(havo/vwo3) H8 een bemand ruimteschip paragraaf 1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Planning:

• Introductie
• Uitleg: paragraaf 1 H8 een bemand ruimteschip + B34,B35,B93, B118, B125
  
• maken opdracht 1,2,4,5,6,7,8
  
• nabespreken paragraaf 1
  
• afsluiting

aan het einde van de les kan/weet je:

• Je kunt uitleggen welke factoren leven op aarde mogelijk maken
• Je weet wat de ecologische voetafdruk is en kunt uitleggen waarom we deze meten.
• Je kunt verklaren waarom de ecologische voetafdruk op mondiale schaal erg ongelijk verdeeld is.
• Je kunt manieren noemen om de ecologische voetafdruk te verkleinen
  

uitleg/aantekeningen

Vijf factoren voor leven op aarde

1. Afstand tot de zon
2. Dampkring
3. Zwaartekracht (aantrekkende kracht van de aarde)
4. Water
5. Voedsel (natuurlijke hulpbron)

Mist 1 van de 5? Geen leven mogelijk op aarde!

1. Afstand tot de zon

• Zonder natuurlijk broeikaseffect op aarde: -18 graden
• De dampkring houdt warmte vast voor ons, gelukkig is het gemiddeld 15 graden op aarde.

2. Dampkring

• In de dampkring zit zuurstof, wat wij inademen
• We ademen koolzuurgas (CO2 uit)
• Planten en bomen groeien daar door, en zetten het weer om tot zuurstof

3. Zwaartekracht

• Zorgt ervoor dat de gassen uit de dampkring niet in de ruimte verdwijnen
• Zorgt er ook voor dat mensen en voorwerpen op de grond blijven staan. Zonder zwaartekracht vlogen we de ruimte in.

4. Water

• Onmisbaar voor leven op aarde: vrouwen bestaan al voor 50% uit water, mannen voor 65%.
• Naast mensen en dieren kunnen planten ook niet zonder water
• Het meeste water zit in de oceanen (97,5%). Het meeste zoete water is opgeslagen in ijs of diep onder de grond (in aquifers). Slechts een klein deel zoet water ligt aan de oppervlakte.

5. Voedsel

• Mensen hebben eten nodig om te leven
• Het is een noodzakelijke natuurlijke hulpbron voor mensen

B93: Systeem aarde

aarde --> 4 sferen

• Lithosfeer: aardkorst
• Atmosfeer: lucht om ons heen
• Hydrosfeer: Al het water
• Biosfeer: Leven op aarde

invloed op elkaar

B35: Draaiing van de aarde

• 23,5 graad scheef 
• scheefstand zorgt voor seizoenen
• draaiing om eigen as --> dag
• draaiing om zon --> jaar

B118: waterkringloop

BB 125 Koolstofkringloop

• Koolzuurgas (CO2) is een kleur-, en reukloos gas.
  
• CO2 van levensbelang voor het leven op aarde. VB. Fotosynthese
  
• Mensen hebben invloed op hoeveelheid CO2 in de lucht. D.m.v. fossiele brandstoffen en ontbossing.
  
• Alle uitwisselingen van CO2 op aarde noem je de koolstofkringloop.
  

Ecologische voetafdruk en bio-capaciteit

De ecologische voetafdruk is de ruimte die we per persoon innemen op aarde. Deze ruimte wordt berekend op basis van jouw levensstijl.

zelfstandig werken

lezen paragraaf 1 H8 een bemand ruimteschip + B34,B35,B93, B118, B125
maken opdracht 1,2,4,5,6,7,8
gebruik hierbij:

• tekstboek blz. 134/135
  
• werkboek blz. 65/66/67
  

stoplicht: Rood = stil lezen en werken. Oranje = fluisteren als je wilt overleggen. Groen = normaal praat niveau met werken

herhalen/nabespreken

Zou jij minder vlees eten om je voetafdruk te verminderen?

1. Ja, ik ben al vegetariër / vegan
2. Ja, ik ben een flexitarier, ik eet niet alle dagen vlees
3. Nee, ik eet wat op tafel wordt gezet
4. Nee, ik vind vlees veel te lekker

De aarde is de derde planeet vanaf de zon. Naast de aarde vind je de planeten Venus en Mars

1. Waar
2. Niet waar

Op 20 maart hadden we de lente-equinox. De zon stond toen loodrecht boven de zuidelijke keerkring.

1. Waar
2. Niet waar

Het systeem aarde bestaat uit 3 sferen: biosfeer, hydrosfeer en atmosfeer.

1. Waar
2. Niet waar

Bomen en planten kunnen transpireren.

1. Waar
2. Niet waar

CO₂ vinden we niet alleen in de lucht, je kan het ook vinden in cola, fanta en sprite.

1. Waar
2. Niet waar