6.3 Neerslag

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hst 6 par. 3 Neerslag

Lesdoelen

Je gaat leren:

• hoe wolken ontstaan
  
• wat condensatiekernen zijn
  
• hoe neerslag ontstaat
  
• wat het dauwpunt is
• welke verschillende soorten wolken er zijn
  
• welke soorten neerslag er zijn
  

Indeling van de les

1. opstarten
   
2. zelfstandig de lessonup doorwerken
   
3. lezen theorie in boek
   
4. maken van opgaves
   
5. afsluiting
   

Even herhalen: In welke drie fasen komt water voor in de atmosfeer?

Hoe heet de overgang van de vaste fase naar de vloeistoffase?

1. smelten
2. stollen
3. sublimeren
4. condenseren

Hoe heet de overgang van de vaste fase naar de gasfase?

1. sublimeren
2. vervluchtigen
3. condenseren
4. rijpen

Zijn faseovergangen een natuurkundig of scheikundig proces? Leg uit

Faseovergangen

Maak een foto van je huiswerk!

Het ontstaan van wolken

Condensatie en condenstatiekernen

• Waterdamp gaat in de lucht condenseren bij een bepaalde temperatuur,  het dauwpunt.
• Condensatiekernen zijn deeltjes in de lucht zoals stof en roet, waarop waterdamp sneller kan condenseren.
  
• Door condensatie ontstaan kleine waterdruppeltjes, deze blijven in de lucht zweven.
  
• Veel kleine druppeltjes samen vormen een wolk.
  

• Bij condensatie vlak boven de grond spreken we van mist.
  

De hoeveelheid water die koude lucht kan bevatten is groter / kleiner dan in warme lucht

1. groter
2. kleiner

Hoe heet de temperatuur waarbij waterdamp begint te condenseren?

Hoe ontstaat neerslag?
Bekijk het  filmpje op de volgende slide

Als er op één dag 12,5 mm regen valt, hoeveel liter is dat dan per vierkante meter?

1. 0,125 L
2. 12,5 L
3. 1,25 L
4. 125L

Soorten wolken

Er bestaan verschillende soorten wolken, kijk maar eens buiten naar boven of op het plaatje hiernaast.
Je hoeft de namen niet uit je hoofd te leren, maar we gaan wel verder in op één daarvan.

Het dauwpunt

Het dauwpunt is de temperatuur waarbij de lucht met waterdamp verzadigd is, zodat er wolkenvorming of dauwvorming optreedt zodra de temperatuur bij gelijkblijvende dampdruk daalt.

Welke begrip geeft aan op welke hoogte een wolk ontstaat?

1. isobaar
2. convectiestroming
3. condensatieniveau
4. dauwpunt

Welke begrip geeft de maximale hoeveelheid waterdamp in de lucht aan?

1. isobaar
2. convectiestroming
3. condensatieniveau
4. dauwpunt

Verdeling in wolk

In het plaatje hiernaast zie je in welke fase de watermoleculen zich bevinden bij een bepaalde temperatuur.

• Hoe hoger in de lucht, hoe lager de temperatuur is.

• Er valt geen neerslag als de lucht omhoog stroomt, de lichte druppels en ijskristallen worden weer omhoog gestuwd.

• Als de druppels of ijskristallen te zwaar zijn om omhooggestuwd te worden valt er wel neerslag
  

Neerslag

• Er valt geen neerslag als de lucht omhoog stroomt, de lichte druppels en ijskristallen worden weer omhoog gestuwd.
• Als de druppels of ijskristallen te zwaar zijn om omhooggestuwd te worden valt er wel neerslag.

• Is de temperatuur onder de wolk hoger dan 0 graden Celcius dan valt er regen, hagel of sneeuw.
  
• Vallen de druppels door een luchtlaag die onder het vriespunt ligt, dan raken de druppels onderkoeld.
• Komen de onderkoelde druppels op een bevroren oppervlakte dan ontstaat ijzel
  

Wanneer valt er sneeuw?

• Bij een temperatuur van -12 graden Celsius in de wolk rijpt de waterdamp tot kristallen.
• Hierbij zijn ook kristallisatiekernen (bv stofdeeltjes) nodig.
• de ijskristallen groeien uit tot sneeuwvlokken.
• Als ze zwaar genoeg zij vallen ze naar beneden.
• Alleen bij een lage temperatuur blijven de kristallen bestaan, anders smelten ze en valt er regen.
  

Wanneer valt er hagel?

• Hagelsstenen ontstaan op grote hoogte.
• Hier zijn sterke daal- en stijgstromen die de kristallen meevoeren.
• Als ze in het deel van de wolk komen waar de temperatuur                              0 graden Celcius is, dan groeien de kristallen aan  (onderkoelde waterdruppels).
• De ijskorrels worden dan zo zwaar dat ze naar beneden vallen
  

Wanneer ontstaan er onderkoelde regendruppels?

1. Bij een temperatuur hoger dan 0 graden Celsius
2. Bij een temperatuur lager dan 0 graden Celcius
3. Bij een temperatuur van 0 graden Celsius

Klopt de volgende bewering?
Sneeuwvlokken ontstaan uit ijskristallen die tijdens het rijpen van waterdamp in een wolk.

1. ja
2. nee

Lesdoelen gehaald?

je weet nu:

• hoe wolken ontstaan
  
• wat condensatiekernen zijn
  
• hoe neerslag ontstaat
  
• wat het dauwpunt is
• welke verschillende soorten wolken er zijn
  
• welke soorten neerslag er zijn
  

Ga nu verder met het maken van de opgaven uit het boek.

 Lees daarvoor eerst de theorie in het boek nog een keer door!