A(D)HD en Trauma ZPG dec 2024

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Lesdoelen

• Prikkelverwerking 
• Betekenis afkorting ADHD
• Wat is het verschil tussen ADHD en ADD?
• Kenmerken
• Begeleiding 

"Labels plakken"
Noem hier 1 voordeel en 1 nadeel van.

Prikkelverwerking

Prikkels die ons bereiken. De hele dag door.

Van buitenaf:
- geluiden, geuren, beelden, tast, smaak

Van binnen:
- honger, pijn, dorst, denken, voelen (spierspanning)

Aandacht en hyperacviteit

Cliënten met een aandachtsstoornis zijn snel afgeleid. 
Hebben moeite zich te concentreren. 
Veel cliënten daarnaast ook hyperactief. 
Die combinatie noemen we ADHD.

Attention Deficit Hyperactivity Disorder. 
Cliënten met ADHD kunnen probleemgedrag laten zien. Ze zijn zo druk en reageren impulsief, dat het storend is. Eerst doen, dan pas denken. 

En wat is ADD?

ADD

Als er sprake is van een aandachtstekortstoornis ZONDER hyperactiviteit en impulsiviteit. Dat noemen we ADD.

Attention Deficit Disorder. 
Cliënten die snel afgeleid zijn. Moeite om zich te concentreren. En daardoor bijvoorbeeld slordig en vergeetachtig.
Door snelle afleiding niet taakgericht. 

Uitleg bij deze afbeelding.
Bij normale prikkelverwerking is er in het brein een soort 'filter'. Linker afbeelding. De persoon kan hier redelijk goede controle over hebben. Dus kiezen wat van alle prikkels binnen komt. Waar ga je op letten? Bv in de woonkamer een boek lezen, maar er speelt ook muziek, de wasmachine draait, een hond blaft. En toch focus op letters in het boek. Bij rechterafbeelding werkt dit filter minder goed. Met alle gevolgen van dien. Alle prikkels: geuren, smaak, gevoel, licht, kleur, geluid enzovoorts...komt als het ware tegelijk binnen. Grote moeite zich dan te focussen op 1 ding tegelijk of filteren van belangrijke / onbelangrijke informatie. 

Gedragskenmerken

• Concentratie - snel afgeleid zijn
• Organiseren - impulsiviteit
  (ongeduldig, anderen onderbreken, overhaast, te spontaan)
• Hyperactief - rusteloosheid in lichaam en/of hoofd
  (verschil kinderen / volwassenen)
• Lage frustratiedrempel - invloed op de stemming
  (prikkelbaar, gevoelig voor stress, chaotisch zijn)

Gedragsproblemen

Bij cliënten met ADHD zien we vaak gedragsproblemen.
Bijvoorbeeld snel in de weerstand schieten.

Ook komt angstig en depressief gedrag voor. 

Daarnaast kunnen cliënten last hebben van faalangst en negatief zelfbeeld. Dit hangt samen met het krijgen van kritiek en negatieve aandacht. --> ZIT STIL, BLIJF AF, LUISTEREN! 

Begeleiding

- Zorg voor regelmaat (balans in prikkels, structuur).
- Wees duidelijk (doe wat je zegt, zeg wat je doet).

- Help bij selecteren van informatie (wat is belangrijk?).

- Geef positieve aandacht (geduld, toon begrip, pluspunten)

- Ruimte voor uitleven (energie kwijt kunnen).

Gedragskenmerken

Aandachtsstoornis

Hyperactiviteit

Impulsiviteit

Motorische stoornis

Leerproblemen

Lage frustratiedrempel

snel afgeleid, moeite met concentratie

overbeweeglijk, rusteloos, niet stil kunnen zitten

direct reageren, eerst doen dan denken, ongeduldig

onhandig, onbeheerst, houterig

wat vandaag wordt geleerd, is morgen weer vergeten

als iets niet lukt, geeft dat snel veel frustratie

ADHD bij kinderen

Hyperactiviteit:

Vaak opvallender bij kinderen. Ze rennen, klimmen of bewegen constant, zelfs in situaties waarin dit niet gepast is.

Moeite met stilzitten in de klas of aan tafel.

Impulsiviteit:

Ze kunnen niet wachten op hun beurt, onderbreken anderen vaak of zeggen dingen zonder na te denken.

Aandachtsproblemen:

Moeite met het volhouden van aandacht bij huiswerk of spelletjes.

Makkelijk afgeleid door externe prikkels.

Sociale impact:

Gedragsproblemen en conflicten met leeftijdsgenoten of leraren komen vaak voor.

ADHD bij volwassenen

Hyperactiviteit:

Hyperactiviteit vermindert vaak met de leeftijd en kan veranderen in innerlijke rusteloosheid of het gevoel constant "aan" te staan.

Vertoont zich meer subtiel, zoals moeite om te ontspannen of voortdurend bezig willen zijn.

Aandachtsproblemen:

Problemen met het organiseren van taken, vergeetachtigheid, of moeite met prioriteiten stellen.

Afgeleid worden door interne gedachten in plaats van externe prikkels.

Sociale en professionele impact:

Problemen op het werk, zoals deadlines missen of taken niet afmaken.

Moeite met het onderhouden van relaties door impulsief of ongeduldig gedrag.

