6AK Gevolgen van winning van hulpbronnen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

De gevolgen van de winning van hulpbronnen

3.6

Leerdoelen

1. Je weet op welke manier verschillende factoren (multinationals, bewoners, overheden, ngo’s) de winning van natuurlijk hulpbronnen bevorderen of juist proberen tegen te gaan. 
2. Je begrijpt waarom de aanleg van infrastructuur de druk op de natuur en de inheemse bevolking vergroot. 
3. Je kunt relaties leggen tussen de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen en de aantasting van zowel het landschap als de traditionele leefwijze van de inheemse bevolking.
   

4.1

Wat zijn de bijkomende gevolgen van de winning van natuurlijke hulpbronnen in Zuid-Amerika?

De winning heeft veel nadelige gevolgen. De ecologische, economische en sociale gevolgen komen deze les aanbod. In het volgende filmpje worden de meesten alvast weergegeven.

0

Welke vormen van landdegradatie kwamen in dit filmpje voorbij?

Ecologische gevolgen

Mondiale klimaat verandering

• Opwarming aarde
• Verbranding bossen --> CO2 vrijkomen

       Wel vervangen door landbouwplanten, maar die nemen minder CO2 op

• Broeikasgassen

--> Landdegradatie

Biodiversiteit

Verlies biodiversiteit 

-> ecosysteem aangetast

Landdegradatie

Bodemerosie + Uitdroging + Voedingsstoffen spoelen snel uit

-> Landdegradatie

Waterhuishouding

Geheel aan inspanningen om ervoor te zorgen dat een gebied niet te nat of te droog wordt.

a. Bodemwater wordt niet meer vastgehouden

b. Rivieren verzanden sneller

c. Minder evapotranspiratie 

(verdamping vanuit de bodem, bladerdak, en oppervlaktewater)

Draagkracht

Landdegradatie  &  Verstoring waterhuishouding 

->

Draagkracht gebied gaat achteruit.

Draagkracht = Het maximale wat een ecosysteem aan kan (populatie en andere beïnvloedingen van buitenaf).

Grootschalige (soja)landbouw is niet duurzaam:

• Alleen nieuwe bossen in de vorm van monocultuur,
• Grond raakt uitgeput & bodem en water vervuild met pesticiden en kunstmest

Opwekking hydro-elektriciteit is niet duurzaam:

• Dam -> benedenstrooms minder aanvoer rivierwater: waterbalans verstoord

• Stuwmeer -> verdamping

Sociale en Economische gevolgen

• Sociale ongelijkheid neemt toe: klein aantal grootgrondbezitters bezitten al het land  V.S. landloze, arme boeren.

• Opbrengsten verdwijnen naar het buitenland, als buitenlandse bedrijven grond of mijnen exploiteren.

Mijnbouw is niet duurzaam:

• Grond- en oppervlaktewater raakt vervuild met zware metalen (kwik) en vergif (cyanide) 

• Dagbouwmijnen tasten landschap aan

Sociale en Economische gevolgen

• Inheemse bevolking: 1) Leefmilieu aangetast;

 2) Verjaagd (voor landbouw, mijnbouw, stuwdammen en hoogspanningsleidingen).

• Gemechaniseerde sojateelt -> minder werk, terwijl landarbeiders al geen werk hadden.

Protest

Brazilië; inheemse bevolking in actie; hun leefmilieu wordt bedreigd door ontbossing, het verdwijnen en vervuilen van visgronden en de afname van biodiversiteit.

  Indianenstammen protesteren tegen de bouw van de Belo Montedam in Brazilië

MST (landloze Braziliaanse boeren) organiseren landbezettingen.

Strategie

Pachamama (‘eerbied voor moeder aarde’) 

1. bevolking meebeslissen over exploitatie natuurlijke hulpbronnen moet profiteren exploitatie
2. nationaliseren van gaswinning → inkomsten stijgen → sociale programma’s onderwijs, gezondheidszorg en pensioenen

resultaat: arme indiaanse bevolking profiteert wel, maar armoede en sociale ongelijkheid nauwelijks minder want geen nieuwe banen.

 In de praktijk vindt er echter nog steeds grootscheepse verontreiniging en vernietiging van het milieu plaats en gaat de exploitatie van gas door buitenlandse bedrijven nog steeds toe.

Belangrijke Begrippen

landdegradatie

draagkracht

hydro-elektriciteit

waterbalans

duurzaamheid

Wie zijn de verschillende factoren die de winning van natuurlijke hulpbronnen bevorderen of juist tegengaan?

voor winning

tegen winning

Multinationals

ngo's

Klaar?

Verdiep je vooral nog wat meer in de materie door op de groene knop te drukken!

https://www.volkskrant.nl/wetenschap/de-verwoesting-van-het-regenwoud-begon-met-de-aanleg-van-deze-weg~b47fc704/