30/5 redekundig ontleden t/m ng 1h

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Ontleden zindelen

Ontleden zinsdelen

Naamwoordelijk gezegde

Planning

• Korte activiteit
• Instructie
• Werken 
• Afsluiten

Spelen met woorden: dilemma en argumenteren

Geef iedereen de kans om zelf na te denken en een keuze te maken: roep geen keuzes en redenen door de klas, maar doe je het in je hoofd.

• Lees eerst het dilemma en probeer in je hoofd eeb keuze te maken en een reden voor jouw keuze (schrijf je antwoord eventueel even in je schrift op)
  
• Na het dilemma kan in de volgende dia jouw keuze maken
• Jouw reden (argument) schrijf je in de dia die daarna komt sheet.
  
• Denk aan hoofdletters en leestekens.
  

DONDERDAG

Zingen

Slow motion

JE ZINGT ALLES WAT JE ZEGT – OF – JE BEWEEGT IN SLOW MOTION (JE PRAAT WEL NORMAAL)

Zingen of slow motion: leg je keuze uit.

Lesdoel

Aan het einde van deze les:

• weet je weer wat een koppelwerkwoord is
• kan je de koppelwerkwoorden uit je hoofd opnoemen
• kan je benoemen wat een naamwoordelijk gezegde is
• heb je geoefend met het benoemen van de zinsdelen tot en met het naamwoordelijk gezegde

Redekundig ontleden 

Redekundig ontleden is als een puzzel. Elk stukje van de puzzel heb je nodig om het volgende stukje te kunnen benoemen.

Waarom leren ontleden?

• Als je weet hoe een zin is opgebouwd, dan kan je de betekenis makkelijker achterhalen. 
  
• Ook is de spelling van sommige woorden afhankelijk van hun plaats in de zin.
  
• Als je een andere taal dan het Nederlands moet leren, is kennis van ontleden ook heel handig. Je kan dan gebruik gaan maken van de overeenkomsten tussen talen.
  
• Het helpt je bij het correct formuleren van zinnen.
  

Koppelwerkwoorden - een trucje: zwabbels (hoe dan  verder?)

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Noteer de zes meest voorkomende koppelwerkwoorden.

Koppelwerkwoorden - een trucje: zwabbels (hoe dan  verder?)

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Noteer het stappenplan en schrijf achter elke stap hoe je de stap moet maken. Noteer als volgt:
Stap 1 =
Stap 2 =

Wat geeft een koppelwerkwoord aan?
Noteer de zes meest voorkomende kww.

Koppelwerkwoorden - een trucje: zwabbels (hoe dan  verder?)

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Wat is het verschil tussen een werkwoordelijk gezegde
en een naamwoordelijk gezegde?

Noteer alle negen koppelwerkwoorden.

Lees de zin hieronder. Benoem de (zins)delen in de zin. Kies
uit: pv - wg – o– lv – mv – bwb

Een aantal kinderen heeft moedwillig de prachtige bloemperken in het park vernield. (notatie: pv = woorden zindeel)

Koppelwerkwoorden, een trucje: zwabbels (hoe dan  verder?)

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Naamwoordelijk gezegde

Naast het werkwoordelijk gezegde heb. je ook nog het naamwoordelijk gezegde.

Er zijn twee verschillen:

• er zitten ook andere woorden dan werkwoorden in het naamwoordelijk gezegde
• in een werkwoordelijk gezegde DOET iemand iets en in een naamwoordelijk gezegde IS iemand iets.
• het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een werkwoordelijk deel (werkwoorden) en een naamwoordelijk deel (geen werkwoorden)
• in een naamwoordelijk gezgede zit altijd een koppelwerkwoord: 

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.

• Let op: sommige werkwoorden kunnen ook een hulpwerkwoord of zelfstandig werkwoord zijn! Dus kijk goed of iemand iets DOET of  IS.

Naamwoordelijk gezegde

Om erachter te komen of een zin een naamwoordelijk gezegde heeft, stel je altijd 'de drie vragen'. 

Vraag 1: Staat er een vorm van één van de negen koppelwerkwoorden in de zin?

Vraag 2: Gaat het in de zin om een 'toestand' of 'eigenschap'? (ook wel: iemand/iets 'is' iets of lijkt iets te 'zijn')?

Vraag 3: Is er een relatie met het onderwerp en het gezegde? (zegt het iets over het onderwerp?)

Om het naamwoordelijk gezegde op te schrijven, moet je de twee delen samenvoegen waaruit het naamwoordelijk gezegde bestaat:

• het werkwoordelijk deel (de werkwoorden in de zin)
  
• het naamwoordelijk deel (de toestand of eigenschap, die betrekking heeft op het onderwerp)
  

Het hele naamwoordelijk gezegde noteer je en daaronder apart het werkwoordelijk deel en het naamwoordelijk deel. 

NB: Alleen het naamwoordelijk gezegde is dus niet voldoende. Je moet het onderscheid kunnen maken tussen werkwoordelijk en naamwoordelijk.

Naamwoordelijk gezegde 

Wanneer er een naamwoordelijk gezegde in een zin zit, dan is iemand dus iets.

Er zit dan NOOIT een lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp in de zin, dus alleen nog mogelijk een bijwoordelijke bepaling, een bijvoeglijke bepaling en/of een voorzetselvoorwerp.

