§7.3 Hoe komt de overheid aan geld?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Wat is accijns?

§7.3 

Hoe komt de overheid aan geld?

(waar betaalt de overheid alles van?)

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Kun je enkele belangrijke overheidsinkomsten noemen.
  
• Kun je het verschil uitleggen tussen directe en indirecte belastingen en bij elk twee voorbeelden geven.

Programma

• Uitleg en aantekeningen Inkomsten van de overheid (15 min)
• Lessonup quiz (10 min)
• Zelfstandig opdrachten maken (15 min)
• Lingo (10 min)
• Keuzeopdracht (25 min)

Hoe komt de overheid aan geld?

De inkomsten van de overheid bestaan grotendeels uit belastingen. 

Belasting is een verplichte bijdrage die burgers en bedrijven aan de overheid betalen

Soorten belasting

Soorten belasting:

• Inkomstenbelasting (over salaris, winst uit eigen bedrijf, inkomen uit spaargeld, huurinkomsten) 
• Loonbelasting (= inkomstenbelasting die meteen wordt betaalt)
• Vennootschapsbelasting (b.v. 's en n.v. 's zijn grote bedrijven, winst en betalen daarover ook belasting)
• BTW (op goederen en diensten)
• Accijns (extra heffing)

Accijns

Accijns = extra belasting op producten 

Die slecht zijn voor de gezondheid en/of het milieu

Voorbeelden:

Alcohol, tabak, benzine

Niet-belasting ontvangsten

• Sociale premies (§7.2)
• Aardgasinkomsten
  
• Winst uit bedrijven waar de overheid aandeelhouder van is
• Boetes
• Leges (paspoort, rijbewijs, trouwen, vergunning aanvragen)

6.3 Hoe komt de overheid aan geld

Belastingen

• Directe belastingen
  
• De overheid weet dat jij de belasting moet betalen
• (betaal je direct aan de overheid, bijv. loonbelasting of belasting over winst)
  

• Indirecte belastingen
  
• De overheid weet niet dat jij de belasting hebt betaalt
• (betaal je via een tussenstap aan de overheid, bijv. btw, accijns)
  

Samenvattend

Samenvattend: 

• Belastinginkomsten (direct en indirect) 
• Premies (zie 7.2)

• Niet-belastinginkomsten
  

• winst uit staatsbedrijven     (NS, Schiphol)
• verkoop aardgas
• boetes 
• Leges

Een rekenmachine kost € 7,99 in de winkel. Dit is inclusief 21% btw.
Bereken de verkoopprijs (excl. btw).

1. € 6,60
2. € 7,97
3. € 6,31
4. € 5,96

Wat is GEEN soort belasting?

1. BTW
2. Loonbelasting
3. Subsidie
4. Accijns

Wat betekent de afkorting BTW?

1. Belasting Totale Waarde
2. Belasting Toegevoegde Waarde
3. Bruto Totale Waarde
4. Bruto Toegevoegde Waarde

Op welk product wordt GEEN accijns geheven?

1. Tabak
2. Museumbezoek
3. Alcohol
4. Benzine

Welk inkomen van de overheid hoort NIET bij niet-belastinginkomsten?

1. Winst overheidsbedrijven
2. Aardgasinkomsten
3. Boetes
4. Subsidies

Een laptop kost in de winkel € 799. Dit is inclusief 21% btw.
Bereken hoeveel je aan btw betaald.

1. € 167,79
2. € 138,67
3. € 38,05
4. € 79,90

Stel... je krijgt €100 als je 4 weken lang na elke pauze het atrium veegt. Wat doe je dan

1. Echt niet!
2. Nou, dat is best een leuk bedrag. Ik wil het wel doen

Stel... je moet €100 betalen als je een papiertje of zoiets op de grond gooit.

1. Jammer dan, ik doe het lekker toch. Dan betaal ik wel.
2. Dat vind ik veel te veel geld. Ik doe het echt niet meer!

Opdracht

Wat: Maak heel leerstof 1 en 2 van paragraaf 7.3

Hoe: In de digitale methode, Schrijf altijd je berekening op.

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Beoordeel jezelf zoals de docent dat zou doen. 

Klaar: iets voor jezelf. Niet op je telefoon.

Opdracht

Optie 1: oefening begrijpend lezen

Wat: Zoek een krantenartikel dat gaat over een van de begrippen van leerstof 1 en 2 (§7.3). Maak een samenvatting van 50 woorden over het krantenartikel.

