4.3 Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Gouden Eeuw

De periode van grote welvaart en bloei in kunst, techniek en wetenschap in de Republiek (circa 1588-1700)

Economie

- de handel in de Republiek nam enorm toe. 

oorzaken

- Amsterdam het centrum van de wereldhandel

veranderingen in de landbouw

handel met het Oostzeegebied

val van Antwerpen (1585)

Economie

De val van Antwerpen was belangrijk voor de economie. 

gevolgen

- veel immigranten naar Amsterdam : grachtengordel

- handelscontacten : handel van Antwerpen naar Amsterdam

- nijverheid neemt toe

- in Amsterdam handel in luxeproducten

- vraag naar arbeidskrachten neemt toe

Economie

De handel van de Republiek was niet alleen in Europa. Ook wereldwijde handel ontstond: 

specerijenhandel

Het specerijenspel

In de Gouden Eeuw speelden specerijen een belangrijke rol. Maar wat zijn specerijen eigenlijk precies? Hoe zien ze eruit, ruiken ze en smaken ze? In deze opdracht ga je dat ontdekken!

Open hiervoor het bijbehorende Google-formulier

Historische vaardigheid

Oorzaak en gevolg

Een oorzaak
verklaart waarom iets is gebeurd. 

Een gevolg is iets dat volgt na een gebeurtenis.

> WB vr. 4, 5 en 6

VOC

Verenigde Oost-Indische Compagnie

Azië

opgericht in 1602

specerijenhandel

bestuur: Heren XVII

handelsmonopolie

WIC

West-Indische Compagie

Amerika

opgericht in 1621

kaapvaart en slavenhandel

bestuur: Heren XIX

Driehoekshandel

Samenleving in de Gouden Eeuw

- rijke families (handel, investeringen > hadden macht)

- winkeliers en ambachtslieden (maakten en verkochten spullen)

- loonarbeiders (werkten in loondienst)

- armen (werkelozen e.d.)

Kunst

De Gouden Eeuw was een bloeiperiode voor de kunst

- veel beroemde schilders

Wetenschap

De Gouden Eeuw was een bloeiperiode voor de wetenschap

Er werden veel nieuwe ontdekkingen gedaan:

wetenschappelijke revolutie

Godsdienst

- De Republiek was een calvinistisch land, maar:

- geen vervolging van andere geloven > verdraagzaamheid

Binnen de protestantse kerk discussies over het geloof:
Synode van Dordrecht (1618-1619)
> kerkleer precies vastgelegd.

> Nederlandse vertaling van de Bijbel: Statenbijbel

Bestuur

Wie had de macht in de Republiek?

> rijke burgers (regenten) (de macht in de steden en de Gewestelijke Staten)

> stadhouder (legeraanvoerder) > prins van Oranje; elk gewest had een stadhouder

Gewestelijke Staten

- gewesten waren in grote mate onafhankelijk

- gewesten hadden eigen wetten en regels

- gewesten werden bestuurd in de Gewestelijke Staten

- belangrijkste gewest was Holland

Staten-Generaal

- gezamenlijk bestuur van de Republiek in de Staten-Generaal

- beslissingen over buitenlandse politiek, verdediging en kolonies

- Holland belangrijkste gewest in de Staten-Generaal

- belangrijkste ambtenaar in Holland > raadpensionaris

Rampjaar

Radeloos : de regenten wisten niet goed wat te doen.

Reddeloos : de Republiek leek verloren

Redeloos : het volk was (onterecht) woedend op Johan de Witt

1672 > De Republiek aangevallen door
Engeland, Frankrijk en Munster/Keulen

Rampjaar 1672

Gouda 1672

Absolutisme

- koning heeft alle macht (=absolute macht)

- koning heeft een centraal bestuur met overal dezelfde wetten en regels

- koning 'krijgt' de macht van God (=droit divin)

Lodewijk XIV > Zonnekoning 

Opdrachten

- poster '250 rijksten van de Gouden Eeuw'

- kenmerkende aspecten-lijst bijwerken van hoofdstuk 2 (zie Classroom > tijdvakkendossier)

- meerkeuzevragen LessonUp

KEUZE:

- als je alles snapt (en geen onvoldoende staat): toepassingsopdracht H2, par.3

- als je het nog wat lastig vindt (en een onvoldoende staat): verwerkingsvragen H2, par.3 + VOC-opdracht 'Reilen en zeilen van de compagnie'' (filmpje kijken en opdracht op Classroom maken en inleveren)

De 250 rijksten van de Gouden Eeuw

Opdracht

Je gaat onderzoek doen naar een van de 250 rijkste mensen uit de Gouden Eeuw.

> Google formulier

> Maak een poster op A3-formaat met daarop gegevens die je uit je opdracht hebt gehaald, aangevuld met informatie en afbeeldingen van internet/boeken.

Kenmerkende aspecten

Opdracht

- Maak een foto bij elk kenmerkend aspect uit H1 en H2
- Kijk op Classroom voor de kenmerkende aspecten en voorbeeld.

- Aan het eind van het jaar krijg je hiervoor een beoordeling!

https:

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Specerijen
4. Maïs

Welke (tijds)volgorde is juist?

1. VOC - WIC - Oostzeehandel
2. Oostzeehandel - VOC - WIC
3. Oostzeehandel - WIC - VOC
4. VOC - Oostzeehandel - WIC

VOC

WIC

Specerijen

1602

1621

Politiek

Economie

Cultuur