Thema 12 basisstof 4 Nieren

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

12.4   De nieren

leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de nieren en de urinewegen beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de nieren. 

De leerdoelen

Je kunt de bouw, werking en functies van de nieren en de urinewegen beschrijven.

Je kunt uitleggen hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de nieren. 

Bouw van de nier

• Nierschors, niermerg, nierbekken 
• nierslagader en nierader
• urineleider
• 1 miljoen niereenheden (nefronen)
  

Bijnier = hormoonklier die bovenop elke nier ligt.

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Nierader

Nierslagader

Niereenheid = nefron

Kapsel van Bowman + glomerulus = lichaampje van Malpighi

Vorming van urine

Lichaam van Malpighi

Door bloeddruk wordt deel van het bloed uit glomerulus in de holte van het kapsel van Bowman wordt geperst: Ultrafiltratie

Vocht in kapsel van Bowman: voorurine.

Voorurine bevat:

water/glucose/aminozuren/opgeloste zouten/afvalstoffen

Voorurine bevat geen:

grote bloedeiwitten/bloedcellen/bloedplaatjes

Lus van Henle

Met name in lus van Henle vindt terugresorptie plaats.

In dalende deel vooral water (osmo waarde stijgt).

In stijgende deel vooral zouten (osmo waarde daalt). 

Terugresorptie

Terugresorptie vindt plaats in:

- Tubulus,

- Lis van Henle

- Verzamelbuis

Vergelijk BINAS 85C

Vorming urine

In een niereenheid (nefron) wordt urine gevormd.

De ultrafiltratie in lichaampjes van Malpighi --> vorming van voorurine

Terugresorptie heropname bruikbare stoffen in het bloed: lis van Henle, verzamelbuis, tubulus

Doorbloeding nieren

Per minuut stroomt er 1,2 liter bloed door de nieren.

Hart -> aorta -> nierslagader -> kleinere nierslagadertjes -> Glomerulus -> haarvaten rond nierbuisjes  -> kleinere nieradertjes ->  nierader  ->

--> onderste holle --> Hart

Urine

Elke dag produceer je  ±180 liter voorurine. 

Na terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over: 1,5 - 2L urine.

Ong. 178L water, 1,5kg keukenzout en 270gr glucose teruggeresorbeerd. 

Antidiuretisch hormoon (ADH)

Geproduceerd door de hypofyse
De osmotische waarde van bloed wordt waargenomen door de zintuigcellen in de hypothalamus
ADH regelt de doorlaatbaarheid van de celmembranen, hiermee kan het de osmotische waarde van het intern milieu regelen.

Weinig water -> veel ADH geproduceerd

ADH

Laatste deel nefron: cellen niet doorlaatbaar voor water

Hormoon ADH zorgt ervoor dat deze cellen doorlaatbaar worden ->meer water uit voorurine dus minder urine.

ADH

anti plas hormoon

Zelf werken

Opdrachten 35 t/m 37, 39, 41

Voorurine bevat

1. ook rode bloedcellen
2. ook rode bloedcellen en eiwitten
3. geen rode bloedcellen, wel eiwitten en aminozuren
4. geen rode bloedcellen en eiwitten. Wel aminozuren

Waardoor is de bloeddruk hoger in de glomerulus?

1. de bloeddruk is niet hoger
2. omdat het slagadertje is opgerold tot een kluwen
3. omdat het aanvoerend deel een kleinere diameter heeft
4. omdat het afvoerende deel een kleinere diameter heeft

Wat is waar (bij een gezond persoon)?

1. Glucose zit wel in voorurine, niet in urine
2. Glucose zit zowel in voorurine als urine
3. Glucose zit niet in voorurine of urine
4. Glucose zit niet in voorurine, wel in urine

alle stoffen worden door passief transport teruggeresorbeerd

1. niet juist
2. wel juist

Welk orgaan maakt ADH?

1. hypothalamus
2. hypofyse
3. nier
4. bijnier