Hoe: zoek op internet (ad.nl/nu.nl/metron-nieuws.nl). Lees het artikel. Zoek moeilijke woorden op in google. Beschrijf de titel en de hoofdgedachte van de tekst. Waar en wanneer speelt het zich af?  Schrijf de moeilijke woorden ook op met de betekenis die je hebt gevonden.

Tijd: 20 minuten 

Resultaat: 2 leerlingen delen werk met de klas.

Klaar: iets voor jezelf. Niet op je telefoon.

optie 2: Maak een stripverhaal van leerstof 1 en 2 van paragraaf 7.3

optie 3: Maak de rekenparagraaf van hoofdstuk 7

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Kun je uitleggen bij welke belasting het draagkrachtbeginsel wordt toegepast.
  

• Kun je uitleggen hoe bij de belasting het profijtbeginsel wordt toegepast.

Het draagkrachtbeginsel

• Beginsel = een idee waar een wet uit voortkomt
• Draagkrachtbeginsel = het idee dat hoe meer je kunt dragen (hoe meer je verdient) hoe meer belasting je kunt betalen.
• Reden = verschil tussen hoge en lage inkomens kleiner maken.

Voorbeeld

• Zo wordt belasting geheven op inkomen uit arbeid

• Persoon A verdient 30.000 per jaar. Moet 36,93% belasting betalen. (Totaal €11.079)
• Persoon B verdient 60.000 per jaar. Moet 36,93% belasting betalen. (Totaal €22.158)

• Persoon C verdient 100.000 per jaar. Moet over €73.031 36,93 % betalen. Over de rest 49,50%. In totaal betaalt deze persoon procentueel meer belasting!
  

Profijtbeginsel

• Profijt = ergens gebruik van maken
• "profiteren"

• Het profijtbeginsel = het idee dat alleen degene die er gebruik van maken de belasting hoeven te betalen.

Voorbeelden zijn:

• Motorrijtuigenbelasting
• Hondenbelasting
• Accijns
• btw

Profijtbeginsel

1. je betaalt als je ergens gebruik van maakt
2. Je krijgt geld vanuit de belastingen
3. Je betaalt meer als je een hoger inkomen hebt
4. Directe belastingen

Wat is het draagkrachtbeginsel

1. Dat de belasting wordt afgestemd op de hoogte van je inkomen
2. Dat het inkomen voor een deel naar de armen gaat
3. Dat je betaald als je ergens gebruik van maakt
4. Dat je belasting moet betalen over een slecht (ongezond) product

Het profijtbeginsel wordt toegepast bij

1. Loonbelasting
2. Wegenbelasting
3. Sociale zekerheid
4. Vermogensbelasting

Het draagkrachtbeginsel is gebaseerd op

1. gebruik
2. verbruik
3. belasting
4. inkomen

Welk land maakt gebruik van het draagkrachtbeginsel?

1. Land A
2. Land B
3. Land C
4. Land D

Sociale zekerheid gaat uit van solidariteitsbeginsel, wat is het solidariteitsbeginsel

1. De sterken helpen de zwakken
2. De zwakken worden niet geholpen
3. Mensen die niet willen werken krijgen geld
4. Als je 67 jaar bent krijg je te maken met het UWV

Wat is onjuist over het solidariteitsbeginsel?

1. Het solidariteitsbeginsel zorgt voor een eerlijkere verdeling van de wezijn.
2. Het houdt in dat iedereen een stukje van zijn inkomen afstaat aan de armere mensen.
3. Een AOW of WW is een voorbeeld van een solidariteitsbeginsel.
4. De sterkeren helpen de zwakkeren.

Hoe komt de overheid aan geld voor uitkeringen?

1. Belastingen en sociale premies
2. Leningen
3. Subsides
4. BTW

Opdracht

Wat: Leerstof 3 en 4 van paragraaf 7.3

Hoe: In de digitale methode, Schrijf altijd je berekening op.

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Beoordeel jezelf zoals de docent dat zou doen. 

Klaar: iets voor jezelf. Niet op je telefoon.

Opdracht

Optie 1: 

Wat: Maak een Blooket van de begrippen van paragraaf 7.1 en 7.2 en 7.3

Hoe: Maak de antwoorden zo dat het juiste antwoord niet logisch is

Tijd: +- 20 min

Resultaat: deel de blooket met de docent

Klaar: iets voor jezelf doen.

optie 2: Maak de rekenparagraaf van hoofdstuk 3