H7 7.3 Oud bestuur en verlichte vorsten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.3 Oud bestuur en verlichte vorsten

Leerdoel

Het ancien regime in Frankrijk

Verlicht absolutisme in Pruisen

Wat gebeurt er in de Republiek?

7. Pruiken en Revoluties

Kenmerkende aspecten:

Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme).

Ancien regime in Frankrijk

Bekijk het overzicht van politieke en sociale structuren in TVG.

Absolutisme:

enorme staatsschuld (leger, verloren oorlogen, kosten hofhouding Versailles en wanbeleid).

Enige oplossing was het hervormen van de belastingen. 1e en 2e stand betaalden geen belasting.

Standenmaatschappij:

1e: geestelijkheid: top bestond uit zonen uit de hoge adel. Privileges: geen belasting, politieke invloed

2e stand: adel. Rond 1700 2 groepen.

-Noblesse d'epee: zwaardadel. je werd zo geboren: afkomstig uit voorname 

families grootgrondbezit. Zij zaten in Versailles.

-Noblesse de Robe: toga adel: macht lag in de rechtbanken

2% van de bevolking heeft 30% van de grond in bezit.

Feodale verhoudingen bleven bestaan. De horigheid werd afgeschaft.

Privileges: ze betaalden geen belasting en hadden politieke invloed

3e stand: de rest: kooplieden, boeren, dagarbeiders, bedelaars, handwerkslieden, notarissen, winkeliers etc).

De 3e stand betaalde de belasting en had geen politieke invloed.

De bourgeoisie in de steden betaalden de meeste belasting.

Droit Divin werd gebruikt om deze indeling te rechtvaardigen.

Kern van het ancien regime

1. standenmaatschappij en feodalisme
2. middeleeuwen en adel
3. standenmaatschappij en absolute macht vorst
4. standenmaatschappij en bijgeloof

De standenmaatschappij vindt zijn oorsprong in:

1. De renaissance
2. De middeleeuwen
3. De verlichting
4. De agrarische revolutie

Op welk recht was de macht van de koning gebaseerd?

1. Geboorterecht
2. Droit Divin
3. Recht van de sterkste

Verlicht absolutisme in Pruisen.

Duitse Rijk was geen eenheid.

Keurvorsten waren het belangrijkste

Pruisen had een grote ambitie=macht en grondgebied uitbreiden.

1740: Frederik II (de Grote): geïnteresseerd in de Verlichting. Hij wilde het lot van de bevolking verbeteren= verlicht absolutisme.

Filmpje bekijken in TVG.

• Godsdienstig tolerant (oiv Voltaire)
• armoede wordt bestreden (Kartoffelbefehl)
• lijfeigenschap afgeschaft
• martelen werd verboden
• onderwijs werd gestimuleerd

Welk persoon hoort niet bij het verlicht absolutisme?

1. Jozef II van Oostenrijk
2. Catharina II van Rusland
3. Frederik de Grote van Pruissen
4. Lodewijk XIV van Frankrijk

Nederland was in de 17e en 18e eeuw een republiek. Tegenwoordig zijn de meeste landen in Europa een republiek, maar toen was dat zeldzaam. Bijna alle andere landen waren een monarchie.

Bestuur van de Republiek

Landelijk

Regionaal

Lokaal

Stadhouder

leider van het leger

Regenten

Den Haag

De  gewestelijke staten

Staten generaal

Zeven x

Burgemeesters

Regenten

Regenten

Raadspensionaris

Edelmannen

Edelmannen

Edelmannen

Republiek werd geregeerd door regenten. Het was een statenbond en geen eenheidsstaat.

Stadhouder (Van Oranje), leger en vlootaanvoerder, per gewest benoemd, ging zich gedragen als een koning. Steeds meer macht en rijkdom trok hij naar zich toe.

In het begin was de regentenklasse niet rigide. In de 18e eeuw werd de regentenklasse een gesloten corrupte groep die vooral bezig was met eigenbelang.

Willem III (ook de koning van Engeland= Glorius Revolution) stierf kinderloos.

Een zijtak van de Oranjes nam de macht over.

Sommige gewesten wilden dit niet: 2e stadhouderloze tijdperk brak aan (1702-1747).

Het waren de patriotten tegenover de Oranjegezinden. Dit komt terug tijdens de Franse Revolutie!!

Overzicht bekijken in TVG Frankrijk en Republiek.

Samen kijken naar de laatste vraag in de tekst.

Stadhouder Willem III

Willem III heeft als titel(s) (meerdere antwoorden kunnen goed zijn)

1. Raadspensionaris
2. Koning
3. Stadhouder
4. Keizer

Noem 3 dingen die je vandaag geleerd hebt.

Moet ik een onderdeel nog verder uitleggen?