wondzorg les 8-12

• Medisch technisch handelen
• MBO
• Studiejaar 2

Wonden en wondverzorging

                                                                                                                                 JG

Wat is een wond?

Een
wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een
trauma of pathologische aandoening.

Oorzaken ontstaan wonden

• mechanische wonden
• chemische wonden
• thermische wonden
• elektriciteitswonden
• stralingswonden
• circulatiestoorniswonden
• oncologische wonden
• infectiewonden

We bespreken hier twee wondclassificatiemodellen die je hierbij kunt gebruiken:

  

• het TIME-model;
  
• het classificatiemodel van de WCS.

TIME-model.

Doel: zich richten op de verschillende stappen van de wondgenezing. 

Het TIME-model onderscheidt vier stappen die onmisbaar zijn voor een goede wondgenezing:  

WCS Classificatiemodel (Woundcare Consultant Society).

Doel: zorgen dat iedereen wonden op dezelfde gestructureerde manier kan herkennen en behandelen.

www.wcs.nl

Je kunt wonden indelen:

- op basis van oorzaak (mechanische en andere

   oorzaken)

- op basis van open en gesloten worden.

Met behulp van speciale modellen kunnen we internationaal een eenduidige manier hanteren om wonden te classificeren (indelen, ordenen).

Open wond

 Wanneer het oppervlak van de huid en het slijmvlies niet meer intact is. Hoe dieper de huid, hoe meer de samenhang van lagen weefsels is verbroken. 

Gesloten wond

Zijn niet alle lagen van de huid of het slijmvlies doorbroken. De

buitenste laag van de huid of het slijmvlies is intact, het inwendige weefsel

is beschadigd.

welke soorten wonden?

Wat is dit voor een soort wond?

wondclassificatie model(WCS)

Om er voor te zorgen dat wonden door alle hulpverleners op een gezamenlijke en gestructureerde manier worden herkend en behandeld.

(Niet inzetbaar bij oncologische- en brandwonden)

Wijze:

• deelt wonden in op basis van kleur.
  
• de kleur geeft aan in welke fase van de wondgenezing de wond zich bevindt.
  
• de behandeling is vervolgens afhankelijk van de fase van wondgenezing.

Waar staat de afkorting TIME voor?

1. Time Infection Moisture Edge
2. Tissue Infection Measurable Edge
3. Tissue Infection Moisture Edge
4. Tissue Infection Moisture Egg

Benoem infectie kenmerken

Soort verbanden?

Primaire verbanden:

-Bv: alginaat, hydrocolloïd, hydrofiber, 

hydrogel, schuimverband

Functie: Bevorderen en behouden vochtig wondmilieu,

waardoor actieve invloed

Secundaire verbanden:

- Bv: absorberend verband, kompres.

Functie: Geen actieve werking op wondheling

Antibacteriële verbanden:

- Bv: Zilververbanden, honing en jodium

Functie: actieve en antibacteriële werking

https:

Beinvloedende factoren

1. Leeftijd
2. Leefomstandigheden (roken/alcohol/drugs)
3. Voeding / ondervoeding/ gewicht
4. Besmetting door infectie.
5. Stoornissen in de littekenvorming
6. Ziektes
7. Lichaamsbeweging
8. Medicatie

Benoem zelf de functies van de huid!?

Wijze:

• deelt wonden in op basis van kleur.
  
• de kleur geeft aan in welke fase van de wondgenezing de wond zich bevindt.
  
• de behandeling is vervolgens afhankelijk van de fase van wondgenezing.

Zwarte wond.

Gele wond.

Rode wond.

Wondgenezing verloopt volgens een vast patroon van drie fasen:

Reactiefase

Regeneratiefase

Rijpingsfase

Rode wond.

• Herkenbaar aan granulatieweefsel, de wond bevindt zich in de regeneratiefase.
  
• In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel = epithelialisatie.
  

Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel.

Het vormt zich op de bodem van een ‘gezonde’ wond.

Het verzorgen van een rode wond.

Doel:

• De wondbodem vochtig houden.
  
• De wondbodem beschermen tegen beschadigingen (alleen dan kan het granulatieweefsel groeien).
  
• Het verband mag niet verkleven met de wondbodem. Als dit wel gebeurt, kan je namelijk beschadigingen aanbrengen tijdens de verbandwisselingen.

Wondmateriaal voor een rode wond.

Materiaal dat een vochtige omgeving creëert zoals een zalf of geïmpregneerd gaas.

