The Big Idea thema: Structuur - rijm en rijmschema's

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1,2

Poëzie

kenmerken van gedichten

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat eindrijm is 
  
• Je kent de verschillende rijmschema’s 
  
• Je kunt uitleggen wat beginrijm / alliteratie is
• Je kunt uitleggen wat klinkerrijm / assonantie is
  

Eindrijm

Woorden aan het einde van de regel hebben dezelfde klank.

Kijk maar naar het gedicht hiernaast:

Rijmschema

Van het eindrijm kun je een rijmschema maken. 

• Je geeft elke rijmklank een nieuwe letter. 
• De klank in de eerste regel a, de volgende klank b, etc.

Daar in de wei staat een schaap (a)

In het hok zit de lieve aap (a)

Ze kijken samen naar de krokodil (b)

De papegaai is zelfs even stil (b)

A.

Sint liep te denken

Wat moest hij jou schenken

Een boek of een bon

Of een flesje lotion?

B.

Sint liep te denken,

Een boek of een bon

Of een flesje lotion,

Wat moest hij jou schenken?

C.

Sint liep te denken

Een boek of een bon

Wat moest hij jou schenken

Een flesje lotion?

gepaard rijm

omarmend rijm

gekruist rijm

abab

aabb

abba

Beginrijm / Alliteratie

Voorbeeld: 

"De kat krabt de krullen van de trap". 

 In die zin beginnen veel woorden met de 'k'. Bij alliteratie gaat het om overeenkomst in klank van medeklinkers aan het begin van woorden.

Assonantie

Enkele woorden die bij elkaar in de buurt staan, hebben dezelfde klank, maar niet dezelfde eindletter(s).

Klinkerrijm / assonantie

• Het gaat hierbij om de uitspraak, en niet om de spelling
• Zo is er bijvoorbeeld ook assonantie bij 'een groot cadeau'

Alliteratie / Assonantie

Alliteratie (beginrijm): 

Groen - grom - griezel etc. 

Assonantie (klinkerrijm):
Moeten - groenten - doe - vroeg - troep - schoen- moeder - groen - groeien

Liesje leerde lotje lopen langs de lange lindenlaan

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

De man uit Waddinxveen,
woont zijn hele leven al alleen.

1. Alliteratie
2. Assonantie
3. Eindrijm
4. Beginrijm

De mUIs gaat naar hUIs.
(Het gaat om de 2x ui)

1. alliteratie
2. assonantie
3. Eindrijm
4. beginrijm

Wat wist je al?

Wat heb je geleerd?

Opdracht:

- oefen met het rijmschema op het blad met voorbeelden

- vallen je al andere dingen op?

Opdracht voor de volgende les:

• zoek een Nederlandstalige songtekst die jij mooi vindt
• neem geprint mee tijdens de volgende les
• decor en toneel 2: 25 mei
• toneel 1: 1 juni

Zoek een afbeelding die past bij de titel van je songtekst

Opdracht 3e les Taal bij thema: Structuur

Je gaat je songtekst eens goed uitpluizen!

Wat heb je al ontdekt in je songtekst?

Doel opdracht:

Doel: 4.09 Ik kan voor verschillende doeleinden geschreven taal lezen en begrijpen, zoals verhalen, toneelstukken, gedichten en literatuur.

Dit ga je zo laten zien:

Je kunt in de songtekst die je zelf gevonden hebt een aantal begrippen die passen bij poëzie aanwijzen en benoemen.

opdracht:

• kies 1 couplet uit en het refrein

• schrijf of typ dit over (kopiëren/plakken)

• zet onder de tekst de begrippen die je gaat uitleggen

• wat zie je terug in de tekst aan begrippen?

• Geef de voorbeelden hetzelfde kleurtje als de begrippen

• Komt het begrip niet voor in jouw tekst? Leg dan uit wat het wel is met een eigen voorbeeld

Extra:

• Leg uit wat de tekst volgens jou betekent

Lees de uitleg goed door!