4.1 Het Middellandse Zeegebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

H4 Middellandse Zeegebied

H4 Middellandse Zeegebied

Systeem Aarde

Noteer de 21 landen die grenzen aan de Middellandse Zee

Welke zeeën maken onderdeel uit van de Middellandse Zee?

De middellandse zee staat in verbinding met

1. de stille oceaan en de rode zee
2. de Atlantische oceaan, de rode zee en de zwarte zee
3. de zwarte zee, de golf van Mexico en de Atlantische oceaan
4. de zwarte zee, de rode zee en de Arabische zee

Welke platen zijn betrokken bij de platentektoniek rond de Middellandse Zee?

De Middellandse zee

1. wordt groter
2. wordt kleiner
3. blijft ongeveer even groot

Ontstaan Tethyszee

• Op de grens van Trias en Jura (-180 mln j) ontstaat de Tethyszee tussen Afrika en Europa 

• Uit de breuklijn op een midoceanische rug stroomt magma omhoog -> Basalt bedekt de oceaanbodem

• Kalk, zand en kleilagen sedimenteren

• Koraalriffen aan de randen 

Vanaf Krijt

• Botsing van twee continentale platen:

–Tethysbodem van basalt, klei, zand en kalk over Zuid-Europa

–Delen van Afrika schuiven Europa binnen

• Alpiene plooiingsfase

–Apulische plaat beweegt noordelijk -> Alpen

–Iberische plaat -> Pyreneeën

Italië

Apulische plaat (oceanisch) 

duikt onder Tyrrheense plaat ->

noorden langzamer dan zuiden

Apennijnen: plooiing en 

opheffing, noord naar zuid

Vulkanisme: zuiden actiever dan noord

 

In de Middellandse zee vindt je vooral

1. schildvulkanen
2. Hotspotvulkanen
3. stratovulkanen
4. caldera's

Maar anders, want ...

1. Afrikaanse plaat steeds ouder, dus zwaarder. Zakt eerder weg.
   
2. Helleense boog verschuift naar het zuiden.
3. Egeïsche plaat wordt uitgerekt. Komt dus lager te liggen en is onder water gelopen.
4. Eilanden zijn dus toppen van gebergte

Etna

Vesuvius

Type: stratovulkaan

subductie

explosief vulkanisme

Waar in Turkije vind je aardbevingen?

Hazard management

Risico perceptie en de concrete maatregelen?

Aardbevingen?

• Bouwtechnische maatregelen
• Onderzoek / voorspellen
• Rampenplannen / oefening evacuatie
• Waarschuwingssystemen 

Welke soorten klimaten tref je aan rondom de Middellandse Zee?

1. BW, BS, EH
2. Cs, Cf, EH
3. BW, BS, Cs, EH
4. BS, Cs, BW

Middellandse Zeegebied: klimaat

Cs-klimaat overheerst - dit is een extreem klimaat voor de vegetatie

• Droge, hete zomers
• Milde, natte winters (vaak grote hoeveelheid in korte tijd)
  
• Neerslag: hoge variabiliteit, hoge intensiteit
• Maar grote regionale verschillen:
  

Het water van de Middellandse zee is erg zout omdat

1. het water in dit gebied een andere samenstelling heeft
2. het water een hoge temperatuur heeft waardoor er veel verdamping is
3. het water een lage temperatuur heeft waardoor er weinig verdamping is

Intertropische convergentiezone (ITCZ)

Het lagedrukgebied rond de evenaar die verschuift per seizoen

Verschillen verklaren

Zomer: 

• subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift naar het noorden.

• Hogedrukgebied: dalende lucht, warmt op, wolken verdampen.

Verschillen verklaren, neerslag in winter

Winter: 

• subtropisch hogedrukgebied (30° NB) schuift omlaag
  
• lage drukgebieden (60° NB) bewegen oostelijk over Middellandse Zeegebied.
  
• Lage drukgebieden zuigen lucht aan. Koud uit noorden, warm uit zuiden. 
  
• Deze botsen, stijgende lucht, depressie.
  

Waar vind je het Middellandse zee-/Mediterraan klimaat in de VS?

1. Paars
2. Blauw
3. Groen
4. Oranje

Mediterrane vegetatie

Is voornamelijk leerachtig en naaldvormig, hierdoor weinig verdamping. Sommige planten hebben stekels en anders kunnen zelfs tegen brand (snel herstel)

3 soorten vegetatie: 

1. loofbomen, 2. bladverliezende struiken, 3 struikgewas (Maquis) 

Voor de vegetatie zijn de winters gunstig en de zomers niet.

Mediterrane landbouw

De akkerbouw is hier vooral gericht op graan, olijven en druiven.

- droge akkerbouw: 2- of 3 jarige cyclus

-boom/struikencultuur: gebruikt minder ruimte

-geïrrigeerde landbouw: onafhankelijk 

In het mediterrane gebied wordt voornamelijk

1. aan akkerbouw gedaan (en tegenwoordig ook veel tuinbouw)
2. aan veeteelt gedaan
3. aan zowel akkerbouw als veeteelt gedaan

Wat is géén kenmerk van mediterrane landbouw

1. Planten kunnen goed tegen droogte in de zomer
2. Planten hebben irrigatie nodig
3. taaie bladeren die weinig water afgeven
4. Bladeren die veel water afgeven in de zomer

Mediterrane plantengroei kan goed tegen ...

1. lage temperatuur
2. extreme regenval
3. vulkanisme
4. droogte en hitte

wat is geen gevolg van klimaatverandering in de
mediterrane regio?

1. bosbranden
2. waterstress
3. overstromingen
4. verminderde gewassenopbrengst

Wat groeit er in de altijd groene mediterrane vegetatie?

1. Rozemarijn, lavendel, doornige struiken.
2. Kurkeiken, cactussen, palmen.
3. Graspollen, garrigue, maquis.
4. Loofbomen, naaldbomen, druiven.