20231130 Mask BASHAVOLJ4 en 5HK vwo leerjaar 1 Thema's 3.1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

BASVWO

Maatschappijleer

David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer & - kunde bij de afdelingen:

Zorg, Vavo en Educatie

[e-mail]

Maatschappijleer

AFSPRAKEN 

1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

Planning vwo

30-11: 3.1 Wat is democratie?

07-12: 3.2 Politieke stromingen +
3.3 Politieke partijen

14-12: 3.4 Verkiezingen

21-12: 3.5 Regering en parlement +

3.6 Invloed op politieke besluiten

11-01: 3.7 Gemeente en provincie +

3.8 Internationale politiek

18-01: 3.9 Denken over democratie

25-01:  Feedback en bespreking ingeleverde praktische opdrachten + Examenopgaven en herhaling oefentoets en vragen bespreken

Toetsweek 2: ma 29-01 t/m vrij 02-02

Lesdoel vwo 30-11: 

We leren:

3.1 Wat is democratie?

• 3.1.1 Wereld bedekt met staten
  
• 3.1.2 Het belang van politiek
  
• 3.1.3 Democratie
  
• 3.1.4 Autoritaire regimes

3.1 Wat is democratie:

opdrachten 01 - 13

3.1 Wat is democratie?

Vraag bij deze paragraaf:

Wat verstaan we onder politiek en waarin verschillen democratieën van autoritaire regimes?

In deze paragraaf:

3.1.1 Wereld bedekt met staten

3.1.2 Het belang van politiek

3.1.3 Democratie

3.1.4 Autoritaire regimes

Zelfwerktijd 30-11

vwo: Les 3.1 pagina 64:
vraag 01 - 03

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Ben je klaar? Werk verder.

3.1.1 Wereld bedekt met staten

1648: Vrede van Münster (Vrede van Westfalen).

Soevereiniteit: Wanneer een staat op duidelijk, begrensd gebied het hoogste gezag uitoefent en het geweldsmonopolie heeft.

Thomas Hobbes (zie 2.1): soevereine staat met soeverein vorst is nodig om ‘oorlog van allen tegen allen’ te voorkomen.

3.1.2 Het belang van politiek

Politiek: Het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden.

De politiek maakt overheidsbeleid en voert dit beleid uit om maatschappelijke problemen op te lossen.

 

Dilemma

Efficiënt besturen        <        >        Maximale participatie

 Wil je daadkrachtig kunnen besturen, of de burger meer invloed geven in het democratische besluitvormingsproces?

 

3.1.3 Democratie

De Griekse oudheid kent de eerste vorm van een directe democratie.

De naam democratie komt van de Griekse woorden: démos (volk) en kratein (regeren).

Opdracht:

Komt directe democratie in Nederland nog voor? Leg uit waarom wel of niet.

Directe democratie

Directe democratie

3.1 Wat is democratie?

Zelfwerktijd 30-11

vwo: Les 3.1 pagina 64:
vraag 04 - 06

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Ben je klaar? Werk verder.

Representatieve democratie 

(=indirecte democratie)

Nederland kent een representatieve democratie.

Representatieve democratie: Het volk kiest de volksvertegenwoordigers die met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen.

Voordelen:

Er hoeft niet door de hele bevolking over elk onderwerp gestemd te worden.

Verschillende instituties controleren elkaar (trias politica).

Andere kenmerken democratie

• Er is individuele vrijheid.
  
• Er gelden politieke grondrechten.
  
• Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
  
• De rechtspraak is onafhankelijk.
  
• Er is persvrijheid.
  

Vrije media

Parlementair stelsel

• Gekozen parlement is hoogste orgaan.
  
• Uitvoerende macht wordt gekozen door parlement en moet verantwoording afleggen aan parlement.
  
• Staatshoofd is meestal niet gekozen en heeft beperkte macht.
  

Presidentieel stelsel

• Volk kiest parlement én president.
• President heeft veel politieke macht.
  
• President is hoofd van de regering en kan ministers benoemen en ontslaan.
  
• Om macht te beperken heeft de president meestal niet het ontbindingsrecht: het recht om het parlement te ontbinden.
  

Zelfwerktijd 30-11

vwo: Les 3.1 pagina 65 - 66:
vraag 07 - 09

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Ben je klaar? Werk verder.

Democratie en de grondwet

In de grondwet zijn vastgelegd:

• De taken en bevoegdheden van de drie machten.
  
• Politieke grondrechten.
  
• Regels voor politieke besluitvorming.
  
• Media zijn vrij en de overheid moet ervoor zorgen dat ze over de juiste informatie beschikt.
  

Persvrijheid

Vraag: Waarom is persvrijheid cruciaal in een democratie?

3.1.4 Autoritaire regimes

Autoritair regime: Staatsvorm waarbij de drie machten niet gescheiden zijn, maar in handen van een kleine groep mensen zijn.

 In een dictatuur vindt indoctrinatie plaats. Sommige landen hebben zowel dictatoriale als democratische kenmerken. Zoals Turkije. Rusland past niet in dit plaatje.

 

Is Turkije een dictatuur?

1. Noem een democratisch kenmerk van Erdogans manier van regeren.
   
   
   
2. Noem een kenmerk dat past bij een dictatuur

3.1 Wat is democratie?

Vormen van dictatuur

Ideologische dicataturen: Bijvoorbeeld gericht op het communistische gedachtegoed. Voorbeeld: Noord-Korea.

Religieuze dicataturen: Dictatuur waar wetgeving door religie wordt ingegeven. Voorbeeld: Iran.

Militaire dicataturen:  Dictatuur waarbij de macht duidelijk bij het leger ligt.

Voorbeeld: Myanmar (Birma).

Vormen van dictatuur

China: Xi Jinping

Syrië: Assad

Noord-Korea: 

Kim Jong-un

Saoedi-Arabië:

Salman bin Abdoel Aziz al-Saoed

Loekasjenko

Wit-Rusland: Loekasjenko

Venezuela: Maduro

Democratie en dicatuur

http://www.npo.nl/democratie-en-dictatuur/18-03-2014/WO_NTR_662905

Opdracht:

Noem vier kenmerken van een dictatuur

 

Kenmerken dictatuur

1. Een machtenscheiding ontbreekt.
   
2. Geen onafhankelijke rechtspraak.
3. Grondrechten worden niet gerespecteerd.
   
4. Oppositiepartijen zijn vaak verboden.
   
5. Er is overheidsgeweld. Leger en politie zijn machtig.
   
6. Bij verkiezingen is er vaak sprake van fraude, geweld.
   
7. Er bestaat geen vrije pers. Censuur.

Zelfwerktijd 30-11

vwo: Les 3.1 pagina 66 - 68:
vraag 10 - 13

3.1:

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

Ben je klaar? Werk verder.

Hoe democratisch is de wereld?

Video China

Opdracht: Benoem kenmerken van een autoritair regime die je in dit videofragment over China herkent.

Terugblik vwo 30-11:

We hebben geleerd:

3.1 Wat is democratie?

• 3.1.1 Wereld bedekt met staten
  
• 3.1.2 Het belang van politiek
  
• 3.1.3 Democratie
  
• 3.1.4 Autoritaire regimes

3.1 Wat is democratie:

opdrachten 01 - 13