week 41 Bijvoeglijke bijzin en betrekkelijk voornaamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Er wordt je regelmatig een vraag ter bevestiging gesteld.

Welk zinsdeel is je?

1. onderwerp
2. lijdend voorwerp
3. meewerkend voorwerp
4. bijwoordelijke bepaling

Leerlingen die goed hun opdrachten maken, werken zorgvuldig aan hun taalvaardigheid.

1. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (lv) | aan hun taalvaardigheid (bwb)
2. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (vzv)
3. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/ng) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (bwb)
4. Leerlingen die goed hun opdrachten maken (o) | werken (pv/wg) | zorgvuldig (bwb) | aan hun taalvaardigheid (lv)

Het vermaledijde coronavirus veroorzaakt heel wat overlast, wat langdurige gevolgen zal hebben voor mensen die ondernemer zijn.
Wat is juist?

1. vermaledijde, wat (1e), langdurige: bijvoeglijke naamwoorden
2. eerste wat is een bijvoeglijke bepaling, tweede was is een betrekkelijk voornaamwoord
3. wat is beide keren een betrekkelijk voornaamwoord
4. tweede 'wat' en 'die' zijn betrekkelijke voornaamwoorden

Vandaag

Je kent een bijvoeglijke bepaling

Je kent de bijvoeglijke bijzin

Je kent het verschil tussen een beperkende bijvoeglijke bijzin en een uitbreidende bijvoeglijke bijzin.

Bijvoeglijke bepaling

Wat is de bijvoeglijke bepaling in de volgende zin:

Maarten heeft een nieuwe fiets gekregen.

Bijvoeglijke bepaling

Wat is de bijvoeglijke bepaling in de volgende zin:

Maarten heeft een nieuwe fiets gekregen.

Wat is een bijvoeglijke bepaling?

1. Het geeft meer informatie over een zelfstandig naamwoord;
2. Het is meestal een eigenschap of een toestand;
3. Het is meestal een bijvoeglijk naamwoord of een bezittelijk voornaamwoord;
4. Het is altijd onderdeel van een ander zinsdeel (en dus nooit een eigen zinsdeel)

Wat is een bijvoeglijke bepaling?

1. Het geeft meer informatie over een zelfstandig naamwoord;
2. Het is meestal een eigenschap of een toestand;
3. Het is meestal een bijvoeglijk naamwoord of een bezittelijk voornaamwoord;
4. Het is altijd onderdeel van een ander zinsdeel (en dus nooit een eigen zinsdeel)

De hele klas luisterde geboeid naar de goede uitleg van de docent.

Mijn lessen deel ik met mijn fantastische leerlingen.

Bijvoeglijke bepaling als bijzin

Als de bijvoeglijke bepaling een eigen persoonsvorm heeft, noem je het een bijvoeglijke bijzin.

De leerling die daar zit, heeft zijn huiswerk foutloos gemaakt.

Door het coronavirus zag Antoinette haar zoon, die in Amerika woont, maar liefst 6 maanden niet.

Het boek dat daar ligt, is heel populair.

Bijvoeglijke bepaling als bijzin

Als de bijvoeglijke bepaling een eigen persoonsvorm heeft, noem je het een bijvoeglijke bijzin.

De leerling die daar zit, heeft zijn huiswerk foutloos gemaakt.

Door het coronavirus zag Antoinette haar zoon, die in Amerika woont, maar liefst 6 maanden niet.

Het boek dat daar ligt, is heel populair.

Wat valt op?

Bijvoeglijke bijzin begint in het Nederlands altijd met een betrekkelijk voornaamwoord 

(in tegenstelling tot het Engels: 

The man (that) I saw, is old / The man whose bike was stolen, went to the police)

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Je zegt twee dingen over hetzelfde subject / dezelfde subjecten.

De leerlingen, die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Beperkende bijvoeglijke bijzin

Er zijn meerdere subjecten, maar je zegt iets specifieks over een deel.

De leerlingen die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Een deel van de leerlingen werkt actief aan de taalvaardigheid. Andere leerlingen niet.

Uitbreidende bijvoeglijke bijzin

Je zegt twee dingen over hetzelfde subject / dezelfde subjecten.

De leerlingen, die nauwkeurig hun opdrachten maken, werken actief aan hun taalvaardigheid.

Alle leerlingen maken nauwkeurig hun opdrachten en werken zo allemaal actief aan taalvaardigheid.

Resumerend

Beperkend: je zegt iets over een deel van een groep. Je maakt de omschrijving nauwkeuriger. Alleen een komma na de bijvoeglijke bijzin.

Uitbreidend: je geeft extra informatie over het kernwoord. Dit is in principe weglaatbaar. Deze bijvoeglijke bijzin staat tussen twee komma's.

