Gouden eeuw muziek

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Barok 

Zuid-Europa / Frankrijk

- Uitbundige Katholieke stijl v.d. contra reformatie.

- Barok is de stijl van het absolutisme 

- Barok heeft kerk en hof als grootste opdrachtgevers

- Absolute vorst met adelijke elite besturen het land.

Burgelijke cultuur NL

- Protestantse burgelijke invulling waarbij particuliere opdrachten leidend zijn voor de kunstproductie.

- Bloeiperiode economie, politieke macht en kunst "Gouden Eeuw"

- Rijke burgers besturen het land

- Je weet wat een rederijkerskamer is, hoe deze zijn ontstaan en wat de functie hiervan is.

- Je kan uitleggen waardoor grote groepen amateurmuzikanten ontstaan in de Gouden eeuw.

- Je kan uitleggen welke instrumenten door het gewone volk en welke door de rijke burgers werden bespeeld en waarom hier een verschil tussen zit.

- Je weet wat een collegia musica (of collegium musicum) is.

- Je kan verschillende soorten liederen onderscheiden en verschillen hiertussen benoemen.

- Je kent een aantal liedboeken uit de Gouden eeuw en kan uitleggen waarom deze populair zijn bij de burger.

- Je kan twee soorten zeemansliederen onderscheiden op basis van hun functie.

- Je kan uitleggen hoe de katholiek en calvinistische kerk tegenover ‘zang’ stond en hoe deze twee vormen van muziek klinken.

- Je kan uitleggen waarom het orgel tijdens de kerkdiensten verboden werd en waarom deze toch in de kerk bleef staan.

- Je kent de organist Sweelinck en weet wat hij heeft betekent op het gebied van orgelmuziek.

- Je kan uitleggen wat een ‘affect’ is.

- Je kan de begrippen consonant en dissonant uitleggen en herkennen in een audiofragment.

- Je kan uitleggen hoe er door de geschiedenis heen tegen een dissonant werd aangekeken.

- Je kan uitleggen waarom de ‘Prima Prattica’ als ongeschikte muziekvorm werd gezien.

- Je kan uitleggen waarom de ‘Secunda Prattica’ als zeer geschikte muziekvorm werd gezien.

- Je kan de ‘Prima Prattica’ met de ‘Secunda Prattica’ vergelijken op vorm, inhoud en het weergeven van gevoel.

- Je kan op basis van een audiofragment de Prima- en Secunda Prattica herkennen en de muzikale kenmerken beschrijven.

Wat weet jij nog over muziek
in de Gouden Eeuw?

muziek in de katholieke kerk

zo mooi mogelijk om God te eren, dus:

• zang (door een koor!) én orgel
  
• meerstemmig 
  
• tekst in Latijn
  

maar...

De Nederlanders waren vooral calvinistisch en katholieke kerken mochten alleen in de vorm van schuilkerken. Daardoor speelde  de muziek een andere rol in combinatie met het geloof

muziek in de calvinistische kerk

het volk wordt actief betrokken bij de dienst, dus:

• geen koor, de aanwezigen zingen psalmen
  
• geen orgel, want leidt af van gezang
  
• eenstemmig
  
• tekst in volkstaal
  

kerkorgel

paartje dat gezellig door de kerk wandelt, al dan niet met hond

Oplossing

Toch calvinistische kerkmuziek, ondanks protest van calvinistische dominees die muziek te frivool vinden

0

0

Wie maakten er in de Republiek vooral muziek en waaraan was dat te merken?

Leg uit welke instrumenten door het gewone volk en welke door de rijke burgers werden bespeeld en waarom.

maar ook buiten de kerk is er muziek 

musiceren behoort tot de standaardopleiding van de jeugd

klavecimbel en luit zijn populair

muzikanten in dienst van de stad geven muzieklessen aan het 

Collegium Musicum

muziek wordt gespeeld uit muziekboeken, die veel worden gekocht 

vaak worden in die muziekboeken bekende wijsjes gebruikt

De Nederlandse muziek twee soorten:

1. Muziek voor de huiselijke kring.

2. Composities op basis van psalmen (kerkmuziek), dansmuziek, wereldlijke muziek of Italiaanse madrigaal (vocale muziekvorm)

Populaire liederen in huiselijke kring:

1. Volksliederen

2. Godsdienstige liederen

3. Propaganda liederen tegen Spanje

4. Wervingsliederen VOC

5. Kunstliederen (naar laatste mode, voor intellectuelen)

https:

AFFECTEN

Herkomst van het woord Affect:

lat. affectus, Toestand, Staat, Gevoel, Emotie, Begeerte, Aantrekkingskracht, Liefde

lat. afficere, affectum: behandelen, in een toestand brengen, het gemoed opwinden, stemmen

Verdriet- langzame, lome , slaperige melodie, gebroken met veel zuchten

Haat -afstotende, ruwe harmonie en een soortgelijke melodie

1. Cholerisch - driftig

2. Sanguinistisch - vurig, passievol

3. Flegmatisch - kalm, rustig

4. Melancholisch - verdrietig, zwartgallig

Rederijkerskamer

Wat is een collegium musicum?

Een collegium musicum...

Een
collegium musicum is een gezelschap van gegoede burgers die in verenigingsverband samen muziek maken. Het collegium bestaat alleen uit mannen. De leiding berust bij een beroepsmusicus. Ze speelden ter lering en vermaak.

Prima Prattica

Secunda Prattica

monodie/ eenstemmig

zang met akkoordbegeleiding door een instrument

werd een groot succes in 17e eeuw

geschikt om gevoel uit te drukken in muziek

individuele emotie uitdrukken is niet mogelijk

tekst moeilijk te verstaan

a capella

polyfonie/ meerstemmig

Prima Prattica

Secunda Prattica

Muziek 1

Muziek 2

Muziek 3

Muziek 4

De componist Sweelinck is katholiek, maar speelt toch orgel in de protestantse Oude Kerk in Amsterdam. Geef daarvoor een verklaring.

Wat is het verschil tussen de beide versies?

Welke onderdelen over muziek in de Gouden Eeuw moet jij nog goed leren?