stijlfouten: contaminatie, pleonasme & tautologie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Foutieve stijlfiguren (stijlfouten dus):

Contaminatie, pleonasme & tautologie (blz. 126-129)

Noteer de fouten: "Is het mogelijk om 'n 10 te kunnen halen op de toets?"??

Noteer de fouten: "Ik laat me niet uit de tent jagen!"

Noteer de fouten: "In het donker is Elske altijd bang en bevreesd"

Noteer de fouten: "De kaartjes voor de finale kosten heel duur." ??

Contaminatie

Contaminatie is een combinatie van 2 (of meer) woorden of uitdrukkingen die je door elkaar gebruikt. Vaak hebben deze woorden dan wel dezelfde betekenis, maar zijn ze verkeerd gecombineerd. 

Voorbeeld

Hij moet de presentatie overnieuw doen.

Of: Hij moet de presentatie over doen.

Of: Hij moet de presentatie opnieuw doen.

Zou je die gegevens even voor mij willen nachecken?
Je checkt iets, of je kijkt iets na

En: Printen of uitdraaien, niet uitprinten.

Pleonasme

Pleonasme is het versterken van een woord, door een toevoeging van een ander woord (meestal andere woordsoort). 
Het toegevoegde woord is een eigenschap van het andere woordsoort. 

Voorbeeld 

De ronde bal rolde over de grond.

Een bal is van zichzelf al rond, dus ronde is dubbelop.

De witte sneeuw zorgde voor een verblindend effect.
Sneeuw is altijd wit

De Bitcoin-koers was flink omhoog gestegen.
Als iets stijgt, gaat het altijd omhoog. Iets stijgt of gaat omhoog.

Tautologie

Tautologie is het benadrukken van een woord met een ander woord dat dezelfde betekenis heeft en dezelfde woordsoort betreft. Dus 2 woorden met dezelfde betekenis die in één zin worden gebruikt.

voorbeeld

Zij krijgt het gratis en voor niets. 

Als je iets gratis krijgt, krijg je het al voor niets. Gratis en voor niets betekenen allebei hetzelfde. 

En 'krijgen' en 'gratis'???
of
Zij sloeg de tasjesdief bont en blauw.

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

We liepen door het groene gras naar de speeltuin.

Dit is een pleonasme:

Gras is namelijk van zichzelf al groen. Het woord groene geeft een versterking aan het woord gras.

Mijn mobiel is kwijt.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Mijn mobiel is kwijt.

Dit is een contaminatie:

Of: Ik ben mijn mobiel kwijt.

Of: Mijn mobiel is weg. 

Uit de kraan komt vloeibaar water.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Uit de kraan komt vloeibaar water. 

 

Dit is een pleonasme:

Water is van zichzelf al vloeibaar. Het woord vloeibaar geeft een onnodige versterking van het woord water.

Misschien dat ze er wellicht nog mee bezig gaan.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Misschien dat ze er wellicht nog mee bezig gaan.

Dit is een tautologie:

Misschien en wellicht hebben (ongeveer) dezelfde betekenis + beide bijwoord.

Voordat je gaat, moet je eerst even checken of je alles bij je hebt.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Voordat je gaat, moet je eerst even checken of je alles bij je hebt.

Dit is een tautologie:

Voordat en eerst hebben ongeveer dezelfde betekenis.  

Hij vertelde tegen mij dat hij een kat heeft gered.

1. contaminatie
2. pleonasme
3. tautologie

Hij vertelde tegen mij dat hij een kat heeft gered.

Dit is een contaminatie:

Of: Hij zei tegen mij dat hij een kat heeft gered.

Of: Hij vertelde aan mij dat hij een kat heeft gered. 

Nu zelf aan de slag!

Maken opdrachten 1, 3, 4 en 6 (1, 2 en 4)

blz. 126-129