V2 Grammatica 21: vragende en onbepaalde voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom v2at!

Programma

1. 10 minuten lezen
2. Herhaling grammatica 5: voornaamwoorden
3. Grammatica 21: vragende en onbepaalde voornaamwoorden
4. Afsluiting en vooruitblik
   

10 minuten lezen

Welke voornaamwoorden heb je dit jaar geleerd?

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw)

Het persoonlijk voornaamwoord verwijst naar een persoon of een groep personen, zonder ze bij naam te noemen.

Bijvoorbeeld: 

Ik ben de beste.

Zij houden van snoep.

Bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Het bezittelijk voornaamwoord staat bijna altijd voor een zelfstandig naamwoord. 

Het zelfstandig naamwoord is dan van iemand.

Bijvoorbeeld: 

Dat is mijn fiets.

Jouw jas hangt op de kapstok.

Aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw.)

Het woord zegt het al; het aanwijzend voornaamwoord wijst (bijna) letterlijk iets of iemand aan.

Bijvoorbeeld: 

Dat is mijn zusje. 

Deze fiets is stuk.

Betrekkelijk voornaamwoord (betr.vnw.)

Het betrekkelijk voornaamwoord heeft betrekking op het woord dat of de zin die eraan vooraf gaat.

Bijvoorbeeld: 

De jongen die geselecteerd werd, was niet de beste. 

Het regende gister de hele dag. Dat vond ik vervelend.

Grammatica 21

Doel: Je leert wat vragende en onbepaalde voornaamwoorden zijn. 

Vragend voornaamwoord

1) wie

2) wat

3) welk(e)

4) wat voor (een)

• Leer deze woorden uit je hoofd...
• De woorden duiden een vraag aan.
• Ze staan niet altijd aan het begin van een vraagzin.
• Meer zijn er niet!

Dit zijn GEEN vragend voornaamwoorden!

Een vragend voornaamwoord verwijst naar iets of iemand.

Wat is een voorbeeld van een vragend voornaamwoord?

1. als
2. waar
3. wie
4. daar

Waar, wanneer, waarom, waardoor, hoe zijn vragende voornaamwoorden.

1. waar
2. niet waar

Waarom vraagt hij welk boek jij leest?

Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. waarom
2. welk
3. vraagt

Wie gaat er mee naar de Nederlandse les?
Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. wie
2. mee
3. naar
4. de

Rex vraagt aan Roos wat zij vandaag gedaan heeft.
Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. vraagt
2. aan
3. wat
4. heeft

Wie heeft dat mooie verhaal geschreven?
Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. geschreven
2. wie
3. dat
4. heeft

Wat verwacht de directeur toch van mij?
Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. wat
2. directeur
3. toch
4. mij

Hoe bedoelt u?

Wat zijn/is de/het vr. vnw.?

1. hoe
2. zit er niet in
3. bedoelt
4. u

Wat is het vragend voornaamwoord?

Wie heeft de voordeur open laten staan?

Wat is het vragend voornaamwoord?

Naar welk land gaat Rafaël in mei op vakantie?

Wat is het vragend voornaamwoord?

De docent vertelt wat voor vragen we op de toets kunnen verwachten.

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere:

iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat, elk, ieder(een).  

 

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar 'iets vaags'.

 Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Onbepaald voornaamwoord

Niemand praat met Piet.

Men zegt dat altijd. 

Ik heb wel iets gehoord. 

 

Onbepaald voornaamwoord

Drie lastige gevallen: 

1. Het woord je is onbepaald voornaamwoord als het men betekent; 

2. Het woordje wat is onbepaald voornaamwoord als het iets betekent; 

3. Het woordje het is een onbepaald voornaamwoord als het tijd, weer of sfeer aangeeft. (Het regent, het is vakantie)

Welk woord is een onbepaald voornaamwoord?

1. iets
2. hem
3. niets
4. die

Welk woord is GEEN onbepaald voornaamwoord?

1. men
2. ergens
3. derde
4. iets

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Het is hier altijd enorm gezellig.

1. het
2. hier
3. altijd
4. gezellig

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Na het kampeerweekend was iedereen uitgeput.

1. na
2. kampeerweekend
3. was
4. iedereen

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Sommige mensen houden van Barok.

