chp 7 Le symbolisme, le dadaïsme, le surréalisme et le modernisme

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Le symbolisme

• eind 19e eeuw
• stroming in kunst, muziek en iteratuur
• oorsprong in Frankrijk, verspreidt zich ook over andere landen

Le contexte historique

• situeert zich in La Belle Époque (1875-1914)

==> periode van geloof in progressie dankzij techniek

==> wereldtentoonstellingen in Parijs, constructie van La tour Eiffel ( 1889)

==> periode van optimisme

==> periode van nieuwe inzichten en experimenten, verzet tegen het conventionele

Les poètes Maudits

• Rimbaud et Verlaine
• voelen zich onbegrepen door de maatschappij
• onwil/onvermogen zich aan te passen aan de heersende waarden en normen
• antiburgerlijk
• leven in hun eigen werkelijkheid

caractéristiques littéraires du symbolisme (1)

1. de waarheid ==> de waarheid is niet zichtbaar, de kunstenaar moet de waarheid niet nabootsen maar uitdrukken d.m.v. symbolen.

2. correspondenties ==> link tussen het betekende en de betekenis ( = symbool), alles heeft met elkaar te maken.

3. het mysterie (grote plaats voor zintuigen en gevoel)

4. het geheimenis ( de droom)

caractéristiques littéraires du symbolisme (2.1)

Symbool

==> een manier van de dichter om een link te legen tussen 'het hogere' en het zichtbare

Het mysterie

==> de dichter als 'ziener'/ profeet die d.m.v. symbolen toegang geeft/vertelt over dingen van een 'hogere orde'.

Klassiek Sonnet

Een klassiek sonnet is een rijmend gedicht van 14 regels en met de volgende structuur: eerst twee kwatrijnen en daarna twee terzinen. 

Het rijmschema kan variëren, maar veel voorkomende rijmschema's zijn

• abba abba cdc cdc
• abba abba cde cde

assonantie en alliteratie

• assonantie:  klinkerrijm (zie slide 4 vd link hieronder)
• alliteratie: woorden binnen eenzelfde regel beginnen met dezelfe combinatie van medeklinkers (zie slide 2)

https://www.slideshare.net/Geertehage/3alliteratieassonantie

caractéristiques littéraires du symbolisme (2.2)

Correspondenties

==> alles houdt verband met elkaar, zintuiguigelijke waarnemingen vermengen zich.

Le vers libre

==> geen vaste vormregels meer, maar vrije vers. (gedicht in proza) Geen vaste rijmvorm, soms geen interpunctie, grote aandacht voor klanken! (muzikaliteit) d.m.v metrum, assonanties en alliteratires. 

Tristan Tzara

poème dadaïste

DADAÏSME 1916-1923

DADAÏSME

• Niet realistisch kleurgebruik
  
• Compositie druk en chaotisch
  
• Weinig vormeenheid
  
• Readymade (objets trouvé)
  
• Bedoeld als antikunst
  
• Onconventionele technieken
  
• Toeval, spot, absurditeit en kritiek
  

KENMERKEN

DADAÏSME

• Begonnen als een protestbeweging tegen de     burgerlijke cultuur met haar traditionele opvattingen. 
  
• Reactie op verschrikkingen WO1. 

• Staat voor afschaffing van logica, goede manieren,   herinneringen. 
  
• De kunstenaars van dada hielden zich bezig met mengvormen van beeldende kunst, poëzie, theater
  en grafisch ontwerp.

ALGEMEEN

DADAÏSME

• De kunstenaars zien Dada als levenshouding niet als   kunststijl.
  
• 
  Elke vorm van schoonheid wordt opzettelijk   verworpen.  
• Maken gebruik van toeval bij het maken van hun   composities
  
• 
  
  

ALGEMEEN

COLLAGE

Kurt Schwitters 

the docter

1919

DADAÏSME

COLLAGE

Kurt Schwitters

DADAÏSME

BEELDHOUWKUNST

Marcel Duchamp

Fountain 

1917

Ontstaan van Ready Mades

• Kant en klare kunst 
  
• Marcel Duchamp is de eerste die     met ready mades werkt. 

DADAÏSME

SCHILDERKUNST

Marcel Duchamp

Mona Lisa met snor

DADAÏSME

Dadaïsme (schilderkunst)

Dadaïsme (beeldhouwkunst)

Surrealisme

Surrealisme

• Fantasie
  
• Vreemde objecten, vormen en patronen
  
• Alledaagse en niet-alledaagse voorwerpen worden verbonden
  

Surrealistisch

manifest

André Breton inspiratie: Freud!

De wetten van de logica en het gezond verstand gelden niet in dromen = de 'surrealiteit'.

Oproep: niet laten beperken door wat zichtbaar is, maar op zoek gaan naar het onbewuste. Onze werkelijke drijfveren. 

Wat is Surrealisme?

Surrealiteit boven realiteit!

onverwacht

verrassend

schokkend

Herkenbaar, maar niet realistisch!

Belangrijke kunstenaars:

Marcel Duchamp

René Magritte

Salvador Dali

Surrealisme

René Magritte

associaties

Loslaten van de logica

In dromen kan veel meer.

Jullie kennen allemaal een Dali: 

in 1969 ontwierp hij het logo op de verpakking van Chupa Chups lollies :-)

Welke kenmerken horen bij dadaïsme? Meerdere antwoorden zijn goed.

1. anti-kunst, anti-burgerlijk
2. vervormingen van de werkelijkheid
3. readymades
4. collagetechniek

SURREALISME

Surrealisme betekent letterlijk

1. zeer onbewust
2. boven de werkelijkheid
3. boven de fantasie
4. zeer realistisch

plan des cours

1. dada et surréalisme

Apollinaire

Première Guerre Mondiale

Calligrammes

Lettres à Lou

calligramme

Lou

Paul Eluard

Je moet weten wat:

1. een calligram is

2. vers libre is en waarin het verschilt van een klassieke dichtvorm

3. welke rijmvormen er zijn (eindrijm, alliteraties, assonanties)

4. een monologue intérieur is 

3. wanneer het symbolisme en het modernisme ontstaan zijn

4. wie Baudelaire, Rimbaud , Verlaine  en Proust zijn

5. Wat er met "poètes maudits' bedoeld wordt

6. symbolen zijn

7. wat correspondenties zijn

8. een metafoor is

Je moet kunnen:

-benoemen wat de litteraire kenmerken zijn van het symbolisme en het modernisme

- symbolistische kenmerken kunnen herkennen in een gedicht

- herkennen wanneer er sprake is van een monologue intérieur

- herkennen wanneer er sprake is van een calligram