7.1 Stofeigenschappen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 7: Stoffen

Paragraaf 1: Stofeigenschappen

Wat gaan we doen deze les (kennen en kunnen)

• Wat zijn stofeigenschappen?
• Wat is de dichtheid van een stof
• Welke fase overgangen zijn er (6)?
• Kun je de fase overgangen beschrijven met de toestandsaanduidingen?

Geef voorbeelden van stofeigenschappen

Welke toestanden ken je (3)

Welke faseovergangen ken je (6)

Hoe heet de overgang van de vaste fase naar de vloeistoffase?

1. smelten
2. stollen
3. sublimeren
4. condenseren

Hoe heet de overgang van de vaste fase naar de gasfase?

1. sublimeren
2. vervluchtigen
3. condenseren
4. rijpen

Zijn faseovergangen een natuurkundig of scheikundig proces? Leg uit

Faseovergangen

Het ontstaan van wolken

Condensatie en condenstatiekernen

• Waterdamp gaat in de lucht condenseren bij een bepaalde temperatuur,  het dauwpunt.
• Condensatiekernen zijn deeltjes in de lucht zoals stof en roet, waarop waterdamp sneller kan condenseren.
  
• Door condensatie ontstaan kleine waterdruppeltjes, deze blijven in de lucht zweven.
  
• Veel kleine druppeltjes samen vormen een wolk.
  

• Bij condensatie vlak boven de grond spreken we van mist.
  

De hoeveelheid water die koude lucht kan bevatten is groter / kleiner dan in warme lucht

1. groter
2. kleiner

Hoe heet de temperatuur waarbij waterdamp begint te condenseren?

Hoe ontstaat neerslag?
Bekijk het  filmpje op de volgende slide

Als er op één dag 12,5 mm regen valt, hoeveel liter is dat dan per vierkante meter?

1. 0,125 L
2. 12,5 L
3. 1,25 L
4. 125L

Verdeling in wolk

In het plaatje hiernaast zie je in welke fase de watermoleculen zich bevinden bij een bepaalde temperatuur.

• Hoe hoger in de lucht, hoe lager de temperatuur is.

• Er valt geen neerslag als de lucht omhoog stroomt, de lichte druppels en ijskristallen worden weer omhoog gestuwd.

• Als de druppels of ijskristallen te zwaar zijn om omhooggestuwd te worden valt er wel neerslag
  

Neerslag

• Er valt geen neerslag als de lucht omhoog stroomt, de lichte druppels en ijskristallen worden weer omhoog gestuwd.
• Als de druppels of ijskristallen te zwaar zijn om omhooggestuwd te worden valt er wel neerslag.

• Is de temperatuur onder de wolk hoger dan 0 graden Celcius dan valt er regen, hagel of sneeuw.
  
• Vallen de druppels door een luchtlaag die onder het vriespunt ligt, dan raken de druppels onderkoeld.
• Komen de onderkoelde druppels op een bevroren opeervlakte dan ontstaat ijzel
  

Wanneer valt er sneeuw?

• Bij een temperatuur van -12 graden Celsius in de wolk rijpt de waterdamp tot kristallen.
• Hierbij zijn ook kristallisatiekernen (bv stofdeeltjes) nodig.
• de ijskristallen groeien uit tot sneeuwvlokken.
• Als ze zwaar genoeg zij vallen ze naar beneden.
• Alleen bij een lage temperatuur blijven de kristallen bestaan, anders smelten ze en valt er regen.
  

Wanneer valt er hagel?

• Hagelsstenen ontstaan op grote hoogte.
• Hier zijn sterke daal- en stijgstromen die de kristallen meevoeren.
• Als ze in het deel van de wolk komen waar de temperatuur                              0 graden Celcius is, dan groeien de kristallen aan  (onderkoelde waterdruppels).
• De ijskorrels worden dan zo zwaar dat ze naar beneden vallen
  

Wanneer ontstaan er onderkoelde regendruppels?

1. Bij een temperatuur hoger dan 0 graden Celsius
2. Bij een temperatuur lager dan 0 graden Celcius
3. Bij een temperatuur van 0 graden Celsius

Klopt de volgende bewering?
Sneeuwvlokken ontstaan uit ijskristallen die tijdens het rijpen van waterdamp in een wolk.

1. ja
2. nee

Stofeigenschappen

Iedere stof heeft, net als mensen, eigenschappen. Denk bijvoorbeeld aan de kleur van een stof. Aan de hand van deze eigenschappen kunnen we stoffen ook herkennen.


Opdracht: Bedenk in tweetallen zoveel mogelijk stofeigenschappen. Noteer je antwoorden. Je krijgt hiervoor 3 minuten. Een aantal resultaten wordt klassikaal besproken.

Zuivere stof vs mengsel

Wat is geen stofeigenschap?

1. Kleur
2. Fase bij kamertemperatuur
3. Corrosiebestendigheid
4. Massa

Stofeigenschappen

Geur
Kleur
Oplosbaarheid
Geleidbaarheid
Dichtheid

De massa = 10 g.
Het volume = 5 cm3.
Wat is de dichtheid?

1. 5 : 10 = 0,5 g/cm3
2. 10 : 5 = 2 g/cm3
3. 5 x 10 = 50 g/cm3

De massa = 15 g.
De dichtheid = 3 g/cm3
Bereken het volume.

1. 15 : 3 = 5 cm3
2. 3 : 15 = 0,2 cm3
3. 15 x 3 = 45 cm3

De dichtheid = 2,5 g/cm3.
Het volume = 4 cm3.
Bereken de massa.

1. 4 : 2,5 = 1,6 g
2. 2,5 : 4 = 0,625 g
3. 2,5 x 4 = 10 g

Wat gaan we doen deze les (kennen en kunnen)

• Wat zijn stofeigenschappen?
• Wat is de dichtheid van een stof
• Welke fase overgangen zijn er (6)?
• Kun je de fase overgangen beschrijven met de toestandsaanduidingen?

Maken

Ga de vragen van paragraaf 7.1 en 7.2 maken.

Gebruik je lesboek en deze presentatie