Voorbeeld:

WG: - Ik ga voor docent studeren = wwg = ga studeren (IEMAND DOET IETS)

NG: - Ik ben  al twintig jaar ben docent = ben docent. Ww = ben nw = docent (IEMAND IS IETS)

        -  De klas is vandaag erg druk = is erg druk. Ww = is nw = erg druk (IEMAND IS IETS)

Naamwoordelijk gezegde voorbeelden

| De Nederlandse docent | is | heel streng | geweest | tijdens deze les.|

Ng = is heel streng geweest.       

Wwd = is geweest         Nwd = heel streng

O = de Nederlandse docent --> ng zegt dus iets over het onderwerp: Wie is heel streng geweest?

| De meeste leerlingen | worden | 14 jaar | in de tweede klas van het voortgezet onderwijs.|

Ng = worden 14 jaar

Wwd = worden        Nwd = 14 jaar

O= De meeste leerlingen --> ng zegt iets over het onderwerp: Wie worden 14 jaar?

| De leerlingen|  leken | erg blij.|

Ng = leken erg blij 

Wwd = leken        Nwd= erg blij

O= De leerlingen --> ng zegt iets over het onderwerp: Wie leken erg blij?

De puzzel van het ontleden

De puzzel moet compleet zijn en alle stukjes passen in elkaar en heb je nodig om de zin/puzzel compleet te krijgen.

Stap 1: PV = werkwoord, Je doet getalproef (ev-mv) of tijdproef (tt-vt).

Stap 2: zindeelstrepen plaatsen --> elk deel dat voor de ~PV kan en een correcte zin blijf = een zinsdeel

Stap 3: O = Wie/wat + PV

Stap 4 :NG = Koppelwerkwoorden + wat er over het onderwerp gezegd wordt.

   Vraag 1: Staat er een koppelwerkwoord in de zin?

   Vraag 2: Gaat het om een 'toestand' of 'eigenschap' (iemand/iets is iets of lijkt iets te zijn)?

   Vraag 3: Is er een relatie met het onderwerp?

       --> NG bestaat uit twee delen: werkwoordelijk deel + naamwoordelijk deel

Geen: LV  

Stap 5: MVW  aan wie/voor wie + naamwoordelijk gezegde + onderwerp

Stap 6: BWB = De prullenbak van de zin. wat nog geen naam heeft gaat daarin en is dus de BWB

De puzzel van het ontleden

De puzzel moet compleet zijn en alle stukjes passen in elkaar en heb je nodig om de zin/puzzel compleet te krijgen.

Stap 1: PV = werkwoord, Je doet getalproef (ev-mv) of tijdproef (tt-vt).

Stap 2: zinsdeelstrepen plaatsen --> elk deel dat voor de ~PV kan en een correcte zin blijf = een zinsdeel

Stap 3 WG = alle werkwoorden in de zin (inclusief de voorzetsels die erbij horen, zoals 'te kijken'.

Stap 4: O = Wie/wat + WG

Stap 5: LV = Wie/wat + WG + O

Stap 6: MVW = Aan wie/voor wie + WG + O + LV

Stap 7: BWB =  Als de stappen 1 t/m 6 helemaal goed gedaan hebt, dan blijft de BWB over;  de prullenbak van de zin! 

                         Geeft antwoord op vragen als: waarom, wanneer, hoelang, waarheen, waarvandaan, hoe en waarmee

                          Een tijd of plaat is altijd een BWB

                          Er kunnen meerdere BWB's in een zin staan

                          Woorden als wel, niet, nog en ook zijn ook BWB's

Werk voor deze en de volgende les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in stilte en je mag niet praten of overleggen en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in stilte lezen of werken aan een ander vak

2.5, deel2

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over fouten die je niet begreep!

In een naamwoordelijk gezegde...

1. doet iemand iets
2. wil iemand iets
3. is iemand iets
4. staan alleen maar werkwoorden

Een trucje: zwabbels (hoe dan  verder?)

zijn

worden

blijven

blijken

lijken

schijnen

(heten, dunken, voorkomen)

Schrijf de zes gebruikelijke
koppel werkwoorden op

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Saskia blijft iedere dag naar school rennen.

De politie vangt de boef.

In 1929 werd Jopie de eerste Miss Holland.

Sturen jullie de uitnodigingen voor het feest op tijd weg?

Lieke Martens is de beste voetbalster ter wereld geworden.

Jan is een lieve jongen

Mijn vriend wordt leraar op een basisschool.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij is naar huis gegaan.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. WG= was geworden
2. NG= was gisteren ziek geworden
3. NG= was ineens ziek geworden
4. NG= was ziek geworden

Mijn zus is vervelend geweest.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het meisje werd naar school gebracht.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Werk voor de deze les (als er tijd over is) + huiswerk: 

2.5, deel 2

+ nakijken en verbeteren met een andere kleur!

Klaar = lezen uit je leesboek

Lesdoel

Aan het einde van deze les:

• weet je weer wat een koppelwerkwoord is
• kan je de koppelwerkwoorden uit je hoofd opnoemen
• kan je benoemen wat een naamwoordelijk gezegde is
• heb je geoefend met het benoemen van de zinsdelen tot en met het naamwoordelijk gezegde

Ik weet wat een ng is en kan het verschil is tussen een wg en een ng benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan een ng in een zin herkennen en benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders zien?