1. mensen
2. Barok
3. sommige
4. houden

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Iedereen kan tellen tot tien.

1. Iedereen
2. tellen
3. tot
4. tien

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Wie is die man met de hond?

1. wie
2. hond
3. die
4. Er zit geen onbepaald vnw in deze zin.

Wat is het onbepaald voornaamwoord in deze zin?

Niemand vertelt mij iets!

1. niemand & mij
2. mij & iets
3. iets
4. niemand & iets

Welke zin bevat een onbepaald voornaamwoord?

1. Kun je de afwas doen?
2. Sommigen volgen de regels niet op.

Welke zin bevat een onbepaald voornaamwoord?

1. Het regent heel hard.
2. Het huis is al oud.

Noteer de onbepaalde voornaamwoorden.

Hij zag iets wat de rest niet zag.

Noteer de onbepaalde voornaamwoorden.

Men wist daar niets van.

Noteer de onbepaalde voornaamwoorden.

Mag ik ook iets?

Opdracht maken

• Maak opdracht 2 pagina 87 van je boek. 
• Je krijgt de 10 minuten de tijd.
• Je mag zachtjes overleggen met je buur.
• Klaar? Ga nog even in je leesboek lezen.

Opdracht 2 nakijken

a wat voor – vragend voornaamwoord

b het – onbepaald voornaamwoord

c men – onbepaald voornaamwoord

d welke – vragend voornaamwoord

e het – onbepaald voornaamwoord, verschillende – onbepaald voornaamwoord

f iets – onbepaald voornaamwoord, wat – onbepaald voornaamwoord, niemand – onbepaald voornaamwoord

Lesdoelcheck!
Noem de 4 vragende voornaamwoorden.

Lesdoelcheck!
Geef een zin met twee onbepaalde voornaamwoorden.

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: woensdag 7 maart

• Huiswerk: maken opdr. 3 en 7 (p. 87) + leren p. 186-195 en 82, 84 (voorzetselvoorwerp niet) en 86 (wederkerend en wederkerig voornaamwoord niet)
• Meenemen: leesboek, boek, schrift, pen en LAPTOP
• Programma: herhaling grammatica

Opdracht 3 nakijken

a je – persoonlijk voornaamwoord

b zijn – bezittelijk voornaamwoord

hetgeen – betrekkelijk voornaamwoord

sommige – onbepaald voornaamwoord

c zijn – bezittelijk voornaamwoord

d niets – onbepaald voornaamwoord

dat – betrekkelijk voornaamwoord

je – persoonlijk voornaamwoord

mij – persoonlijk voornaamwoord

e je – persoonlijk voornaamwoord

je – persoonlijk voornaamwoord

alle – onbepaald voornaamwoord

Opdracht 3 nakijken

f u – persoonlijk voornaamwoord

g we – persoonlijk voornaamwoord

wat – onbepaald voornaamwoord

h ik – persoonlijk voornaamwoord

het – onbepaald voornaamwoord

wat – vragend voornaamwoord

jij – persoonlijk voornaamwoord

i eenieder – onbepaald voornaamwoord

zijn – bezittelijk voornaamwoord

 

Opdracht 7 nakijken

a Deze uitspraak doe je als er veel op het spel staat en je er vol voor wilt gaan. Je doet je uiterste best om je doel (alles) te bereiken, zelfs als je daardoor een groter risico loopt om uiteindelijk helemaal met lege handen te staan (niets). Denk bijvoorbeeld aan een voetbalwedstrijd waarbij een team alleen genoeg heeft aan winst. Bij gelijkspel zal iedereen zijn uiterste best doen om nog een doelpunt te maken, ook al loop je daardoor een groter risico om een tegendoelpunt te krijgen en zo zelfs niet met een gelijkspel maar met verlies te eindigen.

b ‘Alles’ en ‘niets’ zijn allebei onbepaalde voornaamwoorden.

c Ze zeggen beide evenveel. Geen van de woorden verwijst naar iets specifieks. Je weet niet precies wat ‘alles’ of ‘niets’ betekent.

Waar wil je aankomende 20 minuten mee oefenen?

1 vinger: Ik wil oefenen met redekundig ontleden.

2 vingers: Ik wil oefenen met taalkundig ontleden.