H3: Herhaling spelling & grammatica deel 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Proefwerk Grammatica & Spelling

Proefwerk Grammatica & Spelling

• Tijdens toetsweek (volgende week)
• Helft spelling, helft grammatica
• Vorige week en deze week herhalen stof
• Overzicht stof in Teams 

Onderwerpen deze les:

• samentrekking
• foutieve samentrekking

Paragrafen uit lesboek: 5.4 & 5.5 & 6.5

Leerdoelen

Je kunt een samentrekking herkennen.

Je kunt een samentrekking zelf maken.

Je kunt een samentrekking beoordelen.

5.4 Samentrekking

Een samentrekking komt voor bij nevenschikkende zinnen, dus bij twee hoofdzinnen (of meer). Je kunt dan woorden weglaten die al eerder zijn genoemd. Dat noem je een samentrekking.

Bijv: 'Wij hebben vandaag een toets Nederlands en morgen wiskunde.'

(Samentrekking van: Wij hebben vandaag een toets Nederlands en morgen hebben we een toets wiskunde.)

Wat is weggelaten in de volgende samentrekking?
Emma leest graag boeken en Jill tijdschriften.

Wat is weggelaten in de volgende samentrekking?
Hij kwam binnen, hing zijn jas op en ging zitten.

Wanneer mag je dat doen?

Als je een samentrekking wilt maken, mag dat alleen als het weggelaten woord in beide zinnen:

• enkelvoud óf meervoud is
• dezelfde functie heeft (ow, pv of lv)
• dezelfde betekenis heeft

5.5 Foutieve samentrekking

Hierbij worden woorden weggelaten die niet weggelaten mogen worden.

3 regels:

Het weggelaten woord moet in allebei de zinnen:

1. bij zinsontleding hetzelfde zinsdeel zijn

2. bij woordsoortbenoeming dezelfde woordsoort zijn

3. dezelfde betekenis hebben

5.5 vervolg

Als aan één van de regels niet wordt voldaan, is er sprake van een foutieve samentrekking.

Om deze te ontdekken, ga je stap voor de stap de regels langs!

5.5 vervolg

Bijv.: 'Ze maakte eerst zichzelf en daarna de bedden op'.

1. welk woord weggelaten? opmaken

2. zinsontleding? beide zinnen pv

3. woordsoort? beide zinnen ww

4. betekenis? opmaken zin 1 heeft andere betekenis dan in zin 2

DUS FOUTIEVE SAMENTREKKING!

Verbetering: Ze maakte eerst zichzelf op en ze maakte daarna de bedden op.

5.5 vervolg

Bijv.: 'De docent nam afscheid en werd een prachtig cadeau aangeboden'.

1. welk woord weggelaten? de docent

2. zinsontleding? in zin 1 ow, in zin 2 mv

DUS FOUTIEVE SAMENTREKKING!

Verbetering: De docent nam afscheid en hem werd een prachtig cadeau aangeboden.

Beoordeel de volgende samentrekkingen: is het een goede samentrekking? Of is het een foutieve samentrekking?

De tentamens werden gisteren teruggegeven maar een tentamen nog achtergehouden.

1. GOED
2. FOUT

FOUTIEVE SAMENTREKKING

De tentamens werden gisteren teruggegeven maar een tentamen werd nog achtergehouden.

enkelvoud en meervoud

Kees slaat de voetbalwedstrijd gade en zijn vriend op zijn schouder op het moment dat de bal in het doel vliegt.

1. GOED
2. FOUT

FOUTIEVE SAMENTREKKING

Kees slaat de voetbalwedstrijd gade en slaat zijn vriend op zijn schouder op het moment dat de bal in het doel vliegt.

(andere betekenis)

Die mensen hebben hun kinderen altijd enorm verwend en zijn volledig afhankelijk van hen gebleven.

1. GOED
2. FOUT

FOUTIEVE SAMENTREKKING

Die mensen hebben hun kinderen altijd enorm verwend en hun kinderen zijn volledig afhankelijk van hen gebleven.

Andere functie: 

Eerste deel: LV, tweede deel: OW

Veel sporters vonden het benauwd in de sporthal en wilden enkele deuren openzetten.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

De conciërge zet de kratten frisdrank in het magazijn en daarna de vaatwasser uit.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie (pv, ow, lv)
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal (mv, ev)

Wij bieden u een baan aan en hopen u volgende week te zien.
























De juf wordt toegezongen door alle leerlingen en de lokalen versierd.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Deze film kreeg een internationale prijs en heb ik vandaag in de bioscoop gezien.

1. de samentrekking is goed
2. het is niet dezelfde functie
3. het is niet dezelfde betekenis
4. het is niet hetzelfde getal

Goed of fout? Leg uit.
Ik liet de honden uit en mijn sleutels vallen.

Ik liet de honden uit en mijn sleutels vallen.

Fout

Verschil in betekenis: uitlaten / laten vallen

Goed is dus: Ik liet de honden uit en liet mijn sleutels vallen.

Goed of fout? Leg uit.
Op die nieuwe school werk je met goede boeken en de leerlingen met een laptop.

Op die nieuwe school werk je met goede boeken en de leerlingen met een laptop.

Fout

Verschil in getal (enkelvoud - meervoud): goede boeken / laptop

Op die nieuwe school werk je met goede boeken en werken de leerlingen met een laptop.

Goed of fout? Leg uit.
In de winter ga ik naar Frankrijk om te skiën en naar Spanje om te zonnen.

In de winter ga ik naar Frankrijk om te skiën en naar Spanje om te zonnen.

Goed

In de winter ga ik naar Frankrijk om te skiën en ga ik naar Spanje om te zonnen.

Goed of fout? Leg uit.
De broodjes bak je in de oven en de taart in de combimagnetron.

De broodjes bak je in de oven en de taart in de combimagnetron.

Goed

De broodjes bak je in de oven en de taart bak je in de combimagnetron.

(Huis)werk

• Leren: Grammatica paragraaf 5.4 & 5.5 & 6.5
• (Opnieuw) maken en nakijken: opdrachten bij bovenstaande paragrafen.