Dit is geen materiaal wat de wond nat maakt zoals een gaas met water erop!!

Nat materiaal trekt vuil uit de wond.

Een vochtige omgeving is nodig om de granulatievorming van de wond te stimuleren.

Daarom moet men bij droge wonden voor vocht inbrengende middelen kiezen.

Bij natte wonden moet je juist voor absorberende materialen kiezen.

Indeling rode wonden:

• oppervlakkige rode wonden
• diepe rode wonden

Oppervlakkige rode

wonden.

• de epidermis en                           eventueel de dermis                               zijn beschadigd
  
• de nieuwe huidcellen ontstaan in de wondranden en rond zweetkliertjes en haren op de wondbodem.

• oppervlakkige rode wonden moet je beschermen met materiaal dat niet aan de wondbodem kleeft.

Bijvoorbeeld: 

• schuimverband, 
• hydrogel
• alginaten
• transparante folies

Diepe rode wonden.

• de epidermis, de                             dermis, de subcutis                                   en onderliggende                               weefsels zijn beschadigd.
  
• de ingroei van nieuwe huid begint alleen vanuit de wondranden.

• rond de wondranden ontstaat hierdoor een roze kleur.
  
• diepe wonden moet je opvullen met                  materiaal dat de wondbodem raakt.

Bijvoorbeeld:

• hydrogel
• hydrofiber
• alginaten

Gele wond

• Het wondbed van een gele wond is bedekt met een gele laag. 
• Vaak is deze laag dik of half vloeibaar. Soms is het een taaie laag. 
• In de laag bevinden zich de cel resten en samengeklonterde eiwitten (fibrinebeslag). 
• Deze laag moet worden verwijderd om de wondgenezing in gang te zetten. 

Het verzorgen van een gele wond.

Doel:

• Het reinigen van het wondbed;

• Een vochtig milieu creëren;

• Een overmaat aan exsudaat absorberen.

Wondmateriaal voor een gele wond met beslag.

• Bij oppervlakkige gele wonden is de epidermis en eventueel de dermis beschadigd.
  
• Deze wonden moet je beschermen met materiaal dat niet aan de wondbodem kleeft.
  

Bijvoorbeeld:

• honingzalfgaas
• hydrogel

• geïnfecteerde gele wonden: worden uitgespoeld en behandeld met antibiotica
• sterk geurende gele wonden worden behandeld met geur neutraliserende verbanden
• diepe gele wonden:  worden opgevuld met materiaal dat de wondbodem raakt.

Spoelen van een wond:

• Het spoelen is minder pijnlijk als de spoelvloeistof op lichaamstemperatuur is.
• Steriele vloeistoffen zijn na het openen niet langer dan 24 uur houdbaar.
  
• In het algemeen wordt de wond gespoeld tot de terugvloeiende vloeistof helder is.

Het spoelen van een wond bij:

• een verontreinigd wond bijvoorbeeld door straatvuil;
• beschadigd weefsel onder de wondranden (ondermijnde wondrand)
• bij fistelvorming 
• bij verbandwisseling

Spoelvloeistoffen:

• Kraanwater (eerst 30 seconde laten stromen).
• Nacl 0,9%;
  
• Antibacteriële vloeistoffen (bij een infectie);
  
• Ioniserende vloeistoffen (deze vloeistoffen zijn ontstekingsremmend of antibacterieel);
  
• Steriel water.
  

Zwarte wond

• Een zwarte wond bestaat uit afgestorven weefsel (necrose/debris).
  
• Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën.
  
• Behalve zwart kan de wond ook bruin, grijs of gelig zijn.
  

Er zijn twee vormen van necrose:

• Harde necrose (korst);
  
• Natte necrose (gangreen).
  

Autolyse: het lichaam ruimt zelf het dode weefsel op.

Debridement: het verwijderen van dood weefsel.

Harde necrose	Natte necrose ( gangreen )
Necrose alleen verwijderen als er ontstekingsverschijnselen zijn.	Extra gevoelig voor bacteriegroei. Debridement - mechanisch (snijden) - chemisch (Eusol) - biologisch (maden) - enzymatisch (honingzalf)

De decubituswond.

Bij decubitus is de huid en/of het onderliggende weefsel beschadigd door druk- of schuifkrachten.

Hierdoor kan uiteindelijk een necrotische wond ontstaan.

Huiswerk

- Maken digitale licentie boek verpleegtechnische handelingen van thiememeulenhoff:

3.1 wonden en wondgenezing

3.2 wondverzorging