

Regering

1e en 2e kamer

Ministers en staatssecretarissen

Een oude examenvraag.
Hiernaast zie je een tekening van rellen in Amsterdam in 1848.

De gebeurtenis op de tekening leidde tot een politieke verandering in Nederland in 1848.

Welke politieke verandering wordt bedoeld?

1. het afschaffen van de constitutionele monarchie
2. het aftreden van koning Willem II
3. het invoeren van een nieuwe grondwet
4. het oprichten van politieke partijen

1

2

3

a

b

c

Luxemburgse kwestie

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Willem III ontbond 2e kamer

Willem III geeft toe; kabinet wordt ontbonden

Willem III staatshoofd van Lux. 

Willem III overlegt met ministers

Lux. wordt onafhankelijk

Pruisen boos, dreigt met oorlog

2e kamer boos

Ze besluiten Lux. te verkopen aan Fr. 

Gebruik de bron.

In de grafiek is de ontwikkeling te zien van de uitbreiding
van het kiesrecht.
Welke verandering van het kiesrecht is te zien tussen 1880 en 1890?

1. de invoering van directe verkiezingen
2. de invoering van het caoutchoucartikel
3. de invoering van het censuskiesrecht
4. de invoering van indirecte verkiezingen