Samengestelde zinnen, Kern les 35

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat doen we vandaag?

• Herhaling 
• Extra instructie zelf zinnen maken met zinsdelen
• leerdoelen 
• Interactieve instructie samengestelde zinnen (les 35) 
• Zelfstandig aan de slag

Ontleed onderstaande zin en benoem: pv, ow, wg, lv, mv en bwb
Een soepje van zoete aardappels heeft mijn oma inmiddels vrij vaak klaargemaakt voor haar lieve man.

Ontleed onderstaande zin en benoem: pv, ow, wg, lv, mv en bwb
Gisteren zou ik met mijn beste vriendin naar huis gaan fietsen via het voetbalveld en het winkelcentrum Leidsche Rijn.

Maak een zin met de volgende zinsdelen: persoonsvorm, onderwerp en bijwoordelijke bepaling.

Tips voor het zelf maken van zinnen 

• In het Nederlands hebben alle werkwoorden een aantal rollen dat ze bij zich kunnen hebben. 
• Met een chique woord noem je dat 'valentie'. 
• Om erachter te komen hoeveel rollen een werkwoord heeft, doe je het volgende: je gebruikt de termen iets en/of iemand.  

Tips voor het zelf maken van zinnen 

een voorbeeld: 

• Het werkwoord 'lopen' heeft één rol. 
• IEMAND loopt.
• De man loopt = een hele zin.  

Tips voor het zelf maken van zinnen 

een voorbeeld: 

• Het werkwoord 'koken' heeft twee rollen.  
• IEMAND kookt IETS. 
• De vrouw kookt het avondeten = een hele zin.  

Tips voor het zelf maken van zinnen 

een voorbeeld: 

• Het werkwoord 'geven' heeft drie rollen.  
• IEMAND geeft IETS aan IEMAND 
• Oma geeft een cadeau aan haar kleinkind. 

Tips voor het zelf maken van zinnen 

• kies een werkwoord
• controleer hoeveel rollen het werkwoord heeft en gebruik hierbij alleen de woorden IEMAND / IETS / AAN of VOOR IEMAND 

Tips voor het zelf maken van zinnen 

• heeft een werkwoord één rol -> alleen een onderwerp 
• heeft een werkwoord twee rollen -> onderwerp en lijdend voorwerp 
• heeft een werkwoord drie rollen -> onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp. 
• de zinsdelen 'pv', 'wg' en 'bwb' staan hier los van.  

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen wat een samengestelde zin is.
  
• Ik kan uitleggen wat de begrippen hoofdzin, bijzin, onderschikking en nevenschikking betekenen.
  
• Ik kan in een samengestelde zin de hoofdzin en de bijzin benoemen en voegwoorden herkennen.

Hoeveel rollen heeft het werkwoord 'fietsen'?

1. 1
2. 2
3. 3

Hoeveel rollen heeft het werkwoord 'slaan'?

1. 1
2. 2

Hoeveel rollen heeft het werkwoord 'poetsen'?

1. 1
2. 2

Maak een zin met daarin een persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp.

Samengestelde zinnen (les 35)

• Een zin met één persoonsvorm is een enkelvoudige zin. 
• Een zin met twee persoonsvormen is een samengestelde zin. 
• Om erachter te komen of een zin enkelvoudig of samengesteld is, zet je de zin in een andere tijd. 

Ik ga naar huis, want ik moet huiswerk maken. 

Is onderstaande zin een enkelvoudige of samengestelde zin?
Ik geef mijn moeder een kus en daarna fiets ik naar school.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Is onderstaande zin een enkelvoudige of samengestelde zin?
Ik wil heel graag echt goed kunnen schaken.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Samengestelde zinnen (les 35)

• Als een samengestelde zin uit twee even belangrijke delen bestaat, is het een samenstelling van twee hoofdzinnen. 
• Als beide delen niet even belangrijk zijn, bestaat de samenstelling uit een hoofdzin en een bijzin. 
• In een hoofdzin staan de persoonsvorm en het onderwerp direct naast elkaar. 
• In een bijzin staat er een zinsdeel tussen de persoonsvorm en het onderwerp in. 

Samengestelde zinnen (les 35)

Younes slaapt en hij snurkt heel hard. 

pv's = slaapt en snurkt 

Zin 1

pv = slaapt 

ow= Younes

Zin 2

pv = snurkt 

ow = hij 

2 hoofdzinnen, want de pv en ow staan naast elkaar. 

Younes krijgt een cadeau, omdat hij zijn kamer heeft opgeruimd. 

pv's = krijgt en heeft 

Zin 1

pv = krijgt 

ow = Younes

Zin 2

pv= heeft

ow = hij 

zin 1 = hoofdzin, want pv en ow staan naast elkaar 

zin 2= bijzin, want pv en ow staan niet naast elkaar. 

Samengestelde zinnen (les 35)

• Een samengestelde zin van twee hoofdzinnen noem je nevenschikkend. 
• Een samengestelde zin van een hoofd- en een bijzin noem je  onderschikkend. 

Schrijf van onderstaande samengestelde zin de persoonsvormen en onderwerpen op.
Het heeft hard geregend, waardoor er
overal plassen liggen.

Schrijf van onderstaande samengestelde zin de persoonsvormen en onderwerpen op.
Josje wil wel naar voetbal, maar zij mag niet van haar moeder.

Wat is de samenstelling van onderstaande zin?
Ik eet geen pindasaus, want ik heb een pinda-allergie.

1. hoofdzin-hoofdzin (HZ-HZ)
2. hoofdzin-bijzin (HZ-BZ)
3. bijzin-hoofdzin (BZ-HZ)

Wat is de samenstelling van onderstaande zin?
Ik eet het allerliefste een patatje met pindasaus, omdat ik nu eenmaal van lekker eten houd.

1. hoofdzin-hoofdzin (HZ-HZ)
2. hoofdzin-bijzin (HZ-BZ)
3. bijzin-hoofdzin (BZ-HZ)

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen wat een samengestelde zin is.
  
• Ik kan uitleggen wat de begrippen hoofdzin, bijzin, onderschikking en nevenschikking betekenen.
  
• Ik kan in een samengestelde zin de hoofdzin en de bijzin benoemen en voegwoorden herkennen.