Kennis ophalen democratie + KA 34

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Op weg naar een democratie

15e/16e eeuw - hernieuwde interesse in wetenschap / terugblik klassieke oudheid

17e eeuw - empirisme/oer-methode in de wetenschap (natuurwetenschap)

18e eeuw - rationeel denken over alle aspecten in de samenleving (politiek/economie/religie/maatschappij)

18e eeuw - sommige absolutistische vorsten worden beïnvloed door de Verlichting

18e eeuw - democratische revoluties (burgers strijden voor vrijheid-gelijkheid)

19e eeuw - strijd voor meer democratie, eerst mannen daarna vrouwen 

Noem een verlicht idee over

politiek in de 18e eeuw.

Wat wordt bedoeld met

Verlicht absolutisme?

Wat wordt bedoeld met

de democratische revoluties in de 18e eeuw?

Wat wordt bedoeld met

het ancien regime

Wat wordt bedoeld met

grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap?

Wat wordt bedoeld met

voortschrijdende democratisering in de 19e eeuw?

Hoe zag het bestuur van Nederland er uit 

tussen 1815-1848?

1815: Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

• Napoleon verslagen bij Waterloo

• Zoon van prins Willem V wordt koning Willem I

• Nederland krijgt een grondwet en een tweekamerstelsel

• Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland, België en Luxemburg

Verenigd koninkrijk der Nederlanden

• Constitutionele monarchie : De macht van de koning is vastgelegd in de grondwet 
• Maarr...
• Koning moet nog alles van ministers goedkeuren
• Parlement had weinig te zeggen 
• Koning kiest de leden van de eerste kamer
• Mensen in provinciale staten besturen provincies en kiezen leden eerste kamer 

Video

High Speed History:

Wanneer werd België onafhankelijk?

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

• Moeizame relatie met zijn vader

Revolutiejaar 

1848

• De ‘erfgenamen van de Franse Revolutie’, de Liberalen, komen tot de conclusie: "Alles is weer hetzelfde als vóór de Franse Revolutie!"

• Overal zitten er weer koningen op de Europese tronen en ondanks 'een grondwet' is er maar weinig democratie.

Paniek bij de vorsten

in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II wordt 'in één nacht' liberaal

Gevolgen (1)

• De leider van de Nederlandse Liberalen: Johan Rudolf Thorbecke maakt een nieuwe grondwet:
  

1. Koning is onschendbaar
2. Ministeriële verantwoordelijkheid

• Dit betekent: de ministers zijn verantwoordelijk voor de daden van de regering (ook: voor de daden van de koning) ze moeten dus uitleggen wat ze precies doen en hoe 
  

Grondrechten

• Grondrechten staan Hoofdstuk 1 van de Grondwet (van 1983)
  
• Het belangrijkste onderdeel, het anti-discriminatie-artikel, is Artikel 1
• Ze zijn bedacht in een tijd dat grondrechten niet vanzelfsprekend waren.
• Er wordt een onderscheid gemaakt in Klassieke- en Sociale grondrechten

Parlementaire democratie 

door grondwet 1848 parlementaire democatie:  Burgers kiezen het parlement 

Bevolking vertegenwoordigd door het parlement 

Gevolgen (2)

Video

Oppositie en coalitie

Past de onderstaande uitspraak bij een liberaal?

"De overheid moet zich niet te veel bemoeien met mijn zaken."

1. Liberaal
2. Niet liberaal

Past de onderstaande uitspraak bij een liberaal?

"Het minimumloon is een goede zaak om uitbuiting van arbeiders tegen te gaan."

1. Liberaal
2. Niet liberaal

Past de onderstaande uitspraak bij een liberaal?

"Je bent verantwoordelijk voor je eigen keuzes. Wie wil werken, zal wel werk vinden!"

1. Liberaal
2. Niet liberaal

Past de onderstaande uitspraak bij een liberaal?

"Politie en leger is belangrijk om eigendommen te beschermen. Dit is een kerntaak van de overheid."

1. Liberaal
2. Niet liberaal

Past de onderstaande uitspraak bij een liberaal?

"De overheid kan beter te veel dan te weinig wetten maken, om arbeiders te beschermen."

1. Liberaal
2. Niet liberaal

Wie controleerde voor 1848 de regering?

1. De rechters
2. De Eerste Kamer
3. De Tweede Kamer
4. De koning

Wie mocht er na 1848 de leden van de Tweede kamer kiezen?

1. Alle inwoners van Nederland
2. Alle mannelijke inwoners van Nederland
3. Alle inwoners van Nederland die voldoende belasting betaalden.
4. De Provinciale Staten

Noem 3 vrijheidsrechten die in de grondwet staan.

Welke zin is juist?

1. Vrijheidsrechten beschermen de overheid tegen de burger.
2. Vrijheidsrechten beschermen de burger tegen de overheid.
3. Vrijheidsrechten beschermen de overheid door de burger.
4. Vrijheidsrechten beschermen de burger door de overheid.

Wie was koning van Nederland tijdens het Revolutiejaar?

1. Lodewijk Napoleon
2. Willem I
3. Willem II
4. Willem III

opdracht bij KA 34 p. 97

• In elk vak staat een antwoord op de toepassings- en inzichtsvragen van KA 34  (A tm E)
• Lees de antwoorden goed door – 
• noteer de relevante informatie die wel bij het antwoord staat en niet in de tekst van het KA in je schrift!
  
• Welk antwoord hoort bij welke vraag + waarom?

A Door de invoering van de ministeriele verantwoordelijkheid zou hij als koning grotendeels zijn macht kwijt zijn. Het zwaartepunt van de macht zou bij het parlement komen te liggen.	B Een oorlogsleider die het land kon voorttrekken is niet waar Nederland (of omliggende landen) in die tijd behoefte hadden. Een belangrijker thema dan oorlog was hoe de macht binnen het land verdeeld moest worden. Daarvoor was juist een vorst nodig die wilde overleggen en die zelf bereid was een stapje terug te doen.
C - Hij heeft geheimen (Koning Willem II werd veel afgeperst, onder andere vanwege biseksuele contacten); - Hij is dom; - Hij besteedt zijn tijd aan een luxeleven (champagne drinken) en niet aan het regeren van zijn land; - Het enige wat hij ooit goed gedaan heeft was tegen Napoleon vechten, maar daarna doet hij niets meer, behalve profiteren van zijn roem.	D Het portret werd een jaar nadat de grondwet van 1848 was ingevoerd gegeven. De grondwet perkte de macht van de koning behoorlijk in; hij kreeg vooral een ceremoniële functie en mocht zelf geen politici meer benoemen – waaronder ook niet meer de Eerste Kamerleden. Op deze manier was hij dus toch nog “bij hen”.
	E Het optreden van Willem II bij de slag bij Waterloo in 1815. Door zijn gevecht daar werd hij gezien als oorlogsheld.