Domein D

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Examentraining

Domein D

Lesopbouw

1. oefening met begrippen

2. herhaling theorie

3. samen oefenen

www.gynzy.com

Vraag en aanbod

verschuiving van en langs de aanbodlijn

langs de aanbodlijn	van de aanbodlijn
prijs verandert door een verandering van de vraaglijn	inkoopkosten veranderen
	aantal aanbieders veranderen
	productiviteit verandert

Verschuiving langs en van de vraaglijn

• Verschuiving langs de vraaglijn: 

als de prijs (p) verandert van een 

product

• Verschuiving van de vraaglijn 

(zie figuur rechts):
als er bij dezelfde prijs minder vraag is

of meer is

Prijselasticiteit

Kruislingse elasticiteit

Kruislings prijselasticiteit (Ek) bereken je door:

% verandering Qv product A

--------------------------------

% verandering P product B

Inkomenselasticiteit

Extra oefenen elasticiteit

https://maken.wikiwijs.nl/187484/Elasticiteiten

Opbrengst, kosten en winst

p       = prijs (price)

q       = hoeveelheid (quantity) = afzet

TO    = Totale Opbrengst = omzet

• TO = p x q

TCK = Totale Constante Kosten 

             (onafhankelijk van q)

TVK = Totale Variabele Kosten

             (afhankelijk van q)

TK    = Totale Kosten

• TK  = TCK + TVK
  

TW   = Totale Winst

• TO - TK

Gemiddeld en marginaal

GCK = Gemiddelde Contante Kosten

• GCK = TCK / afzet (q)
  

GVK = Gemiddelde Variabele Kosten

• GVK = TVK / afzet (q)
  

GTK = Gemiddelde Totale Kosten

• GTK = TK / afzet (q)
• GTK = GCK + GVK

GO  = Gemiddelde Opbrengst

• GO = TO / afzet (q)

MO = Marginale Opbrengst

MK  = Marginale Kosten

MW = Maximale Winst als MO = MK!

Evenwichtshoeveelheid/ evenwichtsprijs

Wat is de evenwichtshoeveelheid?

• 50 stuks

Wat is de evenwichtsprijs?

• €525

Evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid berekenen

Qa = 100P - 1000

Qv = -100P + 5000

1) Reken de evenwichtsprijs uit.

2) Reken de evenwichtshoeveelheid uit.

Uitkomst

(30, 2000)

Marktkenmerken

Marktvormen kan je herkennen aan marktkenmerken

• Homogeen of heterogeen product
• Transparantie of niet
• Toegankelijkheid
• Het aantal vragers en aanbieders. 
• Invloed aanbieder op de prijs

Verschillende bedrijfsdoelstellingen

bij onvolkomen concurrentie

1. Break even

TO = TK

of GO = GTK

2. Maximale winst

MO=MK

3. Maximale omzet/marktaandeel

MO=0

economisch surplus = CS + PS

consumenten surplus

verschil betalingsbereidheid en prijs die betaalt wordt

producenten surplus

verschil leveringsbereidheid en prijs die ontvangen wordt

Gevolgen minimumprijs

als de overheid het aanbodoverschot niet opkoopt, daalt q en daarmee het totale surplus: Harberger driehoek

Gevolgen maximumprijs

als de aanbodlijn niet verandert, daalt q en daarmee het totale surplus;

dit is te beschouwen als welvaartsverlies: in de grafiek weergegeven met de rode driehoek, de Harbergerdriehoek ofwel deadweight loss

maximumprijs en welvaartsverlies op onvolkomen markten

de maximumprijs ligt onder de prijs voor maximale winst (waarbij MO=MK) 

zolang geldt dat MO > MK blijft producent aanbieden!

gevolg: afzet stijgt en welvaart als totaal surplus neemt toe

oranje = consumentensurplus

groen = producentensurplus

heffingen

Heffingen kunnen in twee vormen worden opgelegd:

* vast bedrag per product: accijns, verwijderingsbijdrage e.d. -> aanbodlijn verschuift evenwijdig

* percentage van de producentenprijs: btw -> aanbodlijn gaat steiler lopen

 heffingen vervolg

de heffing leidt tot stijging van de  evenwichtsprijs, maar die stijging is kleiner dan de heffing:

het deel van de heffing dat via de hogere marktprijs aan de consument wordt doorberekend heet het afwentelingspercentage:

toename Pe / heffing x 100%

heffingen gevolg

de opbrengst van de heffing gaat ten koste van het totale surplus;

meestal brengt de overheid de opbrengst weer terug in de economie, bijvoorbeeld om negatieve externe effecten te compenseren;

per saldo is er welvaartsverlies: de Harberger driehoek

subsidie

aanbodlijn verschuift naar rechts -> de evenwichtsprijs daalt en de afzet stijgt -> het totale surplus stijgt

de producent ontvangt de marktprijs + de subsidie per product

de marktprijs daalt minder dan het subsidiebedrag

Samen oefenen

1. (2p) Teken de GTK lijn in bovenstaande grafiek. Stel hiervoor eerst de formule van TK en vervolgens die van GTK op.

2. (2p) Bereken bij welke prijs er sprake is van maximale omzet. Licht duidelijk toe hoe je aan je antwoord komt.

3. (2p) Bereken (dus niks aflezen!) bij welke prijs er sprake is van maximale winst. Geef dit aan in de grafiek.

4. (2p) Bereken de maximale winst.

5. (2p) Arceer de maximale winst.

Antwoorden

a. TK = 4q + 24 en GTK = 4+24/q (1p)

q = 10  GTK = 4+24/10 = 6,4 (zie zwarte lijn in grafiek)

b. Maximale omzet als MO = 0  als q = 5 (1p)

P = -2*5+20 = 10 euro (1p)

c. Maximale winst als MO = MK

-4q+20 = 4  4q = 16  q = 4 (1p) P = -2*4+20 = 12 euro (1p)

d. TO = 4*12 = € 48

TK = 4*4+24 = € 40 (1p)

TW = 8 euro (1p)

e. Zie grafiek (rode oppervlakte)