De actie die een succes werd, wordt volgend jaar herhaald.

1. beperkende bijvoeglijke bijzin
2. uitbreidende bijvoeglijke bijzin

beperkende bijvoeglijke bijzin

uitbreidende bijvoeglijke bijzin

De opdrachten die je nog niet helemaal begrijpt, kun je beter nog een keer herhalen.

Het nummer, dat op Spotify te beluisteren is, is mateloos populair onder jongeren.

De gemeente waarschuwt jongeren die zich niet houden aan de RIVM-maatregelen.

De Nederlandse journalisten die weigerden de verklaring te ondertekenen, mogen de prins niet interviewen.

Tijdens het onweer van gisteren is de eik, die er al twee eeuwen stond, gesneuveld.

Wat is de bijvoeglijke bijzin?
Het kind, dat daar kruipt, is mijn neefje.

Wat is de bijvoeglijke bijzin?

Leraren die veertig uur per week werken, hebben
recht op arbeidstijdverkorting

1. hebben recht op arbeidstijdverkorting
2. hebben recht op
3. leraren die
4. die veertig uur per week werken

Wat is waar over de bijvoeglijke bepaling? Kies de goede antwoorden.

Een bijvoeglijke bepaling...

1. is geen zinsdeel, maar een deel van een zinsdeel.
2. zegt iets over een werkwoord in een zinsdeel.
3. zegt iets over een zelfstandig naamwoord in een zinsdeel.
4. is altijd een zinsdeel.

Wat is de bijvoeglijke bijzin?

Alle foto's waarop hij te zien was, zijn verdwenen.

1. Alle foto's
2. waarop hij te zien was
3. Alle foto's waarop hij te zien was
4. zijn verdwenen

Wat is de bijvoeglijke bijzin?

De vrouw die daar fietst is vrolijk

1. De vrouw die
2. die daar fietst is vrolijk
3. De vrouw
4. die daar fietst

Betrekkelijk voornaamwoord (1)

• Een betrekkelijk voornaamwoord verbindt een hoofdzin en betrekkelijke bijzin met elkaar.

Bijvoorbeeld:

• Het boek dat ik lees is geschikt voor ieder die graag leest.

Betrekkelijk voornaamwoord (4)

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord / groep woorden / zin ervoor. Waarnaar het betrekkelijk voornaamwoord verwijst = antecedent.

• Waar is de hond die hij geweldig vond?

Er kan ook sprake van zijn dat het antecedent er niet voor staat, maar dat het bij het voornaamwoord ingesloten is.

Betrekkelijk voornaamwoord (2)

Een betrekkelijk voornaamwoord verwijst terug naar een woord/ woordgroepje wat er vlak voor staat. 

Zo'n woord/woordgroepje noem je het antecedent.

Betrekkelijk voornaamwoord (3)

• De belangrijkste betrekkelijke voornaamwoorden zijn: die e(bij de-woorden) en dat (bij het-woorden).

• Andere betrekkelijke voornaamwoorden zijn: (degene) wie en (datgene) wat.

Betrekkelijk voornaamwoord (5)

Let op! De woorden die en dat kunnen zowel betrekkelijk voornaamwoord als aanwijzend voornaamwoord zijn.

Als het die en dat kunt vervangen door deze en die is het geen betrekkelijk voornaamwoord, maar een aanwijzend voornaamwoord. 

Het bestuur nam de beslissing... de trainer ontslagen moest worden.

1. die
2. dat

De vraag... het team gaat trainen, moet snel beantwoord worden.

1. die
2. wie

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?:
'De boom die omgevallen is, rot weg.

Antwoord

De boom die omgevallen is, rot weg.

Die = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar het woord/woorden dat eerder genoemd is)

De boom = antecedent (die zegt iets over de boom)

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (2)

De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden. 

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?:
De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden.

Antwoord

De burgermeester gaf een prijs aan de winnaar van het voetbalelftal dat kampioen was geworden. 

Dat = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar het woord/woorden dat eerder genoemd is)

het voetbalelftal = antecedent (dat zegt iets over het voetbalelftal )

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (3)

De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?:
De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Antwoord

De juffrouw aan wie ik iets vroeg, zie ik niet meer .

Wie = betrekkelijk voornaamwoord (verwijst naar een woord dat eerder genoemd is)

de juffrouw= antecedent (zegt iets over wie)

Voorbeeld betrekkelijk voornaamwoord (4)

Ik heb tijdens LessonUp mijn best gedaan, wat een verstandige beslissing was.

Wat is het betrekkelijk voornaamwoord en het antecedent?:
Ik had tijdens LessonUp mijn best gedaan, wat een verstandige beslissing was.