WEBB - Hoofdstuk 8

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom

4 HAVO ECONOMIE  ||  2021-2022

Programma

Lessonup

Aan de slag

Ruilen over tijd, wat is dat ?

Als je ruilt over de tijd kies je ervoor om of in het heden of in de toekomst meer geld tot je eigen beschikking te hebben.  Dit noemen we ook wel  'Intertemporele ruil

Voorbeelden:

Wie spaart                                                 Uitstellen van eigen consumptie betekent ruilen over tijd

Als je geld leent                                      Ook vervroegen van consumptie betekent ruilen over tijd

Je eigen pensioensopbouw             Uitstellen van eigen consumptie betekent ruilen over tijd

Voorbeeld: koop of afbetaling

Kosten en beloningen van ruilen over tijd

- Lenen verhoogt de koopkracht, hiervoor betaal ik rente.

- Ik haal mijn besteding/koopkracht naar voren in de tijd

- Sparen verhoogt later mijn koopkracht. Voor het uitstellen van mijn aankoop krijg ik rente. 

- Mijn besteding/koopkracht schuif ik naar voren in de tijd

Stroom- en Voorraadgrootheid

Als je je financiële situatie op een rijtje wilt zetten dan kan je dat op twee manieren doen

1. stroomgrootheid

2. voorraadgrootheid

Stroomgrootheid

Stroomgrootheden meet je over een bepaalde periode, dus bijvoorbeeld: je inkomen in de maand november

Andere voorbeelden: rente, afschrijvingen en aflossingen

Omslagstelsel

De AOW (staatspensioen) werkt volgens het omslagstelsel.

De werkenden (actieven) van nu betalen premie voor de AOW uitkering aan de senioren (inactieven) van nu.

Kapitaaldekkingsstelsel

Een pensioenfonds (bedrijfspensioen) werkt volgens het kapitaaldekkingsstelsel.

De werkenden van nu betalen premie voor hun eigen pensioenuitkering voor later.

Beleggen

Rendement op beleggen: Totale opbrengst aan rente of dividend en koerswinst.

Risico's beleggen:

1. De waarde van het aandeel (stukje van het bedrijf) kan hoger of lager worden op de aandelen beurs.

2. Wanneer het bedrijf geen winst maakt heb jij geen dividend.

Dividend

• Als aandeelhouder heb je recht op dividend. 
• Dat is de winstuitkering voor aandeelhouders. 
• Hoe hoger de winst, hoe hoger het dividend kan zijn. 
• Het dividend is inkomen uit bezit.

Pensioensopbouw

Levensloop

In je leven doorloop je verschillende fases.

Samen vormen deze levensfases je levensloop.

Levensloop

Overdracht van inkomen: betalen of ontvangen van de overheid

• Jongeren ontvangen zorg en onderwijs. Ze betalen geen belasting: ze zijn netto ontvangers van overdrachten.
• Ouderen ontvangen AOW en zorg. Ze betalen wel belasting, maar ontvangen meer: ze zijn ook netto ontvangers. 
• Werkenden betalen premies en belasting. Ze ontvangen ook overdrachten van de overheid, maar ze betalen meer: ze zijn netto betalers. 

De werkenden (actieven) betalen de uitkering ontvangers (niet-actieven)

Vergrijzing

Studeren is ook ruilen over tijd !

Inter = Tussen

Tempo(reel) = Tijd. 

Intertemporele ruil houdt in dat je ruilt over tijd. 

Vergrijzing 2015

Vergrijzing 2040

Ruilen tussen generaties

• Positief: 
• kennis wordt doorgegeven aan volgende generaties. 

• Negatief: 
• milieuproblemen en klimaatproblemen worden ook doorgegeven aan volgende generaties. 

Externe effecten

Positieve of negatieve externe effecten van productie of consumptie worden niet meegerekend bij onze welvaart.

Milieuvervuiling door het rijden met de

auto wordt niet door de markt in de prijs

van benzine meegenomen.

De overheid corrigeert dit met een accijnsbedrag per liter benzine.

Profijtbeginsel

Je betaalt omdat je profiteert van goederen of diensten die

de overheid levert.

"De verbruiker moet betalen."

Profijtbeginsel/draagkrachtbeginsel

Draagkracht: De sterkste schouders

dragen de zwaarste lasten 

(vb inkomstenbelasting)

Profijtbeginsel: De gebruiker betaalt. 

(vb: Hondenbelasting, parkeerheffing)

Aan de slag 

Extra oefenopgaven LWEO