Havo 2 - VZV en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Uitleg

• Begin les: dit ken je al
• Tijdens de les: uitleg
• Einde les: zelf aan de slag

Dit ken je al 

Persoonsvorm

Zinsdeelstrepen zetten

Werkwoordelijk gezegde

Onderwerp

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

Bijvoeglijke bepaling

Bijstelling

Onderwerp

Meewerkend

Voorwerp

Werkwoordelijk

Gezegde

Lijdend 

voorwerp

Persoonsvorm

Bijwoordelijke

bepaling

Bijvoeglijke bepaling

Bijstelling

Geen zinsdeel

Staat vaak na of tussen komma's

Alle werkwoorden in een zin

Aan/voor wie + WWG + O + LV?

Getalproef of tijdproef

Geen zinsdeel. Zegt iets over een zelfstandig naamwoord van een zinsdeel.

Wie/wat + WWG + O?

Wie/wat + WWG?

Wanneer?

Waarom?

Hoe?

Waar?

Uitleg deel 1: voorzetselvoorwerp

Heeft te maken met de 'kastwoorden'.

Noem zo veel mogelijk voorzetsels! Klik op 'uitleg' als je klaar bent met typen.

Voorzetselvoorwerp 

• Het voorzetselvoorwerp begint altijd met een voorzetsel. 
  
• Je kunt dat voorzetsel bij een voorzetselvoorwerp NOOIT vervangen door een ander voorzetsel. Dat is een verschil met een bijwoordelijke bepaling.
• Je kunt het voorzetsel nooit weglaten!  Dat is een verschil met een meewerkend voorwerp

Ik | hou | van hem. 

WWG = stem

O = Ik

VZV = van hem

Ik | geef | het | aan jou. 

WWG = geef

Ik = O

LV = het

MV = aan jou. 

Verschil bijwoordelijke bepaling en voorzetselvoorwerp

Kun je in de volgende zinnen het voorzetsel vervangen door een ander voorzetsel?

Mijn vader | staat | op de ladder. 

De vriend van mijn broer | hecht | waarde | aan mijn advies.

Meneer Kempers | klaagt | over thuisonderwijs. 

Ik | wacht | naast de school. 

Lees de onderstaande zin.
Mijn oma houdt van mij.

1. van mij = vzv
2. van mij = lv
3. van mij = o
4. van mij = mv

Lees de onderstaande zin.
Mama geeft het aan mij.

1. aan mij = vzv
2. aan mij = bwb
3. aan mij = mv
4. aan mij = o

Lees de onderstaande zin.
Ik sta op het perron.

1. op het perron = vzv
2. op het perron = bwb
3. op het perron = o
4. op het perron = lv

Bedenk een zin met een voorzetselvoorwerp dat begint met het voorzetsel: van.

Bedenk een zin met een bijwoordelijke bepaling die begint met: op.

Deel 2 van de uitleg

Hoofdzinnen en bijzinnen

De volgende zin kun je opknippen in twee losstaande zinnen. Schrijf beide zinnen op!
Mijn zusje wil niet uit bed komen, maar ze wil ook douchen.

De volgende zin kun je opknippen in twee losstaande zinnen. Schrijf beide zinnen op!
Ik heb het kaartje aan Sam gegeven, omdat hij geen bioscoopkaartje bemachtigde.

Samengestelde zinnen

Er zijn enkelvoudige zinnen en samengestelde zinnen. 

In enkelvoudige zinnen staat één persoonsvorm. De persoonsvorm staat dan aan het begin van de zin. 

In samengestelde zinnen staan twee persoonsvormen, maar de persoonsvorm staat niet altijd op dezelfde plaats. 

Voorbeeldzinnen

Ik heb een nieuwe auto gekocht. 

Ik heb een nieuwe auto gekocht en ik heb een fiets gehaald. 

Ik heb een nieuwe auto gekocht, omdat ik een nieuwe auto nodig had. 

Voorbeeldzinnen

Ik heb een nieuwe auto gekocht. 

enkelvoudig

Ik heb een nieuwe auto gekocht en ik heb een fiets gehaald. 

samengesteld

Ik heb een nieuwe auto gekocht, omdat ik een nieuwe auto nodig had. 

samengesteld

Samengestelde zinnen

Er bestaan twee soorten samengestelde zinnen. 

• Zinnen die bestaan uit twee hoofdzinnen - de persoonsvorm in beide delen staat aan het begin van de zin. 
  
  
• Zinnen die bestaan uit een hoofdzin en een bijzin - de persoonsvorm van de hoofdzin staat aan het begin van de zin en de persoonsvorm van de bijzin staat aan het eind van de zin. 

Twee hoofdzinnen

Je herkent een samengestelde zin die bestaat uit twee hoofdzinnen aan nevenschikkende voegwoorden, zoals: en, want, maar, of. 

Ik heb een auto, maar ik heb ook een fiets.

Een hoofdzin en een bijzin

Je herkent een samengestelde zin die uit een hoofdzin en een bijzin bestaat aan onderschikkende woorden, zoals: doordat, omdat, daarom, hoewel, tenzij etc. 

Ik heb een auto, omdat ik doorgaans lui ben. 

De moeder zoekt ollie, omdat ze de kat kwijt is.

1. Twee hoofdzinnen
2. Een hoofdzin en een bijzin
3. Twee bijzinnen

Wat is in deze zin de bijzin?
Kinderen gaan naar de speeltuin, zodat zij daar kunnen schommelen.

1. zij daar kunnen schommelen.
2. Kinderen gaan naar de speeltuin

Mijn moeder heeft een nieuwe hond en ze heeft hondenvoer gekocht.

1. Twee hoofdzinnen
2. Twee bijzinnen
3. Een hoofdzin en een bijzin
4. Een bijzin en een hoofdzin

Welke voegwoorden koppelen twee hoofdzinnen aan elkaar?

1. Nevenschikkende voegwoorden
2. Onderschikkende voegwoorden
3. en
4. omdat

Welke voegwoorden koppelen een hoofdzin en een bijzin aan elkaar?

1. Nevenschikkende voegwoorden
2. Onderschikkende voegwoorden
3. en
4. omdat

Zelf opdrachten maken

Blok 3 grammatica. Opdrachten die beginnen met 2, 3, 4 en 6. 

Blok 5 grammatica. Opdrachten die beginnen met 3 en 4.