Copingmechanismen:

Volwassenen hebben vaak strategieën ontwikkeld om met hun symptomen om te gaan, zoals het gebruik van agenda’s, structuur of therapie.

Overeenkomsten

Bij zowel kinderen als volwassenen kunnen de symptomen leiden tot problemen op school, werk, of in relaties. Ze hebben vaak baat bij een combinatie van behandeling, zoals medicatie, therapie en coaching.

Conclusie

Het grootste verschil zit in de manifestatie van hyperactiviteit en de manieren waarop ADHD invloed heeft op het leven. Bij volwassenen zijn de symptomen vaak minder zichtbaar, maar ze kunnen nog steeds een grote impact hebben, vooral op het gebied van werk en relaties.

Trauma 

Jeugd

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun je uitleggen wat een trauma is.
• Aan het einde van de les weet je welke soorten trauma's er zijn.
• Aan het einde van deze les kun je uitleggen hoe trauma zich verhoudt tot een hechtingsstoornis en weet je hoe je traumasensitief kunt zijn.

Wat weet je al over trauma?

Wat is trauma?

Trauma is een emotionele reactie op een schokkende gebeurtenis. Het kan leiden tot langdurige psychologische schade en een verandering in de manier waarop iemand zich verhoudt tot anderen.

Wat is een trauma?

• Kan grote impact hebben op je leven
  
• Iedereen maakt weleens iets ingrijpends mee
  
• Als je dit géén plek kunt geven dan spreken we van een trauma
  
• Je krijgt na zo een gebeurtenis te maken met verschillende emoties, verdriet, angst, hulpeloosheid, schuldgevoel, boosheid.
  
• Al deze emoties zijn normaal
  
• Vaak worden deze emoties vanzelf minder
  
• Als je er last van blijft houden dan spreken we van een trauma 

Traumatische ervaring

• Hangt samen met de bedreiging van het leven of de fysieke integriteit van een kind of iemand die belangrijk is voor het kind.
• Veroorzaakt een overweldigend gevoel van angst, hulpeloosheid of onmacht.
  
• Heeft intense fysieke effecten (hartkloppingen, sneller ademen, trillen, duizeligheid of verlies over controle van blaas en darmen).
  

Trauma vs nare gebeurtenis

Samenvattend: een nare gebeurtenis kan een tijdelijke impact hebben, terwijl trauma vaak diepere en langdurige veranderingen veroorzaakt in iemands geestelijke gezondheid.

voorbeelden nare gebeurtenis: Ruzie met vriendin, verlies van baan, lichte verwonding bij ongeluk, afwijzing sollicitatie. 

Voorbeelden van trauma: getuige geweld, oorlogservaringen, verlies van kind, misbruik, ernstig verkeersongeval 

Mogelijke oorzaken van een trauma

Meemaken of zien van;

Overval

Ongeluk

Pesten

Mishandeling

Scheiding

Ontslag

Verliezen dierbare

Misbruik

Overval

Pesten

Mishandeling

Scheiding

Ontslag

Verliezen dierbare

Misbruik

Overval

Soorten trauma's

Er zijn twee soorten trauma’s;

1. Enkelvoudig trauma; er is één keer iets gebeurt wat traumatisch was

2. Meervoudig of complex trauma; 

je hebt meerdere nare ervaringen

      gehad over een langere periode

Enkelvoudig trauma

• Je maakte één keer iets ingrijpends mee
  
• Bijvoorbeeld; een ongeluk of overval
• Deze vervelende gebeurtenis heb je niet goed kunnen verwerken
  
• Dit heeft geleid tot een trauma
  
• Een enkelvoudig trauma is niet minder erg dan een meervoudig of complex trauma.
  
• Het heeft veel grip op je leven
  

Meervoudig of complex trauma

• Voor een periode of meerdere keren iets vervelends meemaken
  
• Voorbeeld: terugkerende mishandeling, herhalend seksueel misbruik, gepest worden
  
• Als je deze gebeurtenissen niet hebt kunnen verwerken heb je een meervoudig trauma
  
• Vaak heb je hierbij ook andere klachten; angststoornis, negatief zelfbeeld of een verslavingsproblematiek
  

De werking van het lichaam en het brein

Hersenen bestaan uit 3 breinen:

Reptielen brein: regelt automatische functies zoals ademhaling, hartslag etc.

Zoogdieren brein: hier vindt de emotionele informatie verwerking plaats.

 (omgaan met stress)

Mensenbrein: hier bevindt zich het vermogen om na te denken, plannen 

te maken, dingen af te wegen en er over te kunnen praten.

Deze 3 breinen functioneren in gewone omstandigheden als een goed afgestemd geheel.

Kinderen in lagere schoolleeftijd kunnen behoeften uitstellen en onderdrukken. Een kind kan uit fatsoen zijn boosheid uitstellen.

Het brein & angst

Hoe kunnen kinderen reageren

Chronische trauma's kan de gezonde ontwikkeling van de kinderen verstoren en invloed hebben op:

• Het vermogen van het kind anderen te vertrouwen
  
• Het gevoel van persoonlijke veiligheid
  
• Het vermogen van het kind om emoties te beheersen
  
• Het vermogen van het kind om veranderingen in het leven te accepteren en zich daaraan aan te passen.
  
• Fysieke en emotionele reacties op stress
  

Veel info...nog vragen?