§1 les 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

3.1 Leven op het platteland 

Wat gaan we doen vandaag? 

- Welkom! + dagopening

- Huiswerk opschrijven 

- §3.1 herhalen + uitleg afmaken

- Nakijken huiswerk §3.1 

- Werken aan de domeinopdracht 

- Afsluitingsquiz

Huiswerk 

Schrijf op in je plenda: 

Maak van §1 opdracht 7 t/m 10. 

blz. 130 t/m 132. 

Hoofdstuk 3: 

Kastelen, kloosters en steden

Je kunt drie redenen noemen waardoor het Romeinse Rijk uiteenviel en nieuwe koninkrijken ontstonden. 

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

Eeuwenlang was het Romeinse Rijk erg groot en machtig.

In de 4e eeuw ontstonden er steeds grotere problemen, namelijk:

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

• 1. Het leger was eigenlijk te klein (300.000 man) om alle grenzen van het rijk goed te bewaken.

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

• 2. Door de hoge belastingen, hielden veel boeren niet genoeg geld over om zelf van te leven. Ze verlieten hun boerderijen: akkers bleven onbewerkt, voedselproductie daalde en dus minder belasting.

Het Romeinse Rijk valt uit elkaar

• 3. Opvolging van de keizer: Romeinen vochten steeds vaker onderling, als er een nieuwe keizer moest komen. Tijdens zo'n ruzie werd het rijk niet goed bestuurd.

• Gevolg: in 395 werd het Romeinse Rijk in tweeen gesplitst:

- West-Romeinse Rijk met een eigen keizer (tot 476 bestaan).

- Oost-Romeinse Rijk met een eigen keizer (tot 1453 bestaan).

Volksverhuizingen

• Volken vluchtten voor de Hunnen en de vikingen. 
• Deze grote verplaatsing van Germaanse volken noemen we de volksverhuizingen.

Einde West-Romeinse Rijk

• Het Romeinse leger was niet sterk genoeg om de grenzen van het West-Romeinse Rijk te verdedigen. 
• De Romeinse keizer kreeg steeds minder macht.
• In 476 zette het Germaanse stamhoofd Odoaker de laatste West-Romeinse keizer af:
• Einde van het West-Romeinse Rijk.
  

Je kunt uitleggen waarom mensen rond 500 op een domein gingen wonen. 

Onveilige tijd

• Tijdens de volksverhuizingen was er in West-Europa voortdurend oorlog: steden werden geplunderd en reizigers beroofd.
  
• Bijna geen handel meer, munten niet meer gebruikt.
• Veel mensen vertrokken naar het platteland: veiliger en meer voedsel.
  

Platteland 

• Om veilig op het platteland te kunnen wonen, zochten veel kleine boeren bescherming bij een grotere boer in de buurt.
• In ruil voor die bescherming moesten de kleine boeren hun grond afstaan aan de machtige boer.
• Zo kregen sommige boeren veel grond in bezit: ze werden heer van een domein. 
• De boeren werden horigen.
  

Je kunt uitleggen uit welke delen een domein bestond en wie er woonden. 

Domein

• Bestond uit:
• (versterkte) boerderij van de heer
• huizen van boeren
• een kerk
• landbouwgrond
• bossen
• soms een werkplaats of een molen
  

Domein bestond uit 3 delen:

• 1. Een deel van de grond gebruikte de heer zelf.
• 2. Op het andere deel woonden boeren die in dienst waren van de heer: horigen.
  
• 3. Woeste gronden, bijv. bos

Horigen

• Waren niet vrij.
  
• Mochten niet zonder toestemming van de heer van het domein af.
• Pacht betalen voor gebruik van het land.
• Herendiensten verrichten. 
  

Herendiensten

• Een of twee dagen per week op het land van de heer werken, bijv. ploegen.
• Hoeve van de heer onderhouden, bijv. hek repareren.
  

Hofstelsel

Dit hele stelsel van heren, horigen en herendiensten noemen we het hofstelsel.

Alles draaide om het hof (de hoeve) van de heer.

Vrije boeren

• Niet alle boeren waren horigen geworden.
• Sommige boeren waren nog vrij.
• Zij hadden eigen grond.
• Als vrije boer moest je verplicht meevechten in het leger van de koning.
• De wapens moest jezelf betalen.
  

Aan de slag! 

Als je opdracht 1 van de domeinopdracht nog niet af hebt, dan zorg je dat deze eerst af is. 

KLAAR? 

Ga dan aan de slag met deel 2 van de domeinopdracht. 

Afsluitingsquiz

Noem drie redenen  waardoor het Romeinse Rijk uiteenviel en nieuwe koninkrijken ontstonden. 

Waarom verhuisden mensen in West-Europa na het vertrek van de Romeinen van de stad naar het platteland?

Hoe heette een gebied met een versterkte boerderij, huizen van boeren, een kerk, landbouwgrond en bossen?

Leg uit waarom mensen rond 500 op een domein gingen wonen. 

Teken op het wisbordje een domein. 

Zorg dat je kunt uitleggen wat iets is.