1.4 De stedelijke cultuur van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Regenten en vorsten

1.4 De stedelijke cultuur van Nederland

In deze paragraaf leer je:

• hoe de welvaart in Nederland leidde tot een bloeiende cultuur
• hoe Europeanen hun kennis van de wereld gebruiken
• welke religieuze vrijheid er was in Nederland
• hoe wetenschap praktisch werd toegepast

Welvaart en cultuur

• Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

• Woonden in grote grachtenpanden ('De Gouden Bocht') in Amsterdam en/ of in grote buitenhuizen (aan de Vecht)

Schilderkunst

Ook in de schilderkunst is er een Gouden Eeuw. De rijke burgers hadden namelijk geld om kunst te laten maken. 

In andere landen waren vorsten, edelen en geestelijken degene die kunst kochten. In de Republiek was geen koning, de katholieke kerk was verboden en calvinisten wilden geen kunst in de kerk. 

Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals

zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd. 

Zij schilderden vooral portretten en scènes uit het dagelijks leven. 

0

Welvaart en cultuur 

• Behalve schilderkunst bloeiden ook andere kunsten, zoals literatuur en bouwkunst.
• Dichters,als Jacob Cats en architecten, zoals Van Campen die het Paleis op de Dam ontwierp, werden grote namen!

Atlas Major

1662

Door de Europese expansie nam de kennis over de wereld toe. 

De Amsterdamse Joan Blaeu brengt een grote hoeveelheid kaarten

en tekeningen uit, gebundeld in een serie boeken: de Atlas Major

0

Calvinistische invloed

• In de Republiek was meer vrijheid en tolerantie dan in andere landen.
• Het calvinistische geloof van de gereformeerden was staatsgodsdienst.

• De bestuurders van de Republiek vertelden de mensen niet hoe ze moesten leven of welke godsdienst ze moesten aanhangen.
• Andere godsdiensten werden gedoogd: toegelaten. Het katholieke geloof was officieel verboden, maar katholieken mochten wel missen houden. 
• Veel geleerden konden in de Republiek (meestal) schrijven wat ze wilden, zonder gevaar te lopen

Het nieuwe denken

• Er zijn in de 17e eeuw nog veel meer wetenschappers die meer willen onderzoeken
  
  
• De manier van denken onder wetenschappers is veranderd. Er wordt niet langer alleen op de bijbel en klassieke wetenschappers vertrouwd, de mensen willen zelf onderzoeken
  
  
• Deze nieuwe manier van denken is de oorzaak van de wetenschappelijke revolutie

De kerk tegenover de wetenschap

• De kerk was toen niet zo blij met deze nieuwe manier van denken
  
  
• In de kerk was men er lang vanuit gegaan dat de zon om de aarde draaide. Maar Galileo Galileï dacht dat het andersom was
  
  
• De kerk verbood Galileo om dit te verkondigen, anders zou hij op de brandstapel terecht komen

Newton ontdekt de zwaartekracht

• Isaac Newton zei dat grotere voorwerpen kleinere aantrekken. Een appel valt dus naar de aarde, omdat de aarde groter is dat de appel
  
  
• De maan is ook kleiner dan de aarde, toch valt de maan niet naar benenden. Dit komt omdat de maan op een grote afstand staat en om de aarde heen draait
  
  
• Newton beschrijft nog meer regels in de natuur zoals de zwaartekracht. Deze regels noemen we natuurwetten.

0

Wetenschap en toepassing

• Rijke inwoners van de Republiek konden studeren aan universiteiten.

• Wetenschappers delen kennis en de resultaten van hun onderzoeken.
• Ontdekkingen werden praktisch toegepast en leidden tot nuttige uitvindingen. Regeringen steunden daarom de wetenschap.

• Bekende Nederlandse wetenschappers waren Christiaan Huygens en Antoni v, Leeuwenhoek

In deze paragraaf leer je:

• hoe de welvaart in Nederland leidde tot een bloeiende cultuur
• hoe Europeanen hun kennis van de wereld gebruiken
• welke religieuze vrijheid er was in Nederland
• hoe wetenschap praktisch werd toegepast

Noem een bekende schilder uit de Republiek in de 17e eeuw

Wat was er zo bijzonder aan de schilderkunst uit de Republiek?

1. Koningen gaven de opdracht
2. Er werden heel normale dingen geschilderd
3. Er werden alleen portretten van koningen geschilderd
4. Burgers gaven de opdracht

Wat betekent gedoogd?

Wie waren er niet blij met de nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen?

1. Koningen
2. Burgers
3. De kerk
4. Kunstenaars

Waarmee is Isaac Newton bekend geworden?