les 5: tijd

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

Ga zitten. Pak NN Literatuur en een pen. 

           Nederlands havo 4

Herhaling 'Hoogtevrees'

Personages:

• hoofdpersoon (Sander)
• bijpersoon (ll'en uit zijn klas, vader)
• karakter (.... maakt ontwikkeling door?)
• type (Brutus? > Verandert niet gedurende het verhaal?)

Herhaling 'Hoogtevrees'

Perspectief:

• ik-perspectief;
• personaal perspectief (hij/zij-perspectief);
• alwetende verteller/auctoriaal perspectief

> Beargumenteer duidelijk én geef voorbeelden.

Herhaling 'Hoogtevrees'

Setting: 

• tijd (deze eeuw? overdag, tijdstippen)
• ruimte (gymzaal, slaapkamer, fabriek)
• omstandigheden (begin van de gymles, angst, hele klas)

Verhaalanalyse

• Ik weet wat de begrippen: tijd, open plekken en spanningsboog  betekenen. 

• Ik kan deze aspecten herkennen en  benoemen binnen een verhaal.

Tijd

• chronologisch: de gebeurtenissen worden verteld in de tijdsvolgorde waarin ze plaats hebben gevonden.
• niet-chronologisch: er zitten flashbacks of -forwards in het verhaal.

• flashback: lezer wordt teruggenomen naar het verleden
• terugverwijzing: kort iets uit het verleden benoemen

• flashforward: meegenomen naar de toekomst
• vooruitwijzing: kort iets wat gaat gebeuren benoemen

Tijd

• vertraging: een gebeurtenis wordt uitgebreid verteld
• versnelling: een gebeurtenis wordt kort samengevat
• tijdssprong: er worden gebeurtenissen overgeslagen (uren/dagen/weken/jaren)

Manipulatietechnieken

• open plekken: nog niet ingevulde stukken van een verhaal 
• spanningsboog: moment  ontstaan van een vraag tot antwoord

• open einde: nog veel vragen
• gesloten einde: belangrijkste vragen beantwoord

Open plekken

Vragen die worden opgeroepen bij de lezer:

• tegenstrijdige informatie
• achterhouden informatie
• gedrag personage

--> zorgen voor spanning, zorgen ervoor dat een lezer wil weten hoe het verhaal verder gaat. 

Spanningsboog

Bijvoorbeeld: Ben ligt in het ziekenhuis. De lezer vraagt zich af wat er gebeurd is. We komen erachter dat hij in slaap is gevallen met een jointje in de hand, waardoor de boomhut afbrandde.

Spanningsboog

Bijvoorbeeld: Ben ligt in het ziekenhuis. De lezer vraagt zich af wat er gebeurd is. We komen erachter dat hij in slaap is gevallen met een jointje in de hand, waardoor de boomhut afbrandde.

Langste boog: waardoor ligt Ben in de kliniek?

Kleinere boog: moeder van Ben ongeluk met paard > hoe loopt dat af?

Opdracht

• We lezen het verhaal 'De scheiding' en passen de theorie van tijd, open plekken + personages, perspectief, setting toe. 

• Markeer woorden die vragen oproepen (open plekken)

• Daarnaast bespreken we natuurlijk waar het over 

       gaat en andere opvallende dingen. 

• Maak aantekeningen!

https:

Open plekken

• Wie is ik?
• Wie is de hij?
• Waarom gedraagt hij zich vreemd?
• ...
• ...

Open plekken

• Waarom ligt ie onder het bureau? hondje: onder het bureau liggen, achterin de auto, stank, plassen en poepen, in het bos, eten uit blik, drinken uit wc etc. etc.
• Wat verandert er voor de ik? eerst heen en weer, woont nu in flat (traplopen), mist de kinderen, is met de man mee, man heeft nieuwe contacten, vriendin die hem blij maakt met water en fijn wandelen

• Hoe heeft een scheiding invloed op een hond? vreemde geuren, vreemde mensen, moet wennen. Heeft meer invloed dan je denkt
  
  
• ik-perspectief

Setting

• Twintigste eeuw, paar weken, soms warm
• Voorwerpen: wc, auto
• Het zijn steeds andere plekken en hond voelt zich ontheemd, dus parallel

Tijd

• Niet-chronologisch
• Flashbacks: dat waren heerlijke middagen, was altijd gezellig, al die keren, ooit, later, toen, in het begin ...
• Versnelling: uitlaten in het bos, huiswerk maken van de kinderen etc. etc. etc. heel veel
• Geen vertraging (kort verhaal?!)

Huiswerk

volgende week: toets

H4E di/do

H4F do/vr

H4G do/vr

H4H do/vr

7/8 april boek uit: opdracht in de les.