8/1 grammatica woordsoorten - onbepaald voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Ontleden zindelen

Ontleden woordsoorten

Onbepaald voornaamwoord

Planning

• Lesdoel
• Lezen
• Instructie - in stilte werken
• Verlengde instructie - iedereen aan het werk
• Exitticket


• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen wat een onbepaald voornaamwoord is;
• kun je het onbepaald voornaamwoord herkennen en benoemen.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

In stilte lezen uit het door jouw gekozen boek op niveau.

Op welke niveaus vindt een samentrekking soms plaats?

In het kort

Wat zijn de drie voorwaarden waaraan een samentrekking moet voldoen?

Voorwaarden en stappenplan

Voorwaarden

Hetzelfde getal hebben (enkelvoud/meervoud)

Dezelfde betekenis hebben

Dezelfde functie hebben (onderwerp, lijd. vw, meew. vw, enz.

1. vul de weggelaten woorden in;

2. kijk of het voldoet aan de 3 voorwaarden;

zo ja --> zo laten;

zo nee --> de zin aanpassen.

Wat mag hier worden samengetrokken?
>> Op de camping haal ik altijd verse soep en verse broodjes.

Wat mag hier worden samengetrokken?
>>slimme leerlingen en bijzonder slimme leerlingen

Wat mag hier worden samengetrokken?
>> succesvolle modellen en minder succesvolle modellen

aanw. vnw 

zn

blw

olw

bn

hww

kww

zww

vr. vnw

pers. vnw

bez. vnw

onbep. vnw

vz

bw

voegw.

niet  (r. 1)

of (r. 2)

geur (r. 3)

je (r. 3)

kunnen (r. 4)

beweeglijke (r. 4)

me (r. 5)

opspringt (r. 5)

je (r. 7)

het (r. 7)

van (r.8)

mijn (r. 10)

bloemblaadjestere (r. 11)

je  (r. 12)

tegen (r. 12)

kon (r. 15)

alles (r. 15)

snel (r. 15)

dat (r. 18)

dikwijls (r. 18)

Herhaling in het kort

Lidwoord: Kan voor de meeste zelfstandig naamwoorden geplaatst worden. Bepaald: de, het - onbepaald: een

Zelfstandig naamwoorden: mens, dier, ding, plant, verschijnselen, namen

Bijvoeglijk naamwoord: zegt iets over een zelfstandig naamwoord

Hulpwerkwoord: hoort bij een zelfstandig werkwoord en kan nooit het enige werkwoord in de zin zijn

Zelfstandig werkwoord: een woord dat een handeling of actie aangeeft en kan het enige werkwoord in een zin zijn (zit er maar een van in een zin)

Aanwijzend voornaamwoord: hoort bij en zelfstandig naamwoord en wijst iets aan - die,  deze, dit, dat,  zulk(e0, zon'n, degelijk(e), zelf, dezelfde, hetzelfde

Persoonlijk voornaamwoord: duidt een persoon aan en kan het o in een zin zijn. o = ik, jij, we  -  geen o = mij/me, jou, ons (vervangen voor een naam)

Vragend voornaamwoord: staat vooraan een vraag of aan het begin van een zin die gemaakt is van een vraag : wie, wat, welk(e), wat voor (een)

Bezittelijk voornaamwoord: geeft een bezit aan, staat voor een zelfstandig naamwoord. jouw, mijn, hun (vervangen voor een naam met een bezits 's')

Onbepaald voornaamwoord: geeft iets aan wat niet duidelijk is. Alles, iedereen, iets, niets, het, men

Voorzetsel: geeft een plek, plaats of tijd aan. Kun je voor kast of vakantie plaatsen.

Bijwoord; antwoord op: waarom, wanneer, hoelang, waarheen, waarvandaan, hoe en waarmee.  Ook: niet, altijd, goed ... (trucje: ik krijg ... de schuld)

Koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen --> kan nooit met een zww in enkelvoudige zin staan

Telwoorden: bepaald: hoofd: drie, vijhonderd- onbepaald hoofd: veel, enkele- bepaald rang: zevende, vierenveertigste - onbepaald  rang: zoveelste, laatste

kNieuwe lesstof

Bekijk de volgende zinnen:

– Op menige quizvraag wist niemand het antwoord.

– Iedereen wil wel iets vertellen over de vakantie. 

Wat valt je op?

