1 Beeldende kunst en architectuur in de Griekse en Romeinse Oudheid (les 5))

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Beeldende kunst en architectuur in de Griekse en Romeinse Oudheid

Deelvraag:

Welke betekenissen gaven de Grieken en Romeinen aan beeldende kunst en architectuur? 

Eerste Punische Oorlog

(264-241 v. Chr.)

Rome tegen Carthago

(Carthaags = Punisch = Fenicisch)

• Inzet: macht over Sicilië
  
• Rome wint dankzij sterke vloot
  

Tweede Punische Oorlog

(218-201 v. Chr.)

Rome krijgt provincies

Divide et impera

Eerste Burgeroorlog 

(88-82 v. Chr.)

• Sulla tegen Marius
  
• Bloedige burgeroorlog in Italië
  
• Sulla wordt dictator
  

Onrust in Italië

Drie hoofdfiguren:

1. Pompeius (militaire successen in Spanje) (aanvankelijk de machtigste)
   
2. Crassus (onderdrukt slavenopstand)
   
3. Caesar (vrijgevige succesvolle militair)
   

Eerste Driemanschap (‘triumviraat’) (60 v. Chr.)

• Pompeius, Crassus en Caesar
  
• Caesar wordt consul
  
• Caesar krijgt een grote militaire opdracht in Gallië en verovert het
  
• Grote achterban van ex-Marianen
  

Uitbreiding van de Romeinse macht

• Chaos in Rome
  
• Crassus sterft bij een veldtocht tegen de Parthen
  
• Caesar onderwerpt heel Gallië (heel Gallië?) en stukken van Brittannië en Germanië
  
• Pompeius vreest voor groeiende macht Caesar
  

Tweede Burgeroorlog 

(49-45 v. Chr.)

• Tussen Pompeius en Caesar
  
• Caesar werd oppermachtig en regeerde als een absoluut vorst (liet zich in 49 v. Chr. tot dictator benoemen, in 44 v. Chr. tot dictator voor het leven)
  
• 44 v. Chr.: Caesar vermoord door Brutus en Cassius (kai su, teknon?)
  

Tweede Driemanschap 

(43-33 v. Chr.)

• Na Caesars dood ontstond onrust. Drie van Caesars aanhangers vonden elkaar en herstelden (stukje bij beetje) de rust: Marcus Antonius, Marcus Aemilius Lepidus en Gaius Octavianus (achterneef en aangenomen zoon van Caesar).
  
• In verschillende delen van het rijk bevochten zij Caesars tegenstanders en kregen ze zijn medestanders achter zich.
  

• Octavianus zet Lepidus buitenspel en beheerst dan de westelijke rijkshelft. Antonius beheerst de oostelijke.
• Octavianus verslaat Cleopatra en Marcus Antonius in de zeeslag bij Actium (32 v. Chr.) en is dan de enig overgebleven machthebber.
• Grote oorlogsmoeheid bij de Italische bevolking.
• Octavianus wordt princeps: ‘de eerste’ (onder de burgers).

Augustus 

(27 v. Chr – 14 n. Chr.)

• Octavianus wordt Augustus (‘de verhevene’)
  
• Begin van de Keizertijd
  
• Herstel van orde en rust.
  
• 27 v. Chr. – ca. 180 n. Chr.: Pax Romana (Pax Augusta) 

Augustus: zijn eigen positie, propaganda en de keizercultus

De stad Rome onder Augustus

• ‘Stad van marmer’
• Vele nieuwe tempels, een nieuw forum, een colosseum (29; panem et circenses)
• Goed voor de inwoners: verbeterde graanuitdelingen, meer brandweer, nachtwakers, ordedienst
• Rome: 800.000 inwoners, waaronder flinke Syrische, Joodse, Griekse en andere immigranten
• Flinke immigratie

Na Augustus (14-193)

• Pax Romana
• In de grenzen langs de Rijn en de Donau een bufferzone van ‘bevriende’ volken. Divide et impera
• 42-84 Brittannia erbij (onder Claudius)
• 69-70 Bataafse Opstand
• 66-73, 115-117 en 132-136 Joodse opstanden

Kunst in dienst van de macht 

• Naast bewondering voor de Griekse kunst ook afkeur (door bv. het afbeelden van 'naakte' atleten).  

Goddelijke kunst en nieuwe vormen

• Grieken én Romeinen gebruiken beiden hoofden en overwinningstekenen op munten. 
• Grieken gebruikten Goden op munten; Romeinen gebruiken zichzelf. Zij zagen zichzelf als 'God'. 
• Romeinen vernieuwen het gebruik van materiaal (bv. bakstenen). 

Huiswerk

Lees van paragraaf 1 de tekst onder het kopje 'Kunst in dienst van de macht'.

Maak de opdrachten 13, 14 en 15 van paragraaf 1 (uit het werkboek).