20231130 Mask BASHAVOLJ4 en 5HK havo leerjaar 1 Thema's 3.1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

BASHAVOLJ4 en 5HK

Maatschappijleer

David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer & - kunde bij de afdelingen:

Zorg, Vavo en Educatie

[e-mail]

Maatschappijleer

AFSPRAKEN 

1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

Planning havo

30-11: 3.1 Wat is democratie?

07-12: 3.2 Politieke stromingen +
3.3 Politieke partijen

14-12: 3.4 Verkiezingen

21-12: 3.5 De regering regeert + 

3.6 Het parlement controleert

11-01: 3.7 Politiek dicht bij huis + 

3.8 Invloed op de politiek

18-01: 3.9 Internationale samenwerking

25-01:  Feedback en bespreking ingeleverde praktische opdrachten + Examenopgaven en herhaling oefentoets en vragen bespreken

Toetsweek 2: ma 29-01 t/m vrij 02-02

3.1 Wat is democratie?

Lesdoel havo 30-11: 

We leren:

3.1 Wat is democratie

• verschilt democratie versus autoritair regime.
• Voordelen van eendemocratie.

3.1 Wat is democratie:

opdrachten 01 - 15

Satire

Zelfwerktijd 30-11

havo: Les 3.1 pagina 68:
vraag 01 - 03

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ben je klaar? Werk verder.

Centrale vraag:

Waarin verschilt een democratie van een autoritair regime en wat zijn de voordelen van het leven in een democratie?  

3.1 Wat is democratie?

Politiek: Gaat over het maken van keuzes waaraan alle burgers in een staat zijn gebonden.

Politici nemen besluiten die van algemeen belang zijn en invloed hebben op ons leven.

 

3.1 Wat is democratie?

Democratie: bestuursvorm waarbij de bevolking direct of indirect invloed hebben op de politieke besluitvorming.

De naam democratie komt van de Griekse woorden:
démos (volk) en kratein (regeren).

Zelfwerktijd 30-11

havo: Les 3.1 pagina 68:
vraag 04 - 05

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ben je klaar? Werk verder.

3.1 Wat is democratie?

Nederland heeft

geen correctief

referendum

Zelfwerktijd 30-11

havo: Les 3.1 pagina 68:
vraag 06 - 09

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ben je klaar? Werk verder.

Parlementaire democratie

De regels voor de politieke besluitvorming liggen vast, bijvoorbeeld:

• De Tweede Kamer wordt direct gekozen.
  
• De regering en de Staten-Generaal (Tweede en Eerste Kamer) maken samen de wetten.
  

Kenmerken parlementaire democratie

We noemen Nederland een parlementaire democratie. 

Schrijf de volgende antwoorden op papier uit:

Noem 2 belangrijke kenmerken van een parlementaire democratie. 

Leg ieder kenmerk nader uit. 

Kenmerken parlementaire democratie

1. Burgers hebben politieke grondrechten. 
   
2. Rechten van minderheden worden gerespecteerd.
   
3. Er is individuele vrijheid.
   
4. Er is een machtenscheiding.
   
5. Bevolking kiest volksvertegenwoordigers.
   
6. Regering en het parlement maken samen wetten. Parlement neemt wetten bij meerderheid aan.
   
7. Verkiezingen zijn eerlijk, vrij en geheim.
   
8. Er bestaat persvrijheid.
   

Bescherming minderheden

• Wetten gaan pas gelden als een meerderheid van het parlement daartoe besluit.
  
• Ondanks dit meerderheidsprincipe houdt een democratie rekening met de grondrechten van minderheden.
  
• Grondrechten kunnen niet zomaar worden afgeschaft.
  

Vrije media

Er zijn vrije media:

• Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten en op welke manier ze dat doen.
  
• De overheid moet er zelf voor zorgen dat de media over de juiste informatie kan beschikken (Wet Openbaarheid Bestuur (WOB)). De WOB is vanaf mei 2022 vervangen door de Wet open overheid (Woo).
• 
  

Vrije media

3.1 Wat is democratie?

Waarom is persvrijheid zo belangrijk in een democratie?

Van autoritair regime naar democratie

Ook in Europa zijn er landen die nog niet zo lang een democratie zijn.

Spanje, Portugal en Griekenland: dictatuur  tot in de jaren 70.

De meeste Oost-Europese landen werden pas na de val van de muur in 1989 democratisch.

Generaal Franco, dictator in Spanje 

(1939-1975)

Zelfwerktijd 30-11

havo: Les 3.1 pagina 69 - 70:
vraag 10 - 12

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ben je klaar? Werk verder.

Ontwikkeling van de democratie 

in Nederland

• In Nederland werd de macht van de koning in 1848 ingeperkt.
  
• Lange tijd mochten alleen rijke mannen stemmen.
  
• Het algemeen kiesrecht volgde pas in 1917 voor mannen en in 1919 voor vrouwen.
  

3.1 Wat is democratie?

Autoritair regime: Staatsvorm waarbij alle macht in handen van één persoon of een kleine groep mensen is.

Sommige landen hebben zowel kenmerken van een autoritair regime als democratische kenmerken. Zoals Indonesië en Turkije.

 

Erdogan

president Turkije

Video Wit-Rusland

Opdracht:

Leg uit waarom Wit-Rusland een autoritair regime is en 

Loekasjenko een dictator wordt genoemd.

Waarom was 1994 zo’n belangrijk kantelpunt in de 

geschiedenis van Wit-Rusland?

Vormen van autoritaire regimes

Ideologische: Regime gebaseerd op een ideologie, zoals het communisme.

Voorbeeld: Noord-Korea en China.

Religieuze: Regime waar wetgeving gebaseerd is op religie. Voorbeeld: Iran

Militaire: Regime waarbij de macht bij het leger ligt. 

Voorbeeld: Myanmar (Birma)

Voorbeelden van autoritaire regimes

China: Xi Jinping

Syrië: Assad

Noord-Korea: 

Kim Jong-un

Saoedi-Arabië:

Salman bin Abdoel Aziz al-Saoed

Loekasjenko

Wit-Rusland: Loekasjenko

Venezuela: Maduro

Zelfwerktijd 30-11

havo: Les 3.1 pagina 70 - 71:
vraag 13 - 15

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

Ben je klaar? Werk verder.

Democratie en dictatuur

Opdracht: Noem vier kenmerken van een dictatuur  (= autoritair regime)

3.1 Wat is democratie?

http://www.npo.nl/democratie-en-dictatuur/18-03-2014/WO_NTR_662905

Kenmerken autoritair regime

1. Een machtenscheiding ontbreekt.
   
2. Geen onafhankelijke rechters.
   
3. Grondrechten worden niet gerespecteerd.
   
4. Er bestaat geen vrije pers.
   
5. Censuur: mediaberichten worden door de overheid gecontroleerd.
   
6. Oppositiepartijen zijn verboden.
   
7. Het leger heeft een belangrijke politieke rol.
   
8. Er is sprake van verkiezingsfraude, manipulatie en geweld.
   

Video China

Opdracht: Benoem kenmerken van een autoritair regime die je in dit videofragment over China herkent.

Terugblik havo 30-11:

We hebben geleerd:

3.1 Wat is democratie

• verschilt democratie versus autoritair regime.
• Voordelen van eendemocratie.

3.1 Wat is democratie:

opdrachten 01 - 15