Onbepaalde voornaamwoorden

In de voorbeeldzinnen zijn menige, niemand, Iedereen en iets onbepaalde voornaamwoorden. Een onbepaald voornaamwoord (onbep.vnw) duidt een persoon of een zaak aan, maar zegt niet precies wie of wat er bedoeld wordt.

De volgende woorden komen voor als onbepaald voornaamwoord: alles, een of ander(e), (een) zekere, elk(e), ene, het, ieder(e), iedereen, iemand, men, menig(e), menigeen, niemand, niets, wat, (zo)iets.

Onbepaalde voornaamwoorden

Drie lastige gevallen vormen de woorden je, het en wat:

Het woord je is onbepaald voornaamwoord als het men betekent.

– Je (= men) moet omrijden, want de brug is afgesloten.

Het woord het is een onbepaald voornaamwoord als het niet naar een of meer andere woorden verwijst, maar tijd, weersomstandigheden of sfeer aangeeft.

– Het is avond en het regent, maar het is niet koud buiten.

Het woord wat is een onbepaald voornaamwoord als het iets betekent.

– Kun jij ook wat (= iets) meenemen voor de picknick?

Werk voor deze les + huiswerk: Alvast aan het werk? 

• je begrijpt de lesstof/theorie voldoende (je kunt het groene theorieblok uit je boek gebruiken als ondersteuning) 
• je werkt in STILTE en je mag NIET PRATEN of OVERLEGGEN en geen vragen stellen
  
• je bent echt aan het werk!
  

Klaar = in STILTE lezen

Pak je VIP en noteer:

- Online: Cursus 5 Grammatica, § 4 WS Onbepaald voornaamwoord, opdracht 1 t/ 6 + 7c en 8c

Wat niet af is = huiswerk

Stel de volgende les vragen over dingen die je niet begreep!

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar een persoon of zaak die niet bepaald is, zoals alles of iets. Je weet dus niet precies wie of wat er bedoeld wordt.

Je kunt het ook zelfstandig gebruiken, dus zonder dat er een zelfstandig naamwoord achter staat.

Voorbeeld:

Heb ik je iets gevraagd?

Alles is nog mogelijk.

Ieder kind krijgt een kans.

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere: 

iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een).  

 

Een onbepaald voornaamwoord verwijst dus naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord: 

de verschillen met andere voornaamwoorden

Drie lastige gevallen

- Het woordje je is onbep. vnw. als het men betekent.
Zulke goedkope oortjes kun je maar beter niet kopen.
- Het woordje wat is onbep. vnw als het iets betekent.
Heb je nog wat gekocht bij Scotch and Soda?
Het woordje het is een onbep vnw. als het naar tijd, weer of sfeer verwijst. 
Het is vier uur en buiten is het warm.

Welke zin heeft geen onbepaald voornaamwoord?

1. Niemand weet wat er aan de hand is.
2. Wat is er aan de hand?

Onbepaald voornaamwoord:

1. daar
2. wie
3. verder
4. men

Welke woorden zijn het onbepaald voornaamwoord?
(kies er 1)

1. iets
2. hem
3. niets
4. die

Werk voor deze les + huiswerk: 

Pak je VIP en noteer:

- Online: Cursus 5 Grammatica, § 4 WS Onbepaald voornaamwoord, opdracht 1 t/m 6 + 7c en 8c

Verlengde instructie:

- Online: Cursus 5 Grammatica, § 4 WS Onbepaald voornaamwoord, opdracht 1 tm/ 6 + 7b en 8b

    

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Lesdoel:

Aan het einde van deze les:

• kun je benoemen wat een onbepaald voornaamwoord is;
• kun je het onbepaald voornaamwoord herkennen en benoemen.

Blauw = kennen = kennis = leren

Oranje = kunnen = met de kennis de vaardigheid oefenen

Welk woord is geen onbepaald voornaamwoord?

1. men
2. ergens
3. derde
4. iets

Niemand vertelt mij iets!

Het onbepaald voornaamwoord is...

1. Niemand en mij
2. Mij en iets
3. iets
4. Niemand en iets

Wat zijn voorbeelden van de onbepaalde voornaamwoorden?

1. deze, dit, die, dat
2. iets, niets, iemand, alles
3. die, dat, wat, wie
4. wie, wat, welke, wat voor (een)

Ik kan benoemen wat een een onbepaald voornaamwoord is en kan deze herkennen en benoemen in zinnen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?