9.2 Goed geregeld

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vorige les

Geef zelf antwoord op de volgende vragen:

- Welke factoren spelen een rol bij je gezondheid?

- Op welke manieren kan je afhankelijk worden van een genotsmiddel?

- Wat is longemfyseem en wat is chronische bronchitis? Hoe heet de verzamelnaam van deze 2 ziektes?

Leerdoelen

• Les 1

- Je kan vertellen welke proces er in je lichaam plaatsvinden

- Je kan vertellen hoe je glucosegehalte in je bloed geregeld worden

- Je weet wanneer je suikerziekte hebt 

• Les 2

- Je weet wat je lever doet

- Je weet wat je nieren doen

Welke organen zorgen dat de hoeveelheid stoffen in je lichaam gelijk blijft?

Opdracht:

Wat: Zet de juiste functie bij de juiste organen

Hoe: Tweetallen

Tijd: 10min

Klaar?: Controleren (in je boek)

Uitkomst: samen bespreken

Welke organen zorgen dat de hoeveelheid stoffen in je lichaam gelijk blijft?

Welke stof heb je veel van in het bloed als je een hoge bloedsuiker hebt?

Glucose gehalte in je bloed

Glucose

- Brandstof: Voor beweging en bij verbranding van glucose krijg je het warm

- Weinig glucose: te weinig energie voor cellen

- De hoeveelheid glucose in je bloed zegt iets 

over het bloedsuiker

• 2 hormonen regelen of hoeveelheid glucose in bloed (bloedsuiker) stijgt of daalt.
  

Insuline: gemaakt als er veel glucose in je bloed zit.

- Glucose --> Glycogeen

- Lichaam slaat glycogeen op --> bloedsuiker daalt (minder glucose)

glucagon: wordt gemaakt als er te weinig glucose in je bloed zit

- Glycogeen --> glucose

- glucose komt weer in je bloed --> bloedsuiker stijgt (meer glucose)

Hoe stijgt je bloedsuiker?

- Bloedsuiker stijgt als er meer glucose in je bloed zit 

--> Na het eten

- Door afgifte glucagon

glycogeen --> glucose

Hoe daalt je bloedsuiker?

- Bloedsuiker daalt als je glucose verbrand. 

--> Door beweging

- Door afgifte insuline

Glucose --> glycogeen

Wat werkt er niet goed bij suikerziekte?

Zal je bloedsuiker hierdoor sneller hoog of laag uitvallen?

Wat moeten mensen met diabetes doen of hun bloedsuiker lager te krijgen?

Diabetes

type 1: onvoldoende aanmaak 

alvleeskliercellen beschadigen 

type 2: lichaam ongevoelig voor

insuline. Veel voorkomend bij

mensen met overgewicht.

Leerdoelen

• Les 1

- Je kan vertellen welke proces er in je lichaam plaatsvinden

- Je kan vertellen hoe je glucosegehalte in je bloed geregeld worden

- Je weet wanneer je suikerziekte hebt 

• Les 2

- Je weet wat je lever doet

- Je weet wat je nieren doen

Goed geregeld (Deel 2)

Herhaling vorige les

De hoogte van je bloedsuiker wordt bepaald door welke stof die in je bloed zit?

1. Insuline
2. Glucagon
3. Water
4. Glucose

Als je bloedsuiker te laag is maakt je .....
.........

1. Alvleesklier Insuline
2. Lever Glucagon
3. Alvleesklier Glucagon
4. Lever Insuline

Welke vorm van suikerziekte komt het meeste voor bij mensen met overgewicht?

1. Diabetes type 1
2. Diabetes type 2

Vervolg 9.2

Leerdoelen

• Les 1

- Je kan vertellen welke proces er in je lichaam plaatsvinden

- Je kan vertellen hoe je glucosegehalte in je bloed geregeld worden

- Je weet wanneer je suikerziekte hebt 

• Les 2

- Je weet wat je lever doet

- Je weet wat je nieren doen

Wat doet je lever?

• Functies:

- Opbouw

- Omzetting

- Afbraak

- Opslag

- Afvoer

Bloedvaten die naar de lever gaan

• Leverslagader

- Voert bloed met zuurstof 

richting de lever

• Poortader 

- Voert bloed met opgenomen 

stoffen uit darmen naar lever

• Leverader?

Opbouwen en omzetten

• Eiwitten afbreken en opnieuw opbouwen

- Breken van aminozuren (bouwstenen) en dan weer maken

• Kan glucose omzetten naar vet en van vet cholesterol maken

Afbreken

• Teveel aminozuren in je lichaam --> aminozuren afbreken

- Afvalstof wordt dan gemaakt: Ureum --> Plas je uit

• Giftige stoffen zoals medicijnen en alcohol 

Afvoeren van stoffen

• Maakt gal
• Billirubine (afvalstof) --> hemoglobine uit rode bloedcellen wordt omgezet door milt.
• Wordt vermengd met gal en verlaat je lichaam via je ontlasting 

Opslaan

• Slaat glucose op in de vorm van glycogeen

• Slaat ijzer op --> komt uit versleten rode bloedcellen 

De nieren

• Nieren filteren het bloed
• Via de slagaders komen er in je nieren:

1. giftige stoffen en afbraakproducten
2. Overtollige zouten en vitamines 
3. Overbodige stoffen (kleurstoffen)

• Afvalstoffen + water = Urine 
• Opgeslagen in urineblaas

Nefronen

1. ontstaan voorurine

- filtratie van grote eiwitten en bloedcellen

- Voorurine: Water, zouten, glucose en afvalstoffen

2. voorurine --> urine

- Voorurine komt in het nierkanaaltje

- Resorptie van stoffen die je nog kan gebruiken

- Gezuiverde bloed terug naar ader

- De rest gaat weg als urine

Voor nu

• Wat: Huiswerk maken 9.2 in learnbeat

• Hoe: Alleen in stilte na 10 min samen (ik zeg wanneer je mag overleggen)

• Tijd: 20min

• Klaar: Studiewijzer aanvullen (nog geen studiewijzer, vinger opsteken)

Hoeveel liter urine produceren je nieren gemiddeld per dag?

1. 0,5
2. 1
3. 1,5
4. 3

In de spieren is een voorraad brandstof opgeslagen, die bij inspanning kan worden gebruikt.

In welke vorm is brandstof in spieren opgeslagen?

1. Glucose
2. Glycogeen
3. Zetmeel
4. Koolhydraten

In de nieren worden verschillende stoffen uit
het bloed verwijderd en met de urine
uitgescheiden. Hiernaast wordt onder andere
een nier weergegeven. Welke letter geeft
een plaats aan waar urine stroomt?

1. P
2. Q
3. R

Cafeïne wordt in het verteringsstelsel
opgenomen in het bloed. De lever breekt
cafeïne uit het bloed af. Welke letter geeft het
bloedvat aan waarin cafeïne het eerst
terechtkomt vanuit het verteringsstelsel?

1. Q
2. R
3. S
4. T

Bij sommige mensen kan bilirubine niet goed vanuit de lever naar het verteringskanaal afgevoerd worden. Een deel van deze stof komt dan in het bloed terecht. Geef de naam van het bloedvat dat bloed met bilirubine uit de lever afvoert.

Leerdoelen

• Les 1

- Je kan vertellen welke proces er in je lichaam plaatsvinden

- Je kan vertellen hoe je glucosegehalte in je bloed geregeld worden

- Je weet wanneer je suikerziekte hebt 

• Les 2

- Je weet wat je lever doet

- Je weet wat je nieren doen

Huiswerk morgen

 9.2 af in Learnbeat